صادرات نفت مهمترین چالش دولت سیزدهم
مذاکرات وین متوقف شده و امریکا تهدید کرده است که تحریم‌های سختگیرانه‌ای برای چین اعمال می‌کند تا قادر به خرید نفت ایران نباشد اما برخی کارشناسان معتقد هستند که ایران برای عبور از این تحریم‌های دشوار راه‌هایی پیش رو دارد.
صادرات نفت مهمترین مبحث اقتصادی است که دولت سیزدهم با آن مواجه است.
صادرات نفت این روزها رکورد کمترین میزان صادرات نفت در چهار دهه گذشته را شکسته و حالا امریکا از اعمال تحریم‌های بیشتر برای صادرات نفت ایران می‌گوید اما دولت آینده برای عبور از این گلوگاه دشوار اقتصاد چه راهکاری دارد؟
رضا عاشوری‌زاده، کارشناس نفت با بیان این که دولت در پیشبینی بودجه نفتی سال ۱۴۰۰ مرتکب اشتباه شده است، گفت: ما در لایحه بودجه ۱۴۰۰ دیدیم که دولت درآمد نفتی را معادل ۲میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در سال پیشبینی کرده بود و با توجه به شرایط تحریمی ایران مجلس آن را نپذیرفت و کمیسیون تلفیق این میزان را به ۱ میلیون و ۵۰ بشکه در روز تغییر داد و پس از آن بنا شد اگر دولت درآمدهای نفتی مازاد داشت، بدهی خود با صندوق توسعه تسویه کند.
این موضوع در حالی رخ می‌دهد که نوبخت در آذرماه ۹۹، گفته بود که حداقل صادرات ما حدود ۱ میلیون بشکه است. عاشوری‌زاده در این زمینه توضیح می‌دهد: ما به صورت رسمی کمتر از یک میلیون و به صورت غیررسمی یک میلیون بشکه نفت می‌فروشیم اما نگاه غیرتوسعه‌ای به حوزه نفت این دولت و دولت‌های قبلی به نفت باعث به وجود آمدن مشکل شده است.
این کارشناس حوزه انرژی تاکید می‌کند: دولت باید از سال‌های قبل اقدام به کاهش خام فروشی نفت می‌کرد و ما باید به جای درآمد نفتی، از خدمات فنی و مهندسی، دستاوردهای فنی و محصولات نفتی با ارزش افزوده بیشتر در لایحه بودجه ۱۴۰۰ صحبت کنیم.
او دلیل این امر را هزینه‌های اضافه صادرات نفت خام و دردسرهای آن می‌داند و اضافه می‌کند: حمل‌و‌نقل نفت خام از کشورهای دیگر مانند افغانستان، هزینه صادرات را بالا می‌برد. از طرفی دیگر مشتریان نفت خام بسیار محدود هستند و صادرات نفت خام، با کشتی انجام میشود و هزینه بالایی دارد. بنابرابن صادرات نفت خام به صرفه نیست.
این کارشناس ادامه می‌دهد: تولید ما نهایتا چیزی بین ۳ میلیون ۷۰۰ تا ۴ میلیون است که حدود ۱ میلیون و ۵۰۰ شبکه از آن را صادر می‌کنیم که این عدد، عدد بالایی نیست اما با تحریم همین میزان صادرات را نیز از دست داده‌ایم. با این وجود فروش نفت خام همواره ساده‌ترین راه درآمدزایی دولت‌ها بوده است.
با تحریم‌ها چه باید کرد؟
این کارشناس حوزه انرژی توصیه می‌کند برای جبران بخشی از درآمدهای از دست رفته نفت، صادرات فرآورده‌های نفتی به جای نفت خام جایگزین شود.
او در ادامه توصیه می‌کند: اگر به جای خام فروشی نفت به توسعه صادرات فرآورده‌های نفتی تمرکز می‌کردیم، به راحتی تحریم‌پذیر نبودیم. زیرا در حال حاضر تحریم پتروشیمی ایران سخت است.
عاشوری‌زاده همچنین می‌گوید: یکی از مشکلات ما در انتقال پول، مساله FATF است که باعث شده ما توانایی انتقال پول با دنیا را نداشته باشیم و در حال حاضر ایران پول‌های زیادی در کشورهای مختلف مانند چین، کره جنوبی و کشورهای دیگر پول بلوکه شده داریم. امریکا این پول را رصد کرده و کشورها حاضر نیستند ریسک برگرداندن پول به ایران را بپذیرند اما حالا بحث یوآن الکتریک هم مطرح شده است که میشود به تجارت نفت با رمزارزها فکر کرد.
این کارشناس همچنین به فسادآمیز بودن ساختار غیرشفاف هزینه و درآمد در بازار نفت ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: تا الان شفاف‌سازی نشده که از مرحله اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری، انتقال و صدور نفت خام، دقیقا چه مقدار پول خرج میشود و هر بار گزارش می‌دهند که این هزینه برای هر بشکه نفت زیر ۵ تا ۷ دلار است.
او توضیحات خود را تکمیل می‌کند و می‌گوید: قرار بود اوایل دهه ۹۰ سامانه‌ای با نام ERP در وزارت نفت راه.اندازی شود و این سامانه منابع سازمان را از ابتدا تا انتها به طور دقیق شفاف کند و ریزهزینه‌های تولید و پرسنل مشخص بود. متاسفانه این سامانه مغفول ماند و اکنون ما نمی‌دانیم به طور دقیق هزینه‌های ما طبق چه سازوکاری خرج می‌شوند. حدود این هزینه‌ها مشخص است اما به طور دقیق روشن نیست.
عاشوری‌زاده حتی بحث اعتراضات اخیر کارکنان نفتی را ناشی از همین عدم شفافیت می‌بیند و توضیح می‌دهد: بحث اعتراضات کارکنان به دلیل حقوق بود اما چرا وزارت نفت به جای بررسی و پیشبینی مصارف خود و کاهش هزینه‌های تولید، حقوق پرسنل را کم کرده است؟
او در آخر خاطرنشان می‌کند: این سامانه با ۶۸ میلیارد تومان، قرار بود شروع یه کار کند اما سامانه مغفول ماند.
ارسال نظر