اتفاق عجیب بنزینی در ایران!

ایرانی‌ها در حالی در ۶ ماهه نخست امسال و همزمان با شرایط قرمز کرونایی، روزانه ۸۵ میلیون لیتر بنزین مصرف کرده‌اند که این عدد برای ۶ ماهه اول سال ۹۹، حدود ۷۴.۵ میلیون لیتر بوده است و حکایت از رشدی ۱۴ درصدی دارد.

هر زمان که رشد مصرف بنزین شتاب گرفته، مجموعه سیاستگذاران کشور به فکر راهکارهایی برای کنترل مصرف و بهینه سازی آن افتاده‌اند. برای نخستین بار اواخر دهه ۸۰ بود که سهمیه‌بندی بنزین مطرح شد.

در آن زمان مصرف بنزین رو به افزایش بود، قیمت دلار چند سالی ثابت مانده بود و این در شرایطی بود که نفت در بازارهای جهانی گران می‌شد.

همین موضوع قیمت واقعی بنزین را افزایش داد اما در عمل قیمت در ایران ثابت بود که باعث می‌شد مصرف هر روز بیشتر شود.

همچنین قاچاق سوخت نیز بیشتر شده بود و روزانه تا ۲۵ میلیون لیتر سوخت که از آن جمله می‌توان به بنزین نیز اشاره کرد، از کشور قاچاق می‌شد.

با آن اقدام، مصرف بنزین تا حدی فروکش کرد اما این روند دوام چندانی نداشت. کاهش قیمت نفت و ثبات قیمت ارز از سال ۹۳ به بعد سبب شد تا به تدریج سهمیه‌بندی بی اثر شود. در میانه دهه ۹۰ بود که بنزین تک‌نرخی شد و سهمیه‌بندی دیگر لزومی نداشت.

نوسان‌های شدید نرخ ارز که از اواخر سال ۹۶ آغاز شد اما دوباره فاصله قیمت بنزین را با قیمت واقعی آن افزایش داد و آبان سال ۹۸ بود که بنزین بار دیگر سهمیه‌بندی شد.

با آن اقدام نیز مصرف بنزین از بالای ۱۰۰ میلیون لیتر در روز به حدود ۷۵ میلیون لیتر رسید. اواخر سال ۹۸ با شیوع کرونا و اعمال محدودیت‌ها، مصرف بنزین کمتر شد. فروردین سال ۹۹، حتی در روزهایی مصرف تا ۴۰ میلیون لیتر در روز پایین آمد.

میانگین مصرف بنزین اگرچه در سال گذشته حدود ۸۰ میلیون لیتر در روز بود اما از ابتدای امسال مصرف بنزین دوباره اوج گرفت.

افزایش مصرف بنزین باعث شد تا میانگین مصرف این سوخت در ۶ ماهه اول امسال، به ۸۵ میلیون لیتر در روز برسد.

این در حالی است که میانگین مصرف بنزین در مدت مشابه سال قبل، ۷۴.۵ میلیون لیتر در روز بوده که نشان می‌دهد ایرانی‌ها ۱۴ درصد بیشتر از سال گذشته بنزین در باک‌های خود سوزانده‌اند.

ادامه روند کنونی مصرف در صورت رفع محدودیت‌های کرونا می‌تواند مصرف بنزین در کشور را به شدت افزایش دهد.

موضوعی که ایران را از دایره صادرکنندگان بنزین خارج کرده و حتی تا ۲ سال آینده دوباره به واردکننده بنزین تبدیل کند.

البته با اصلاح الگوی مصرف و افزایش بهینه‌سازی مصرف سوخت می‌توان از این اتفاق جلوگیری کرد. با این حال در کنار اصلاح الگوی مصرف باید افزایش مصرف سی. ان. جی را نیز در دستور کار قرار داد.

ایران در شرایط فعلی ۴۰ میلیون مترمکعب ظرفیت توزیع روزانه سی. ان. جی دارد که می‌توان با توجه به ظرفیت خالی موجود که نزدیک به ۲۰ میلیون متر مکعب می‌شود، افزایش مصرف بنزین را کنترل کرد.

همچنین ایران که دومین دارنده ذخایر گاز جهان به شمار می‌رود، می‌تواند با تکیه بر این سوخت ملی، در مصرف سوخت مایع صرفه‌جویی کند.

میانگین مصرف بنزین ۶ ماهه ۹۹

۷۴.۵

میانگین مصرف بنزین ۶ ماهه ۱۴۰۰

۸۵ میلیون لیتر