پول پاشی ممنوع / سرنوشت ارومیه در انتظار خزر؟

در روزهای گذشته، خبری مبنی بر خشک شدن دریای خزر در فضای مجازی پیچیده شد. تحلیلگران بسیاری در حوزه محیط زیست این شاعه را رد کرده و اعلام کردند که خزر هیچ زمانی به سرنوشت دریاچه ارومیه دچار نخواهد شد.

صاحبنظران با رد این ادعا که دریای خزر تا ۷۰ سال دیگر خشک خواهد شد، تداوم پسروی آب خزر را دلالت بر خشک شدن بزرگترین دریاچه جهان نمی دانند چراکه خزر با پنج برابر حجم آب خلیج فارس هرگز به سرنوشت دریاچه ارومیه دچار نخواهد شد.

در روزهای اخیر خبری در فضای مجازی به سرعت دست به دست می شود که تا ۷۰ سال دیگر دریای خزر همانند دریاچه ی ارومیه خشک خواهد شد. این خبر که برای شهروندان شوک آور بود موجی از نگرانی را ایجاد کرد و به شدت به دنبال صحت یا سقم این قضیه هستند.

صاحبنظران ممتاز کشور در حوزه محیط زیست ضمن رد این ادعا به همه ایرانیان اطمینان دادند که دریای خزر برای آنها تا ابد باقی خواهد ماند.

آنها معتقد هستند دریای خزر با عمق یک هزار و ۳۵ متر و حجم آب آن که پنج برابر خلیج فارس است تحت هیچ شرایطی با دریاچه ارومیه که بین سه تا ۶ متر عمق داشت قابل قیاس نخواهد بود و این دریا خشک شدنی نیست.

دریای خزر ۲ چاله بسیار بزرگ در میانه و جنوب خود دارد که بسیار حیرت انگیز است، پس خشک شدن دریای خزر منتفی است. کارشناسان ضمن تایید تداوم پسروی های آب دریای خزر این امکان را می دهند که در چند سال آینده سواحل خزر شاید کیلومترها در عمق این دریا نفوذ کند اما خزر به شکل کامل خشک نمی شود.

آنچه زمینه نگرانی نخبگان محیط زیست را فراهم کرد بهم خوردگی "بیلان" آب دریای خزر است که به علت احداث سدهای متعدد بر روی رودخانه ولگا به عنوان بزرگترین رودخانه اروپا که به تنهایی حدود ۸۴ درصد آب دریای خزر را تامین می کند.

خزر خشک می‌شود؟

نوسانات آب برای همه دریاچه های جهان یکسان است که بستگی به ورود آب رودخانه ها و میزان شدت تبخیر این دریاچه ها دارد و الگوی متفاوتی با آب های آزاد جهان دارند که به خاطر آب شدن یخ قطب ها سطح آب آنها بر خلاف دریاچه ها بالا می آید.

دهه ۶۰ تراز آب دریای خزر به حدی بالا آمد که وزارت کشور به ناچار موج شکن هایی را کنار ساحل با سنگ چینه های فروان ایجاد کرد که در حال حاضر به خاطر پسروی آب خزر همه آن سواحل به پارکینگ ماشین تبدیل شد و سنگها بیرون از دریا ماندند.

صاحبنظران معتقد هستند تمام دریاچه های جهان وقتی ورودی آب رودخانه ها به این دریاچه کم شود تراز آب بهم خورده و تراز آن کاهشی خواهد شد.

تراز بارش و تبخیر در دریاچه ها همیشه منفی است و میزان تبخیر آب به مراتب بیشتر از بارشی است که بر سطح دریاچه می بارد که خزر هم از این امر مستثنی نیست.

اما آنچه که به عنوان دغدغه جدی این کارشناسان مطرح است پول پاشی برای احیا بدون در نظر گرفتن مطالعات است. آنها بر این باور هستند میلیاردها دلار برای احیای دریاچه ارومیه هزینه شد و همانند سرمایه گذاری در سیستان و بلوچستان هیچ دستاوردی نداشته است.

این کارشناسان پیش بینی کردند با توجه به شواهد موجود و پسروی های پیاپی به خاطر کاهش ورودی آب ولگا برای خزر هم نباید پول پاشی بدون مطالعه انجام شود.

صاحبنظران بر این اصل تاکید دارند با توجه به روند موجود تا ۲۰ سال آینده خلیج گرگان و میانکاله بسیار عقب نشینی و خشک خواهند شد و پول پاشی بی هدف هیچ دستاوردی نخواهد داشت.

آنها معتقد هستند باید مطالعه ی دقیق انجام شود و این تحقیق به سیاست کلی تبدیل شده و در نهایت چاره اندیشی شود که چگونه هزینه کنند که این پول به هدر نرود تا در ۲۰ سال آینده حسرت پول های از دست رفته را بخوریم.

خزر نمی میرد

فوق دکتری مهندسی عمران- محیط زیست از آمریکا بیان داشت: دریای خزر با عمق یک هزار و ۳۵ متر تحت هیچ شرایطی همانند دریاچه ارومیه خشک نمی شود.

دکتر عزیر عابسی اظهار داشت: سطح آب دریاچه ی ارومیه بین سه تا ۶ متر بود و دریای خزر که به اندازه ی پنج برابر خلیج فارس آب دارد هرگز خشک نخواهد شد.

وی ادامه داد: هر چند پسروی آب خزر به خصوص در شرق این دریا در گلستان تا کیلومترها به سمت دریا پیش می رود اما خزر خشک نخواهد شد.

وی اظهار داشت: دریای خزر دارای ۲ چاله ی آب در قسمت میانه و جنوبی دریا می باشد که بحث خشک شدن این دریا به طور کامل منتفی است.

این استاد صاحبنظر محیط زیست کشور این را هم گفت که نوسانات آب دریاچه ها دلایل مختلفی دارد که بهم خوردگی تراز آب مهمترین عامل ناترازی است.