چند خبر از بورس امروز (۹۹/۰۴/۱۷)
در این گزارش به چند خبر مهم بورسی پرداخته شده است.
بورس امروز چگونه بود؟
شاخص کل بورس در روز سه شنبه ۱۷ تیر و در پایان معاملات با رشد ۲۷ هزار و ۳۶۳ واحدی همراه شد و به یک میلیون و ۷۴۵ هزار و ۷۱۳ واحد رسید.
شاخص هم وزن امروز نیز رشد داشت و با ۷۵۱ واحد عدد ۴۸۴ هزار و ۱۱۳ واحد را نشان داد.
به گزارش گسترش نیوز ارزش معاملات نیز ۱۵۳ هزار و ۷۱۳ میلیارد شد.
در معاملات امروز نمادهای "فولاد"، "تاپیکو" و "پارسان " به ترتیب با ۵۰۶۳، ۲۰۳۹ و ۱۷۵۷ واحد بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص را ثبت کردند.
پربیننده‌ترین نمادهای بورسی نیز وبملت، فولاد و وتجارت بودند.
ماجرایی که می‌توانست بورس را تعطیل کند!
ناظر بازار در جریان داد و ستدهای روز دوشنبه بورس تهران، در تصمیمی جنجالی، معاملات سهام شستا را باطل کرد.
رشد ۳۷ درصدی سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا)، شاخص کل بورس را بیش از ۵ درصد مثبت کرد؛ پیامد این رویداد می‌توانست به تعطیلی یک یا چند روز کاری بورس منجر شود. طبق ماده (۱) دستورالعمل اجرایی شرایط اضطراری موضوع ماده (۳۲) قانون بازار اوراق بهادار؛ سازمان بورس و اوراق بهادار مجاز است در صورت وقوع شرایط اضطراری و برای حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران و حفظ بازار شفاف، منصفانه و کارآ، دستور تعطیل یا توقف تمام یا بخشی از معاملات هر یک از بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس را حداکثر به مدت سه روز کاری صادر کند.
گفته می‌شود چنین موضوعاتی در اختیارات ناظر بازار است اما آیا قاعده‌ای برای چنین رفتاری در بازار وجود دارد؟ آیا چنین اتفاقی باعث نمی‌شود شرکت‌ها از این پس در روند معاملاتی خود دست به عصا حرکت کنند؟ آیا با اختیارات اینچنینی بازار قفل نمی‌شود؟ طبق چه اصول یا دستورالعملی بورس تهران اجازه افزایش شاخص به بیش از ۵ درصد را نمی‌دهد؟ آیا موضوع رفتار سلیقه‌ای در میان است؟ متاسفانه پیگیری‌‌ها از بورس تهران در این زمینه بدون پاسخ ماند و هیچ‌یک از مسوولان مرتبط حاضر نشدند درباره تصمیم جنجالی خود توضیح دهند. موضوعی که برای بازار سرمایه به عنوان یکی از شفاف‌ترین نهادهای اقتصادی در ایران مایه تعجب و تاسف است. ناظران بورس درحالی از پاسخگویی خودداری کرده‌اند که دیروز شائبه رفتار سلیقه‌ای آنان بسیاری از اهالی بازار را نسبت به تداوم این نوع تصمیم‌های دل‌بخواهی نگران کرده بود.
مروری بر جریان معاملات
تغییر یا تسهیل مقررات از نیاز‌های ضروری این روزهای تابستانی بازار محسوب می‌شود زیرا همزمان با اشباع بازارهای موازی و از طرفی ورود پول داغ شاهد طولانی شدن صف‌های خرید در بازار هستیم به طوری که در داد و ستدهای دیروز شاخص کل بدون احتساب ابطال معاملات شستا با افزایش ۸۵ هزارو ۴۲۶ واحدی همراه شد تا برای نخستین بار وارد کانال جدیدی شود. شکست مقاومت یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحدی و قرار گرفتن نماگر بازار در رقم یک میلیون و ۷۴۰ هزار و ۸۵۶ واحدی نشان داد بازار در حال سنت‌شکنی است؛ زیرا به طور معمول شاخص کل بورس تهران در این ارقام کمی تعلل یا اصلاح می‌شود. البته با ابطال معاملات شستا شاخص کل با ۸۱/ ۳ درصد رشد همراه شد و در نهایت رقم یک میلیون و ۷۱۸ هزارو ۴۴۳ واحد را توانست به عنوان رقم پایانی به خود اختصاص دهد. در روزهای اخیر برخی کارشناسان انتظار عقبگرد دماسنج بازار را داشتند و بر این باور بودند که اصلاح و استراحت کوتاه‌مدت در اوایل هفته جاری می‌توانست به موج بعدی سقف‌شکنی‌های شاخص کمک شایانی کند، اما بازار نشان داد این روز‌‌ها از فضای تحلیل دور شده و با قدرت در مسیر صعودی خود گام برمی‌دارد. از سویی با توجه به اینکه تمام شاخص‌های بورس سبزرنگ شدند نگاهی به ارزش معاملات خرد بورس تهران نشان می‌دهد در ۱۶ تیر‌ماه رقم ۱۳ هزار میلیارد تومانی را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این با توجه به معاملات روز دوشنبه خالص تغییر مالکیت از حقیقی به حقوقی در رقم یک هزار و ۸۳۴ میلیارد تومانی قرار گرفت و سهامداران خرد خالص خرید بیشتری را به ثبت رساندند.
کاهش درصد تضامین
سهامداران بورس اوراق بهادار تهران در معاملات روز گذشته شاهد اتفاق جدیدی بودند، به طوری که در ساعات ابتدایی معاملات خبری تحت عنوان کاهش درصد تضامین در بازار به گوش می‌رسید. در همین حال، به عقیده برخی از کارشناسان تسهیل در قوانین و مقررات که در دستور کار ریاست جدید سازمان بورس قرار دارد، می‌تواند به تعمیق جریان داد و ستدهای بازار سرمایه کمک کند. به طوری که کاهش درصد تضامین و رسیدن به رقم ۵ درصدی می‌تواند به چرخش بیشتر نقدینگی و جذب بالاتر شرکت‌ها دراین زمینه منجر شود. از طرفی، سیستم معاملاتی در بازار سرمایه یکی از چالش‌هایی محسوب می‌شود که سال‌هاست گریبان‌گیر سرمایه‌گذاران شده است. بر این اساس تا زمانی که سایه ریسک هسته بر سر بازار سنگینی کند، اگر متولی و قانون‌گذاران برای تسهیل قوانین و مقررات گام برندارند باز هم نمی‌توان شاهد رشد و توسعه این بخش به معنای واقعی بود؛ زیرا اختلال و قطعی‌های پی‌درپی نه‌تنها خسارت به جامعه سهامداران وارد می‌کند، بلکه شرکت‌ها و کلیت بازار را هم تحت‌تاثیر این مهم قرار می‌دهد.
نگاهی به سایر بازارها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در بازارهای موازی بورس با مشکلات عدیده‌ای همراه شده است، به عنوان مثال در بازار مسکن شاهد ظهور پدیده رکودتورمی هستیم. در بازار ارز خرید و فروش باید در چارچوب مشخص و با توجه به نیاز‌های ضروری صورت بگیرد که در غیر این صورت و معاملات به قصد نوسان‌گیری، ریسک حمل‌ونقل، نگهداری، سرقت و... را در پی خواهد داشت. بر این اساس با ارزیابی سرمایه‌گذاری در سایر بازارهای مالی مشاهده می‌شود صنایع و شرکت‌های فعال در بازار سهام وضعیت به مراتب بهتری نسبت به سایر بازارها دارند که در این زمینه نهاد ناظر و متولی بورس باید بهبود زیرساخت‌‌ها را مورد توجه قرار دهند، چرا که در غیر این صورت رفته‌رفته با سلب اعتماد سرمایه‌گذاران در بخش مولد اقتصادی رو‌به‌رو خواهیم شد که در نهایت چیزی جز خروج نقدینگی و حرکت به سمت بازارهای دلالی را در پی نخواهد داشت.
نسخه‌ای جدید برای بازار بورس
میانگین سهام شناور آزاد شرکت‌های فعال در بازار سهام هرچند نسبت به گذشته افزایش داشته، اما همچنان از معیارهای جهانی فاصله زیادی دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد درحال‌حاضر کمتر از ۲۱ درصد از مجموع سهام شرکت‌های حاضر در بازار سهام به‌صورت شناور بوده و در مقابل ۷۹ درصد از سهام در اختیار سهامداران عمده قرار دارد. در این میان سیاست‌گذار می‌تواند با افزایش شناوری سهام به ۳۰ درصد، معادل عرضه اولیه ۴ شرکت در مقیاس شستا، طرف عرضه در بازار سهام را تقویت کند.
نسخه توازن در بورس تهران
یکی از وعده‌های سکاندار جدید بورس، افزایش سهام شناور بازار سهام به بیش از ۳۰ درصد است. این در حالی است که بررسی‌ها از سهام شناور شرکت‌های سهامی نشان می‌دهد مالکیت بخش عمد‌ه‌ای از سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس در اختیار سهامداران عمده یا فعالان حقوقی د‌ولتی و شبه‌د‌ولتی (تامین اجتماعی، سهام عد‌الت، صند‌وق‌های بازنشستگی، بیمه‌ها و...) قرار دارد. بر اساس آخرین بررسی‌های به عمل آمد‌ه از ۴۵۴ شرکت حاضر در بازار سهام، کل سهام منتشرشد‌ه شرکت‌ها معادل ۳ هزار و ۶۰۲ میلیارد و ۷۱۸ میلیون سهم است. شاید باور این نکته سخت باشد که از این تعد‌اد سهام منتشرشد‌ه حداکثر ۹/ ۲۰ درصد یعنی حدود ۷۵۴ میلیارد و ۴۵۲ میلیون سهم به‌عنوان سهام شناور آزاد در این بازار شناسایی شده و قابلیت معامله در بازار سهام را دارند. به عبارتی دیگر بیش از ۷۹ درصد سهام در بورس تهران در اختیار مالکان عمده است که با اهد‌اف مد‌یریتی نگهداری می‌شود. هر چند این مهم در مقایسه با سال‌های گذشته رشد محسوسی را ثبت کرده است اما همچنان تا ایده‌آل فاصله زیادی دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در بورس‌های پیشرفته د‌نیا میزان مالکیت سهامداران عمده در بازار سهام کمتر از ۱۰ درصد است. از این رو برای رسیدن به افزایش شناوری سهام به ۳۰ درصد، لازم است تا ۳۲۶ میلیارد و ۳۶۳ میلیون سهم دیگر در بازار سهام قابل معامله شود که معادل چهار شرکت در مقیاس «شستا» است. از این رو به راحتی و از طریق عرضه‌های اولیه شرکت‌های کوچک نمی‌توان این هدف را محقق کرد و شاید مناسب‌ترین راهکار برای تقویت کفه عرضه، افزایش سهام شناور آزاد در شرکت‌های موجود و متقاضیان ورود (عرضه اولیه‌ها)، استفاده از تجربیات بین‌المللی برای کاستن از جذابیت این منافع شخصی و محدود کردن قدرت مداخله سهامدار عمده است.
افزایش سهام شناور یا عرضه اولیه؟
درحال‌حاضر شاید یکی از مهم‌ترین چالش‌های بورس تهران مالکیت بالای سهامدار عمده به دلیل سهام شناوری پایین شرکت‌ها است. در این میان سیاست‌گذار در راستای افزایش عمق بازار به عرضه سهام شرکت‌های کوچک بورسی اکتفا کرده است. این در حالی است که برای رسیدن سهام شناور آزاد به ۳۰ درصد که البته همچنان با استانداردهای بین‌المللی فاصله قابل توجهی دارد، لازم است تا سهام حداقل چهار شرکت با مقیاس «شستا» در بازار سهام عرضه شود. این در حالی است که می‌توان این مهم را با افزایش شناوری سهام در شرکت‌های موجود در بورس و فرابورس جبران کرد.
۶۳ درصد بورسی‌ها با سهام شناور کمتر از ۳۰ درصد
بر اساس آخرین محاسبات مربوط به د‌وره یکساله منتهی به پایان سال گذشته، درصد سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته‌شد‌ه در بورس اوراق بهادار تهران به حدود ۲/ ۲۱درصد رسید‌ه است. آمار سهام شناور آزاد شرکت‌های بورسی حکایت از آن دارد که در میان ۳۳۴ شرکت مورد بررسی، ۲۱۲ شرکت د‌ارای سهام شناور آزاد کمتر از ۳۰ درصد هستند و در مقابل ۴۲ شرکت بورسی سهام شناوری بیش از ۵۰ درصد دارند. در این میان شرکت‌های تامین ماسه و بورس کالای ایران با ۱۰۰ درصد سهام شناور آزاد در رتبه اول قرار گرفته‌اند و پس از آن به ترتیب ۹۲ و ۸/ ۸۸ درصد از سهام شرکت‌های بانک خاورمیانه و بورس اوراق بهادار تهران قابلیت معامله در بازار سهام را دارند. درحال‌حاضر بر اساس قوانین موجود، حداقل میزان سهام شناور آزاد در بورس تهران ۱۰ درصد برای شرکت‌های پذیرفته‌شد‌ه در بازار د‌وم تعیین شده و این حد نصاب در تابلوی فرعی و اصلی بازار اول به ترتیب ۱۵ و ۲۰ درصد است. این در حالی است که گزارش پیش‌رو نشان می‌دهد درحال‌حاضر ۳۱ شرکت بورسی، کمتر از ۱۰ درصد از سهام خود را به‌عنوان سهام شناور آزاد قرار د‌اد‌ه‌اند. در قعر این لیست شرکت سیمان دشتستان قرار می‌گیرد که تنها حدود یک درصد از سهامش در بورس قابل معامله است.
وضعیت سهام شناور آزاد صنایع بورسی
نگاهی به درصد سهام شناور آزاد صنایع ۳۸گانه بورسی نشان می‌دهد تا پایان سال گذشته، گروه استخراج سایر معادن با تک‌نماد «کماسه» و سهم ۱۰۰ درصدی، بیشترین میزان سهام آزاد شناور در بورس تهران را در اختیار دارند. گروه محصولات کاغذی و سایر محصولات کانی غیرفلزی نیز به ترتیب با ۳۵/ ۷۱ و ۱۲/ ۴۷ درصد سهام شناور آزاد در رتبه‌های بعدی این رد‌ه‌بند‌ی قرار گرفتند. کمترین میزان سهام شناور آزاد نیز به گروه محصولات چرمی با تک‌سهم «وملی» و ۵/ ۳ درصد سهم قابل معامله اختصاص دارد. در این میان بررسی‌ها نشان می‌دهد ۷۶ درصد از گروه‌های بورسی سهام شناوری کمتر از ۳۰ درصد دارند.
سهام شناور فرابورس کمتر از ۲۰ درصد
بر اساس آخرین محاسبات مربوط به د‌وره یکساله منتهی به پایان سال گذشته، درصد سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران حدود ۸/ ۱۸ درصد برآورد می‌شود. آمار سهام شناور آزاد شرکت‌های فرابورسی حکایت از آن دارد که در میان ۱۲۰ شرکت مورد بررسی، ۷۸ شرکت د‌ارای سهام شناور آزاد کمتر از ۳۰ درصد هستند و در مقابل ۱۱ شرکت فرابورسی سهام شناوری بیش از ۵۰ درصد دارند. در این میان شرکت صنایع فولاد آلیاژی یزد با ۱۰۰ درصد سهام شناور آزاد در رتبه اول قرار گرفته‌اند و پس از آن به ترتیب ۹۶ و ۸۶ درصد از سهام شرکت‌های سیمان لار سبزوار و سرمایه‌گذاری توسعه و عمران استان کرمان قابلیت معامله در بازار سهام را دارند. همچنین درحال‌حاضر ۳۱ شرکت فرابورسی، کمتر از ۱۰ درصد از سهام خود را به‌عنوان سهام شناور آزاد قرار د‌اد‌ه‌اند. در قعر این لیست شرکت سیمان دشتستان قرار می‌گیرد که تنها حدود یک درصد از سهامش در فرابورس قابل معامله است.
ارسال نظر