کمبود گاز در زمستان چگونه جبران شد؟

روح الله مهدوی کارشناس حوزه انرژی در مورد اقدامات وزارت نفت با اشاره به شکسته شدن رکورد مصرف گاز در زمستان امسال، اظهار داشت: مصرف زیاد مشرکان خانگی باعث قطع بخشی از سهم گاز صنایع پتروشیمی و فولادی می‌شود و سهم آن‌ها به مشترکان بخش‌های تجاری و خانگی تخصیص پیدا می‌کند.

وی اثرگذاری افزایش تعرفه پلکانی مشترکان گاز در جلوگیری از مصرف بی‌رویه را مقطعی عنوان کرد و افزود: نرخ قبوض با عبور از الگوی مصرف به یک‌باره افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه باعث کنترل مصرف می‌شود، اما این مسئله مستلزم تداوم در اجرای تعرفه گذاری پلکانی است.

این کارشناس حوزه انرژی گفت: باید در سال‌های آتی با توجه به نرخ تورم قیمت تعرفه‌ها نیز افزایش پیدا کند. به‌طور معمول در کشور ما اصلاحاتی در نظام تعرفه‌ها انجام می‌گیرد که تا چند سال ثابت می‌ماند، به نحوی که میزان تورم در سال‌های بعد باعث می‌شود به‌تدریج اثر اصلاحات تعرفه گذاری کاهش پیدا کند.

مهدوی ادامه داد: چنانچه در سال‌های آینده اصلاح تعرفه‌ها با توجه به نرخ تورم تعیین شود، مصرف گاز در بخش خانگی کنترل خواهد شد. هرچند میزان مصرف گاز تااندازه‌ای به نحوه استفاده مصرف‌کننده بستگی دارد و از مرحله دیگر به‌وسیله انرژی بر وابسته است.

وی ادامه داد: با قیمت‌گذاری تا اندازه مشخصی می‌توان رفتار مصرف‌کننده را کنترل کرد و در ادامه باید به بهینه‌سازی مصرف انرژی در وسایل گازسوز مشترکان خانگی و تجاری مانند بخاری‌ها توجه شود.

این کارشناس انرژی با اشاره به انعقاد قرارداد سوآپ گاز ایران با ترکمنستان، تاکید کرد: حجم این قرارداد پایین است، زیرا مصرف داخلی به بیش از ۶۵۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد. حجم قرارداد سوآپ گاز در قیاس با این میزان مصرف کم است و تأثیر زیادی در جبران کمبود گاز در کشور ندارد، ولی مزیت این قرارداد برقراری ارتباط با ترکمنستان در حوزه انرژی است تا مقدمه‌ای برای آغاز قراردادهای بزرگ‌تر شود.

مهدوی اضافه کرد: اکنون از ترکمنستان به ایران دو خط لوله به طول ۲۵ میلیون مترمکعب گاز در روز کشیده شده است. سوآپ گاز با ترکمنستان می‌تواند باعث رفع مشکلات قبلی میان دو کشور شود. ضمن اینکه زمینه‌ساز قراردادهای بیشتری نیز خواهد شد. چنانچه دولت هم شرایط خرید گاز نداشته باشد، بخش‌های خصوصی داوطلب خرید گاز هستند.

وی با اشاره به نقش وزارت نفت در مدیریت کمبود گاز و تعرفه گذاری مشترکان پرمصرف گاز، گفت: وزارت نفت در حوزه قیمت‌گذاری و فرهنگ‌سازی نقش رگلاتوری دارد، به‌طوری‌که شرکت‌های تابعه پیگیری برای اجرای بهتر قوانین دارند.

کارشناس حوزه انرژی افزود: وزارت نفت عملکردی مانند سال‌های گذشته برای جلوگیری از قطع و افت فشار گاز مشترکان خانگی داشت، به نحوی که گاز صنایع قطع می‌شد تا گاز بخش خانگی تامین شود.

مهدوی تصریح کرد: مشکل اصلی در قطع گاز از سال‌های قبل در استان‌های شمالی، خراسان رضوی، جنوبی و شمالی  وجود داشت، زیرا خط سراسری گاز به آن مناطق وصل نبود. گاز این مناطق از پالایشگاه گاز شهید هاشمی نژاد سرخس تامین می‌شود. در زمانی که پالایشگاه دچار افت فشار می‌شود، استان‌های شمالی دچار افت و کاهش فشار گاز می‌شوند، اما در صورت کاهش گاز در بقیه استان‌ها که به خط سراسری متصل هستند، سهم صنایع کاهش می‌یابد تا بخش خانگی تامین شود.

وی در پایان گفت: وزارت نفت در دوره فعلی پیگیری‌های بیشتری نسبت به دوره‌های قبل برای مدیریت و کنترل مصرف گاز و تامین و ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی نیروگاه‌ها انجام داد تا اینکه گاز با افت فشار کمتری به دست مشترکان برسد.