آخرین جزئیات درباره دستورالعمل اجرایی چک الکترونیک

بانک مرکزی دستورالعمل اجرایی برای چک الکترونیک را به شبکه بانکی ابلاغ کرده است. در این دستورالعمل، تفاوت‌های چک الکترونیک با چک‌های کاغذی نیز توضیح داده شده است.

در بخشنامه شماره ۰۲.۳۱۹۸۳۲ مورخ ۲۷ اسفند ماه سال و به منظور تکمیل اقدامات قانونی و تبیین سازوکار اجرایی خدمات مرتبط با چک الکترونیکی، دستورالعمل فوق الذکر را با محوریت افتراقات مرتبط با این محصول نسبت به چک کاغذی آمده است: به موجب تکلیف قانونی مندرج در تبصره ماده (۱) قانون «اصلاح قانون صدور چک» مصوب سال ۱۳۹۷، زیرساخت صدور و تبادل چک الکترونیکی موسوم به سامانه چکاد از آبان ماه سال ۱۴۰۱ شروع به فعالیت کرد و متعاقباً توسعه محصول در چارچوب قوانین و مقررات مترتبه در دستور کار این بانک قرار گرفت. از این رو و به منظور تکمیل اقدامات قانونی موصوف و تبیین سازوکار اجرایی خدمات مرتبط با چک الکترونیکی، دستورالعملی با محوریت افتراقات مترتب بر این محصول نسبت به چک کاغذی ارسال می‌شود.

همان‌طور که در ماده ۹ دستورالعمل صدرالاشاره تصریح شده است، سایر احکام، الزامات و سازوکارهای اجرایی ناظر بر صدور و تبادل چک الکترونیکی، حسب مورد تابع مفاد «قانون اصلاح قانون صدور چک» و مقررات مربوط از جمله «دستورالعمل حساب جاری (ریالی)» و آخرین اصلاحیه‌های آن‌ها است.‌‌

در پایان این دستورالعمل خواسته شده است تا ضمن ابلاغ مراتب به واحدهای ذیربط، تمهیدات و اقدامات مقتضی برای اجرای دقیق دستورالعمل پیوست معمول شده و بر حسن اجرای آن نظارت شود.

چک الکترونیک چیست؟

چک الکترونیک یک روش پرداخت الکترونیکی است که در آن از فناوری‌های ارتباطی و شبکه‌های بانکی برای صدور و تسویه چک‌ها استفاده می‌شود. در این روش، اطلاعات مربوط به چک، مانند مبلغ، اطلاعات بانکی صاحب حساب و امضا، به صورت دیجیتالی در سیستم بانکی ذخیره می‌شوند.

فرآیند استفاده از چک الکترونیک به صورت زیر است:

1. صدور چک الکترونیک: فرد یا سازمانی که قصد صدور چک را دارد، اطلاعات مربوط به چک را در سامانه بانکی وارد می‌کند. این اطلاعات شامل مبلغ چک، شماره حساب مقصد، تاریخ صدور و امضای دیجیتالی است.

2. ارسال چک الکترونیک: چک الکترونیک پس از صدور به شبکه بانکی ارسال می‌شود تا بانک مقصد بتواند آن را پردازش کند.

3. تسویه چک: در این مرحله، بانک مقصد مبلغ مورد نظر را از حساب فرستنده چک کسر کرده و به حساب مقصد واریز می‌کند. این تسویه به صورت الکترونیکی و بر اساس اطلاعات چک الکترونیک انجام می‌شود.

4. اطلاع رسانی: بانک‌های مربوطه اطلاعات مربوط به تراکنش را به فرستنده و گیرنده چک ارسال می‌کنند تا آنها از تسویه چک مطلع شوند.

چک الکترونیک مزایای زیادی دارد، از جمله کاهش هزینه‌های چاپ و حمل چک‌های کاغذی، سرعت بالا در پرداخت و تسویه، امنیت بیشتر در برابر تقلب و تغییرات، دسترسی آسان به اطلاعات چک و امکان استفاده آسان از آن در سامانه‌های بانکی و سرویس‌های مالی الکترونیکی.