هشدار درباره افزایش قیمت بنزین / تورم شدیدتر می‌شود؟

بنزین مساله ای که این روز ها بر سر زبان افتاده، یک روز خبر گرانی‌اش و روز دیگر تکذیب می شود . البته این تکذیب ها بر نگرانی های موجود دامن زد و واکنش هایی را نیز در پی داشته است. این موضوع در حالی اتفاق افتاده که  کارشناسان امر همواره به ارزان بودن انرژی در ایران انتقاد دارند، اما در حال حاضر گرانی بنزین منطقی به نظر نمی رسد، چرا که شرایط بد اقتصادی بر زندگی مردم سایه انداخته و امکان افزایش قیمت این حامل انرژی وجود ندارد.

روح الله کهن هوش نژاد ،کارشناس انرژی در رابطه با این موضوع به گسترش نیوز می گوید: قیمت بنزین در ایران  در زمره ارزان قیمت ترین حامل های انرژی در دنیا به شمار می آید. اما این موضوع دلیل افزایش قیمت بنزین نیست.

وی ادامه داد: اگر نرخ بنزین را  لیتری ۱۵۰۰ تومان را ملاک قرار دهیم، قیمت بنزین در ایران نزدیک  به  ۵ سنت است که رتبه سوم ارزان‌ترین نرخ بنزین در دنیا است. چنانچه قیمت بنزین لیتری ۳۰۰۰ تومان را در نظر بگیریم، بازهم رتبه ایران تغییر نمی‌کند. ونزوئلا و لیبی ارزان‌ترین بنزین دنیا را دارند. علاوه بر این دو کشور، بیشتر کشورهای نفتی (الجزایر، کویت، عراق، نیجریه، عربستان و قطر) در صدر جدول ارزان‌ترین قسمت بنزین قرار داشته و در این کشورها قیمت بنزین به طور میانگین، حدود ۴۰ سنت یعنی تقریبا ۱۲ هزار تومان است.

متوسط نرخ بنزین در دنیا ۴۰ هزار تومان است

این کارشناس انرژی با اشاره به بالا بودن قیمت بنزین در سایر کشور ها در این زمینه توضیح داد: درحال‌حاضر متوسط نرخ بنزین در دنیا ۱.۳۳ دلار حدود ۴۰ هزار تومان است. بنابراین فاصله زیادی میان قیمت بنزین (حتی آزاد) با متوسط قیمت جهانی و منطقه وجود دارد. درحال‌حاضر حدود ۳۷ هزار تومان با متوسط جهانی و ۹ هزار تومان با متوسط منطقه اما این موضوع نباید به تنهایی توجیه‌کننده افزایش قیمت بنزین در ایران باشد.

کهن هوش نژاد با اشاره به اینکه ارزان بودن قیمت بنزین در ایران به تنهایی نمی تواند دلیلی بر افزایش قیمت آن باشد و باید به سایر عوامل نیز دقت داشت در این زمینه گفت:  چند دلیل وجود دارد که  توجیه کننده گران کردن بنزین نیست؛ یکی، این اختلاف قیمت، یارانه نیست. اساساً یارانه یا سوبسید به معنای تفاوت نرخ تمام شده با نرخ فروش داخلی است نه نرخ جهانی یا منطقه‌ای که وجود دارد. دیگر آنکه نباید از یاد برد، عنصر اساسی در این محاسبه نرخ ارز است که به دلیل کاهش ارزش پول ملی و قدرت خرید، نباید ملاک قرار گیرد چرا که در غیر این صورت سایر موارد از جمله حقوق و دستمزد و... نیز می‌بایست دلاری در نظر گرفته شود. مساله حائز اهمیت دیگری که در این زمینه وجود دارد،آنکه اقتصاد انرژی از مصادیق بارز شکست بازار بوده و مکانیزم بازار و تخصیص بهینه از طریق نرخ و قیمت‌های نسبی، معمولاً در حوزه اقتصاد انرژی با شکست مواجه می‌شود. در اقتصاد انرژی ثابت شده که افزایش قیمت، نقش بسیار کمی در کاهش مصرف و تقاضا دارد. و در  نهایت نباید از یاد برد  اگرچه مصرف بنزین در ایران براساس آخرین آمار از مرز ۱۰۰ میلیون لیتر در روز فراتر رفته و زنگ هشدار پیشی گرفتن از تولید را به صدا درآورده، اما تجربیات گذشته نشان می‌دهد که به دلیل ساختار تورمی اقتصاد ایران، افزایش نرخ موجب کنترل مصرف و مدیریت تقاضا نشده و افزایش قیمت، تورم را تشدید می‌کند و نرخ نسبی مجدد پایین تر خواهد رفت.

راهکارهای کاهش مصرف بنزین

 وی در خاتمه تاکید کرد: نرخ تنها راهکار مدیریت بهینه بازار بنزین نبوده و ظرفیت زیادی برای آزاد کردن انرژی از طریق ارتقای بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف وجود دارد. هزینه آزاد کردن یک واحد انرژی از هزینه تولید آن کمتر بوده و آثار زیست محیطی مثبتی نیز به دنبال دارد. راهکارهای غیر قیمتی روشنی برای تحقق کاهش مصرف بنزین وجود دارد که در اسناد بالادستی و قوانین متعددی مورد تأکید قرار گرفته است. به عنوان مثال، «سند تامین انرژی بخش حمل‌ونقل کشور تا افق ۱۴۲۰ با تاکید بر کارایی و بهینه‌سازی مصرف سوخت» مصوبه شورای‌عالی انرژی در سال ۱۳۹۹، سیاست‌های بهینه‌سازی سبد سوخت برای مصارف حمل‌ونقل بار و مسافر را تشریح کرده که از این میان می‌توان به تنوع بخشی به سبد سوخت (مانند استفاده از CNG، گاز مایع، LNG)، توسعه حمل‌ونقل برقی به‌ویژه موتورسیکلت برقی، نوسازی و بازسازی ناوگان حمل‌ونقل و بازنگری و به روزرسانی کلیه استانداردهای مصرف سوخت انواع خودروها و موتورسیکلت‌ها اشاره نمود. بار دیگر باید تأکید کرد که هزینه این اقدامات بسیار کمتر از توسعه و احداث پالایشگاه‌ها بوده و اثرات مثبت زیست محیطی نیز با خود به دنبال خواهد داشت.