سرنوشت قالی قهری در انتظار جوانان ایرانی

قالی قهری اصطلاحی است که شاید مردم عادی معنای آن را ندانند؛ اما قالی بافان به خوبی با این واژه آشنا هستند. قالی که بافنده اش تصمیم می‌گیرد، نیمه کاره قیچی کند و از دار قالی پایین بکشد. قیچی به قالی نیمه کاره یا قهر با قالی دلایل مختلفی، مثل فوت بافنده، از دست دادن عزیز، بی حوصلگی، دعوا، ترک کار، طلاق دارد. خیلی وقت ها هم دلیل این کار در دل بافنده مثل راز باقی می ماند. شاید خیلی ها معتقد باشند که یک بافنده دیگر کار را ادامه دهد؛ اما معمولا بافنده‌ای پیدا نمی‌شود که کار هنرمند قالی باف دیگر را بپذیرد. بسیاری از بافنده‌ها معتقدند که قالی موجودی زنده است و حاصل زحمت منفعلانه بافنده نیست و بخشی از روح بافنده است.

اصطلاح قالی بافان این روزها همه ما را به یاد جوانانی می‌اندازد که در ۳۰ یا ۴۰ سالگی هزاران شغل را تجربه کرده‌اند و در نهایت هم نتوانسته‌اند طرحی بر قالی زندگی خود بزنند. جوانانی که هر روز با رویدادی رو به رو می شوند و به معنای واقعی رج به رج رنج می‌بافند. 

سرنوشت جوانان ایرانی هم در محیط کار خیلی وقت ها مثل قالی قهری است. گاهی به دلیل اختلاف با کارفرما و همکار، طلاق، بیماری، تحریم، قطعی اینترنت و هزاران دلیل دیگر، کسب و کارهای خیلی خوبی که اتفاقا مثل فرش ایرانی ارزشمند هستند، از دست می رود. 

در روزهایی که اینترنت بلای جان کسب و کارها است، خیلی از جوانان نخبه، عطایش را به لقایش بخشیدند و با کسب و کارهای ارزشمند تازه که مبتنی بر فناوری است، خداحافظی کردند و جذب کار کارمندی، کاسبی شدند. البته این نگاه خوش بینانه به ماجراست و خیلی ها هم در این مسیر جذب قاچاق، دلالی و کارهای بی ارزش شدند. 

کسب و کارهای زیادی در فضای اینستاگرام شکل گرفت که با قطعی و فیلترینگ اینترنت در ایران شکست خوردند. تازه ترین گزارش ها حکایت از این دارد که بیش از ۱۰ میلیون کسب‌ و کار خرد در بستر اینستاگرام فعالیت می کنند و خسارت ناشی از قطعی اینترنت در ایران را چیزی در حدود ۱.۵ میلیون دلار برای هر ساعت برآورد می شود. 

بازار تازه ارز دیجیتال نیز در میان جوانان ایرانی حسابی سر و صدا کرد اما به واسطه نبود سیاست‌گذاری صحیح در فضای کسب و کار ارز دیجیتال شاهد خروج نخبه‌ها و فرار مغزها از کشور هستیم. در حالی متخصصین این حوزه از کشور خارج می شوند که ایردراپ هایی مثل همستر و شت کوین هایی مثل شیبا و دوج کوین جایگزین پول ملی در معاملات کشور می شود. در نهایت هم خودرو، مسکن، ویزیت پزشک و ... با رمز ارز انجام می شود. تمامی این موارد همان اصطلاح قالی قهری است که نیمه تمام بریده می شود و هر روز پلیس فتا و نهادهای امنیتی گرفتار پروژه ای تازه می شود. 

شاید هیچ قالیبافی حاضر نباشد، قالی نیمه تمامی را تمام کند و به ناچار نیمه از دار پایین کشیده شود اما در فضای کسب و کار کشور می توان با استفاده از تجربه و شکست های قبلی مسیر کسب و کار را برای جوانان هموار کرد. قالی قهری کالایی بی ارزش در بازار نیست و حتی مشتری خارجی دارد. کسب و کار و دانش جوانان ایرانی هم بعد از شکست؛ بی ارزش نیست و به جای استفاده خارج از مرزهای کشور باید در همین آب و خاک استفاده شود. 

همان روزهای ابتدایی فیلتر شبکه های مجازی خارجی، کارشناس ها هشدار دادند که تجربه محدودیت های قبلی را تکرار نکنید و فناوری را محدود نکنید. گوش شنوایی برای این هشدارها نبود و جوان ایرانی به جای تمرکز بر پروژه های مهم و ارزشمند حوزه فناوری مثل هوش مصنوعی، بلاک چین و ارز دیجیتال تمرکز بر ضربه بر گوشی دارند و نات کوین و همستر رونق می گیرد. این سرنوشت را سیاست‌گذاران کشور برای مردم رقم زدند.