طرح‌ جدید قیمت بنزین روی میز رئیس جمهور

طرح بازتوزیع بنزین با هدف اختصاص بنزین یارانه‌ای (۱۵۰۰تومانی) به افراد به‌جای خودروها از ابتدای اسفندماه و به‌صورت آزمایشی در جزیره کیش آغاز شده است، ایده‌ای که بر مبنای توزیع عادلانه یارانه سوخت میان همه مردم و انتفاع دهک‌های مختلف از قیمت ترجیحی بنزین در ایران طرح‌ریزی شده است، و البته از همان ابتدا هم انتقاداتی به‌واسطه ویژگی‌های منحصر به فرد منطقه آزمایشی منتخب آن (جزیره کیش) به‌همراه داشت.

سید احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت در نشست خبری چهارم مرداد، در خصوص سرنوشت این طرح گفت: "مکررا عرض می کنم دستور کاری برای افزایش قیمت بنزین در سال جاری وجود ندارد."

خاندوزی اضافه کرد: "۵ ماه است که طرح آزمایشی بنزین اجرا و درحال حاضر متوقف شده، قرار است این طرح انجام شده بررسی شود و اگر نیاز به اصلاحات یا توسعه دارد صورت پذیرد، هنوز تصمیماتی اتخاذ نشده است."

وزیر امور اقتصادی و دارایی از ارائه این طرح و نتایج آن به رئیس جمهور خبر داد و گفت: "اگر هر تصمیمی هم گرفته شود، برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین در سال جاری نداریم‌."

از اینرو، طرح بازتوزیع بنزین و نتایج اجرای پایلوت آن روی میز رئیس جمهوری است و بنابر تأکید وزیر اقتصاد، حتی اگر این طرح در دستور کار قرار گیرد نیز، امسال افزایش قیمت بنزین نخواهیم داشت.

برخی اشکالات توزیع بنزین بر اساس کد ملی

بررسی‌ها نشان می‌دهد، اجرای طرح بنزینی دولت بر مبنای اختصاص ۲۰ لیتر سهمیه بنزین به هر کد ملی، نیاز به اختصاص سهمیه یارانه‌ای بیشتری به افراد نسبت به وضع کنونی خواهد داشت و همین مسئله نه‌تنها «امنیت انرژی» و «کسری بودجه» ناشی از فروش بیشتر بنزین یارانه‌ای را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، بلکه مخاطرات «درگیرکردن ۸۵ میلیون ایرانی با معاملات بنزینی»، «اتلاف اضافه‌بنزین یارانه‌ای» توزیع‌شده و «تشدید جریان قاچاق سوخت» را در پی خواهد داشت.

از سوی دیگر، اتکاء به نتایج طرح آن هم در شرایطی که بافت اجتماعی جزیره کیش نمونه مناسبی از کشور نیست و نیز طرح با نواقص اجرایی متعددی به اجرا درآمده است، چندان منطقی به‌نظر نمی‌رسد.

فارغ از ایرادات مطروحه نسبت به گزینش کیش به‌عنوان آزمایشگاه طرح بنزینی دولت، اختصاص بنزین به خودرو و کد ملی برخی خانوارها، عدم واریز سهمیه بنزین به برخی افراد دارای کارت کیشوندی، پیوست ضعیف رسانه‌ای طرح (حتی در منطقه آزمایشگاهی) و سردرگمی ساکنان جزیره در حوزه مبادله سهمیه یارانه‌ای از عمده ضعف‌های اجرایی طرح به‌شمار می‌رود.

توصیه کارشناسی به دولت/ تصمیم عجولانه ممنوع!

یکی از رویکردهای مناسبی که دولت می‌تواند در خصوص این طرح در دستور کار قرار دهد، این است که اگر براساس نتایج اجرای ۵ ماهه پایلوت این طرح در جزیره کیش، تصمیم به اجرای این طرح در سطح کشور گرفته شد، پیش از تحقق این امر، یکی دیگر از نقاط جمعیتی کشور که شباهت بیشتری از نظر بافت اجتماعی و شرایط اقتصادی ساکنان آن، با دیگر نقاط کشور (به‌طور متوسط) وجود دارد نیز به عنوان نقطه دوم اجرای پایلوت طرح انتخاب شود و نتایج اجرای پایلوت دوم نیز مبنای تصمیم‌گیری جامع باشد؛ چرا که هرنوع تصمیم شتابزده در خصوص تغییر در نحوه عرضه بنزین، می‌تواند چالش‌های متعددی را برای دولت و مردم به‌دنبال داشته باشد.