طرح جهش مسکن برای کارگران | ۷۰ هزار کارگر خانه دار می شوند

هادی بهداد به عنوان مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به تحلیل و توضیح مشکلات موجود در زمینه آسیب‌های اجتماعی در دولت سیزدهم، پرداخته است. با توجه به افزایش روز افزون معضلات و آسیب‌های مختلفی در جامعه از جمله اعتیاد، طلاق، خانواده‌های بدون فرزند، بزهکاری و غیره، ویژه در مناطقی که کارگران دور از خانه زندگی می‌کنند، وزارت کار نیز در این زمینه فعالیت‌های خود را آغاز کرده است. یکی از مواردی که وزارت کار در این حوزه دخالت دارد، مبارزه با اعتیاد و ارائه مسکن کارگری در نزدیکی به محیط کار است.

بهداد در این زمینه اظهار کرد: بحث آسیب‌های اجتماعی در جامعه کار و تولید از دغدغه‌های دولت سیزدهم بود. ما در دو حوزه اقدامات ستادی و قانونگذاری (تقنینی) و همچنین اقدامات میدانی و اجرایی ورود داشتیم. در حوزه ستادی و تقنینی، با استفاده از تجربیات گذشته و تجمیع امکانات قبلی، سند پیشگیری از مصرف مواد مخدر در جامعه کارگری تهیه شده و در دولت سیزدهم نهایی شد. روی این سند کار کارشناسی صورت گرفته و در آخرین جلسه ستاد ملی مبارزه با مواد مخدر این سند را تصویب کردیم و دو هفته قبل از حادثه دلخراش شهادت رئیس جمهور توسط شخص ایشان تایید و ابلاغ شد. 

وی افزود: این سند مجموعه‌ای از رویکردهای جدید در حوزه مبارزه با مواد مخدر و اشاعه آن در میان کارگران برخوردار بود. برای اولین بار در این سند به خانواده‌های کارگران توجه شده است. هماهنگی‌های بین دستگاهی در این سند بین وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، ستاد ملی مبارزه با مواد مخدر، وزارت کشور و نیروی انتظامی یک همکاری و هم افزایی به صورت الزام‌آور پیش بینی شده است. از آنجا که شیوع معضل اعتیاد درمیان کارگران بالاتر از سایر گروه‌های شغلی است، همکاری با سایر دستگاه‌های دیگر مثل صداوسیما نیز در این حوزه پیش‌بینی شده است. 

این مقام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: برای مناطق ویژه اقتصادی (مثل جنوب کشور) و معادن، به عنوان مناطق پرخطر که شیوع بیشتر اعتیاد را شاهد هستیم، این بخش برنامه ویژه‌ای دارد. واقعیت این است که بیشترین آسیب‌هایی که در جامعه کارگری وجود دارد، حاصل مسائلی است که در حوزه سلامت روان رخ می‌دهد. شاید در کل جامعه نیز نسبتی میان سلامت روان و آسیب‌های اجتماعی وجود داشته باشد اما در میان کارگران باتوجه به فشار بیشتر و سختی کار و مشکلات روزمره معیشتی و زیستی، این نسبت بیشتر است. این تفاوت و بیشتر بودن البته در کل دنیا وجود دارد و مختص به ایران نیست. با این وجود، سند ارتقاء سلامت روان را با همکاری وزارت کشور و وزارت بهداشت تهیه کردیم که یک نظام ارجاع مناسب به متخصصان و مشاوران سلامت روان برای شناسایی افراد در معرض خطر را در اصناف و واحدهای مختلف در این سند پیش‌بینی شده است. 

بهداد تصریح کرد: یکی دیگر از اسنادی که امسال به صورت ویژه طراحی کردیم، بحث سند ویژه آسیب‌های اجتماعی مناطق ویژه اقتصادی است. سند پیشگیری از اعتیاد ما را مجاب کرد که امسال این سند را طراحی کنیم. این کار نیز تاکنون انجام شده و یک برنامه پایلوت و آزمایشی را نیز همزمان با طراحی این سند پیش بردیم. ما در بخش‌های پرخطر در حوزه مناطق ویژه اقتصادی در سه استان بوشهر، خوزستان و کرمان (منطقه ویژه اقتصادی عسلویه، منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر و منطقه ویژه معادن کرمان) سال گذشته برنامه ویژه‌ای آزمایشی اجرا کردیم. در این برنامه با ستاد مبارزه با مواد مخدر و وزارت کشور همکاری صورت گرفت. هر برنامه چند بخش داشت. یعنی هم برای خود کارگران و هم برای خانواده‌های آن‌ها و هم برای مردم بومی منطقه بسته‌های متنوع آموزشی، فرهنگی، پیشگیری و هدایت همگانی عرضه شد. 

وی افزود: مباحث تکمیلی و مشاوره‌های مربوط به اعصاب و روان و اعتیاد در این برنامه آزمایشی پیش‌بینی و انجام شد و افراد در معرض آسیب شناسایی و برای آن‌ها برنامه‌های جداگانه اجرا شد. ارجاع به مراکز تخصصی را برای افراد درگیر در این قبیل معضلات اجتماعی را نیز در خلال اجرای این بسته ویژه آزمایشی را نیز تجربه کردیم. افرادی که مسائل حادتری داشتند نیازمند به درمان بودند که در این برنامه چنین مواردی پیش‌بینی شده بود. نزدیک به ۱۵ هزار نفر از کارگران این سه منطقه را در این برنامه تحت پوشش قرار دادیم و از طرح آزمایشی نیز استقبال شد. 

مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت کار تاکید کرد: در این دوره‌های آزمایشی، کارگاه‌ های آموزشی سبک زندگی سالم، دوره آزمایشی مهارت زندگی و فرزندپروری و دوره آموزشی پیشگیری از اعتیاد، در این بسته صورت گرفته و هزاران نفر خدمات مشاوره رایگان تا بالاترین سطح را دریافت کردند. ما شاهد همکاری خوب شرکت‌ها و مجموعه‌های اقتصادی فعال در این مناطق با طرح نیز بودیم. این نتیجه مهم را ما از این بسته آزمایشی دریافت کردیم که اگر «برنامه» وجود داشته باشد، و اگر «نقشه راه» روی میز داشته باشیم، می‌توانیم حمایت مردم و بخش‌های فعال ذی‌نفع را نیز در صحنه به میزان قابل قبولی داشته باشیم.

بهداد اضافه کرد: امسال هدفگذاری گسترده‌ای برای اجرای جدی‌تر همین طرح به‌صورت کشوری را در دستور کار داریم. هم ستاد مبارزه با مواد مخدر و هم وزارت کشور و هم سازمان بهزیستی، در کنار وزارت بهداشت و وزارت کار، این پروژه را در اغلب مناطق ویژه اقتصادی و معادن کشور به پیش خواهند برد و تغییر دولت نباید در اجرای این رسالت و برنامه تایید شده خللی وارد سازد. البته اگر بخواهیم به صورت گسترده‌تر در همه کشور اقدام کنیم، یکی از مخاطبان مغفول در دوره‌های قبلی درون طرح‌های مقابله با آسیب‌های اجتماعی، کارگران اصناف شهری بودند.

وی ادامه داد: یکی از اقدامات مهمی که در سال گذشته انجام شد، این بود که در سال گذشته قریب به ۴۰۰ هزار نفر از کارگران و شاغلین اصناف مختلف به ویژه اصناف پرخطر و در معرض ریسک اعتیاد، از همین بسته دوره‌های پیشگیری از اعتیاد و مهارت زندگی و محتواهای طراحی شده بهره‌مند شدند. اتاق‌های اصناف شهرها و مجموعه‌های صنفی در این زمینه کاملاً با ما همکاری داشتند. در تمام کشور این حرکتی بود بود که زمینه بروز آسیب را کاهش می‌داد. این درحالی است که بخش قابل توجهی از کارگران کشور را کارگران اصناف شهری تشکیل می‌دهند. 

این کارشناس حوزه اجتماعی وزارت کار ادامه داد: گسترش خانه‌های بهداشت و برنامه‌های همیار کارکنان (برای واحدهای بزرگ) و برنامه‌های کانون‌های یاری‌گران زندگی در بنگاه‌های تولیدی ۱۰ تا ۵۰ نفر، در حوزه ارتقای سلامت اجتماعی کارهایی را از نیمه سال گذشته شروع کردیم. به عبارتی اگر در میان سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۰ فقط ۵ هزار مرکز در بنگاه‌ها ایجاد شده بود، در حوزه مقابله با آسیب‌های اجتماعی و ارتقاء سلامت و پیشگیری از اعتیاد، ۵ هزار مرکز دیگر در همین سه سال به این مراکز اضافه شد. ما یک رشد دوبرابری به نسبت کل سی سال گذشته در توسعه پوشش آموزشی و فرهنگی را داشتیم. 

بهداد تصریح کرد: حتی از جنبه کیفی در نوع آموزش‌ها و بسته‌های فرهنگی ارائه شده و تغییر در شیوه ارجاع به مشاور تحولات جدی داشتیم. اتفاقاتی که در این حوزه افتاده باعث کاهش در حوادث شغلی نیز شده است. ما از هم اکنون نشانه‌های آن را نیز می‌بینیم. وقتی دوستان ما در معاونت روابط کار آمار کاهش ملموس حوادث کار را در اصناف می‌دهند، می‌بینیم که دغدغه کارفرمایان و دولت در حوزه کاهش آسیب‌های حوزه سلامت روان و اعتیاد جدی است.

ساخت مسکن برای ۷۰ هزار کارگر

وی در حوزه مسکن کارگری اظهار کرد: وقتی دولت سیزدهم شروع شد، قریب به ۳۰۰ هزار کارگر داشتیم که این کارگران در طرح‌های قبلی مسکن ثبت نام کرده بودند ولی هیچکدام پروژه‌هایشان شروع نشده بود. اما در ثبت نام مجدد طرح جدید مسکن فعلا ۷۰ هزار پروژه مسکن در چهارچوب طرح جهش مشخص کردیم که درحال انجام است. از ۲۰ تا ۸۰ درصد این پروژه‌ها برای ۷۰ هزار کارگر درحال پیشرفت است. این البته جدا از آن آماری است که خود بنگاه‌های تولیدی و کارفرمایان تاکنون مسکن سازمانی خود را ساختند. 

مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت کار تاکید کرد: ما در اداره کل خدمات اجتماعی وزارت کار مواردی که ذیل اجرای ماده یکصد و چهل و نه قانون کار جمهوری اسلامی ایران، خانه‌های سازمانی تولیدی کارفرمایان، همیاری کارفرمایان و تعاونی‌های کارگری ساخته شده یا درحال ساخت است را در حال جمع آوری و احصا هستیم تا به این آمار اضافه کنیم که با افزوده شدن این موارد، آمار بیش از این تعداد خواهد بود.