راه طولانی برای رسیدن به خودروی برقی / خودروسازان سرمایه کافی برای این تکنولوژی دارند؟

در این روزها خودرو های برقی بسیار در تیرس و دید مسئولان و دوستداران محیط زیست قرار گرفته است. آلودگی بیش از حد محیط زیست و هوای شهرها مهمترین دلیل علاقمندی دولتمردان به  خودروهای برقی است. خودروهای برقی برعکس خودرو های احتراقی که باعث انتشار گاز های گلخانه ای و آلایندگی هوا می شوند،  آسیب کمتری به محیط زیست وارد می کنند. خودرو های برقی می توانند جایگزین مناسبی برای خودرو های احتراقی باشند. این خودرو ها از لحاظ فناوری، تکنولوژی، ساختار، موتور و ... با خودرو های بنزینی و دیزلی بسیار متفاوت هستند و برای رسیدن به مرحله تولید، ایجاد بازار و بستر مناسب برای فروش این خودروها و مشکلاتی  بر سر راه خودروسازان است. خبرنگار گسترش نیوز در این خصوص گفتگویی با امیر حسین کاکایی کارشناس حوزه خودرو داشت. در ادامه مشروح این گفتگو را می خوانید.

 خودرو برقی چیست و چند نوع خودرو برقی وجود دارد؟

خودرو برقی در نگاه اول به چند دسته تقسیم می شود. دسته اول خودرو تمام برقی است. دسته دوم خودروهای هیبریدی است  و در آخر معنی خودرو پلاگین هیبریدی است که از برق شهری هم می توان  برای شارژ آن نیز استفاده کرد.

دولت تا کنون چند دستگاه خودرو برقی وارد کرده است؟  آیا واردات در سال آینده ادامه دارد؟

دولت در مورد واردات خودرو برقی یک برنامه منسجم و گسترده ای دارد. تا این لحظه دولت چیزی حدود ۴هزار دستگاه خودرو برقی وارد کرده است. برنامه دولت برای سال آینده این است که چیزی حدود ۱۰۰ هزار دستگاه دیگر وارد کند.

آیا با این واردات انتقال تکنولوژی هم صورت می گیرد؟

اینکه بخواهیم تولید این خودرو ها را در کشور خود داشته باشیم و بتوانیم به فناوری روز دنیا برسیم چند نکته وجود دارد. در گام اول تولید خودرو تمام برقی باید در نظر داشته باشیم که برای دستیابی و محقق شدن این امر حداقل زمانی که می توانیم به تولید اولیه آن دست پیدا کنیم ۲ تا ۳ سال زمان لازم است. این زمان گفته شده به شرط آن است که ما از لحاظ تکنولوژی، فناوری و سرمایه کمبودی نداشته باشیم و یا به سرعت به کشور هایی همانند چین یا دیگر کشور های دیگری که پیشگام در تولید خودرو برقی هستند برسانیم. این امر خود مستلزم تلاشی بی وقفه است و باید سرمایه گذاری های بزرگی را در این مسیر انجام دهیم.

کشور هایی مثل چین در این زمینه سال های زیادی است که فعالیت می کنند. آیا می توانیم در زمینه این فناوری به کشور های دیگر برسیم؟

تکنولوژی  خودرو های برقی  در دنیا به سرعت در حال تغییر و پیشرفت است. نمونه بارز این حرف را می توان در کشور چین نیز مشاهده کرد. کشور چین به سرعت در حال پیشرفت در زمینه تولید خودرو برقی است و قیمت باتری های خود را به طور مدام به شرط خرید از  آن ها کاهش می دهد. چرا که این کشور در حال سرمایه گذاری در این زمینه است و انتظار سود از این راه را دارد. برای دستیابی به نقطه تولید و شروع کار باید حتما به ۲ بحث مهم در این موضوع توجه ویژه کرد. یک بحث سرمایه لازم برای سرمایه گذاری درست و اصولی در این زمینه است. موضوع دوم که تکمیل کننده مبحث اول است، رقابت در این فضا است که اگر هر کدام به درستی انجام نپذیرد موضوع تولید و رسیدن به اهداف نهایی را به کلی منتفی می کند. چین در ۲۰ سال گذشته برنامه ریزی درست و اصولی را پایه گذاری کردند که تقریبا از سال ۲۰۲۰ به اهداف خود نزدیک شدند. چین در کنار خودروهای احتراقی بر روی خودروهای برقی به خصوص خودروهای تمام برقی نیز برنامه ریزی کرد و تحقیقات خود را در زمینه تولید باتری نیز هر روز کامل تر کرد و منابع اولیه مورد نیاز مهم در این فرایند را در دست گرفت و کار خود را در زمینه تولید این خودروها آغاز کردند.

چگونه می توانیم به یک بازار فروش خوب برای فروش برسیم؟

کشور چین برای اینکه بتواند محصولات برقی خود را در سرتاسر بازار خودرو جهان بفروش برساند و این بازار را قبضه کند نرخ صادرات خودرو برقی و لوازم مصرفی را برای کشور مقصد به گونه ای تنظیم می کند که کشورهای وارد کننده از چین برای تولید این محصولات در کشور خود صرفه اقتصادی را نبینند و همیشه از چین نیز خریداری کنند. پس ما به یک سرمایه گذاری بزرگ و کلان هم در این زمینه نیازمند هستیم تا بتوانیم با فرهنگ سازی مناسب بتوانیم این بازار را در ابتدا در داخل کشور بدست بیاوریم و سپس بتوانیم محصولات را صادر کنیم.

به نظر شما  چه مشکلاتی برای رسیدن به این تکنولوژی بر سر راه خودروسازان کشور قرار دارد؟

همانطور که می دانید صنعت خودروسازی در ایران به شدت ضربه خورده است. بدهی این صنعت بزرگ به ارگان های مختلف خصوصا به صنعت قطعه سازی، خود به نوعی مانع دستیابی به این فناوری ها و رسیدن به نقطه تولید است. بدهی خودروسازان به صنایع مختلف و نبود سرمایه کافی برای سرمایه گذاری در این زمینه باعث می شود رسیدن به این هدف نیز سخت تر شود. اگر بتوان این سرمایه را تامین کرد به سرمایه دیگری نیاز است تا بتوان در کشور تا مدت ها بازارسازی کرد و این فرهنگ استفاده از خودرو برقی را در کشور جا انداخت.

آیا ایران بدنبال تولید خودرو برقی به صورت کاملا ایرانی است ؟

بله از لحاظ تئوریک به دنبال داخلی سازی این تکنولوژی به صورت ۱۰۰ درصدی هستیم ولی از لحاظ عملی همانطور که صنعت خودرو سازی کشور در طول این مدت نتوانست به طور کامل داخلی سازی شود بعید می دانم که این برنامه هم انجام پذیر باشد. تولید و داخلی سازی زمانی به صرفه است که منابع انسانی ارزان در اختیار داشته باشیم یا منابع اولیه ارزان یا منبع انرژی ارزان این موضوع به گونه ای است که در حال حاضر شهرک های صنعتی در حال فعالت در کشورمان یا در زمستان از نظر کمبود  ناترازی گاز تعطیل هستند یا در تابستان از نظر کمبود برق . پس ما کاملا با کمبود انرژی نبود نیرو کار مناسب و حرفه ای و منابع اولیه زیاد نمی توانیم با کشوری مانند چین که در این تکنولوژی یکی از کشور هایی است که حرف اول را در دنیا می زند رقابت کنیم پس چگونه می توانیم این فناوری را کاملا داخلی سازی کنیم در صورتی که حتی خط تولیدی که باید برای تولید این خودرو داشته باشیم را هم در اختیار نداریم.

بطور میانگین چقدر می توانیم به هدف داخلی سازی خودرو برقی نزدیک شویم؟

ما در این ۲ سال اخیر زیر ساخت های صنعتی کشور را به طور کامل نابود کرده ایم. می توانیم در خوش بینانه ترین حالت ممکن بگوییم از لحاظ داخلی سازی ۵۰ درصد این فناوری را انجام می دهیم و باقی آن به صورت مونتاژ می باشد. در صنعت خودروسازی مهم این است که سرمایه گذاری های کلانی را انجام دهیم و اگر یک پول هنگفت را میان تعداد زیادی خودرو ساز و نیروی کار پخش کنیم از لحاظ حرفه ای و صنعتی اصلا کار درست و شایسته ای نیست. همانطور که می دانید در ایران حدود ۳۷ خودروساز در حال فعالیت هستند. در بخش های دانش بنیان یا صندوق نوآوری و شکوفایی یا معاونت علمی و فناوری هزاران میلیارد تومان پول خرج می شود  اما مشکل اساسی در اینجاست که این پول درست خرج و سرمایه گذاری نمی شود.

آیا زیرساخت های کشور برای تولید خودرو برقی کامل و مناسب است؟

در زمینه زیر ساخت خودرو برقی ۲ جنبه را باید در نظر داشته باشیم که جنبه اول آن به زیر ساخت بهره برداری از خودرو برقی است که در ایران بسیار محدود است و با کمبود روبرو می باشد و در این زمینه سرمایه گذاری هایی شده و یا در حال سرمایه گذاری هستند و باید آن را فراهم کنند. جنبه دیگری که این زیر ساخت در بر دارد این است که برق لازم برای تامین شارژ مورد نیاز باتری این خودروها می باشد که باید پرسد از چه راهی می توان آن را تامین کرد؟ اگر کمی دقت کنیم ما در تامین مصرف برق روزانه نیز مشکلاتی داریم و با کمبود مواجه هستیم. این کمبود فقط در زمان پیک مصرف برق باشد اما این زمان پیک مصرف برق چیزی حدود یک ماه است آیا می توان در این زمان از خودرو استفاده نکرد یا به کسی که تاکسی برقی دارد گفت در این یک ماه از تاکسی خود استفاده نکند ؟

 به ظاهر زیر ساخت هایی در کشور داریم اما آیا این زیر ساخت ها کافی است و پاسخگو و آماده ورود خودرو برقی به کشور هستند یا خیر و در راستای منافع ملی است؟

خیر این زیر ساخت ها پاسخگوی نیاز ما نیست و سرمایه کافی برای فراهم کردن آنها را در اختیار نداریم . برفرض مثال اگر این سرمایه موجود باشد اولویت های دیگر و بیشتری وجود دارد که باید در ابتدا برای آن ها زیر ساخت را ایجاد کنیم مانند مترو و اتوبوس برقی .