صفر تا صد سرمایه‌گذاری در بورس

بورس به دو نوع بورس کالا و بورس اوراق بهادار طبقه‌بندی می‌شود. در بورس کالا، کالا و در بورس اوراق بهادار، سهام و اوراق قرضه مورد معامله قرار می‌گیرد. هر چند کلمهٔ بورس عموماً در معنی بورس اوراق بهادار به‌کار گرفته می‌شود.

واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام «واندر بورس» اخذ شده که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ، بلژیک می‌زیسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم می‌آمدند و به دادوستد کالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند. این نام بعدها به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده‌است.

سال ۱۴۶۰ میلادی نخستین مرکز بورس اوراق بهادار جهان، در شهر «انورس» بلژیک تأسیس شد. اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام شکل گرفت. البته کمپانی هند شرقی هلند نخستین شرکت سهامی به‌شمار نمی‌آید، بلکه نخستین شرکت سهامی در سال ۱۵۵۳ میلادی با نام «مسکووی» در روسیه ایجاد شد.

بورس اوراق بهادار تهران، بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران طبق قانون مورد دادوستد قرار می‌گیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می‌شود.

انواع بورس

بورس کالا

بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می‌گیرد و به طور منظم و دایٔم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمول مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می‌گیرد نامگذاری می‌کنند. مثل بورس نفت و بورس گندم.

بورس ارز

در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول‌های خارجی انجام می‌گیرد. این بورس در کشور ایران فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.

بورس اوراق بهادار

در بورس اوراق بهادار دارایی‌های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می‌گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به طور رسمی و دایٔمی در محل معینی تشکیل می‌شود “بورس اوراق بهادار” می‌گویند.

انواع بورس در ایران

بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ و فرابورس ایران نیز در ۱۹ آبان ۱۳۸۷ افتتاح شد.

 بورس تهران

 فرابورس ایران

 بورس کالا

 بورس انرژی

 بورس مسکن (به زودی)

فکر اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران، به سال ۱۳۱۵ برمی‌گردد. در این سال، یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی به‌منظور بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی به ایران آمدند؛ اما مطالعات آن دو، با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف شد. در سال ۱۳۳۳، مأموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شد. این گروه، پس از ۱۲ سال تحقیق و بررسی، در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه کردند. لایحه تشکیل بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت ۱۳۴۵ در مجلس شورای ملی تصویب شد. در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران، با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس آغاز به کار نمود.

دامنه نوسان چیست؟

به زبان ساده دامنه نوسان عبارت است از میزان بالا و پایین رفتن مجاز قیمت سهام در یک روز.

البته بعد از مجامع عمومی شرکت‌ها و همچنین در صورت افشای اطلاعات با اهمیت، سهام شرکت‌ها با دامنه نوسان بیشتری باز می‌شود.

سجام چیست؟

سجام یک سامانه زیر ساختی در بازار سرمایه است نه یک سامانه تجاری، زیرا هدف آن کسب درآمد نیست بلکه ایجاد یک سامانه مادر برای جمع آوری اطلاعات مشتریان است. این سامانه به صورت فراگیر برای ثبت نام اولیه تمامی سرمایه‌گذاران حقیقی، حقوقی، ایرانی و خارجی در بازار سرمایه استفاده می‌شود. بنابراین می‌توان آن را یک سامانه ملی نیز نام‌گذاری کرد.

ثبت نام و احراز هویت در سامانه سجام

بر اساس مصوبه سازمان بورس همه سرمایه‌گذاران چه افرادی که قبلا کد بورسی دریافت کرده‌اند و چه افرادی که به تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اند و متقاضی دریافت کد بورسی هستند، بایستی به سامانه سجام مراجعه کرده و اطلاعات خود را در این سامانه ثبت یا در صورت لزوم ویرایش کنند. اخیرا بانک‌ها نیز از سپرده‌گذاران خود درخواست می‌کنند تا برای دریافت وام در این سامانه ثبت نام و احراز هویت کنند.

افرادی که در سامانه سجام ثبت نام می‌کنند کافیست تنها یکبار فرم هایی که از سوی سازمان بورس تعریف شده را پر کنند. بنابراین در مراجعات بعدی خود به نهاد‌های مالی شامل صندوق‌های سرمایه گذاری، شرکت‌های تامین سرمایه و کارگزاری ها، دیگر نیازی به پر کردن همه فرم‌ها از اول نیست و روند بسیار کوتاه تری طی خواهد شد. زیرا تمام اطلاعات قبلا در سیستم ذخیره شده است. اطلاعات هویتی، شماره حساب، شماره موبایل، آدرس الکترونیکی و ادرس اقامت دایمی شما از طریق این سامانه ثبت می‌شود و از آن به بعد هیچ نهاد مالی نیازی به دریافت مجدد آن ندارد.

مدتی است به دلیل شیوع پاندمی کرونا امکان احراز هویت غیر حضوری (الکترونیک) فراهم شده است.

کارگزاری بورس چه وظیفه‌ای دارد؟

کارگزاران بورس یا شرکت‌های کارگزاری بورس حکم وکیل سرمایه‌گذار را دارند که براساس دستور سرمایه‌گذار اقدام به خریدو‌فروش سهام می‌کنند. به‌بیان‌دیگر کارگزاران اشخاص حقوقی هستند که به نمایندگی از طرف مشتریان اقدام به خریدوفروش اوراق بهادار و ارائه سایر خدمات در بازار سرمایه می‌کنند.

خرید و فروش سهام فقط از طریق کارگزاران رسمی بورس

همان‌طور که اشاره شد کارگزاران نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را در بازار بورس‌ ایفا می‌کنند. آنها در این نقش، وظیفه یافتن خریدار برای فروشنده و فروشنده برای خریدار را بر عهده‌ دارند. به عبارتی آنها عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند. خریدوفروش سهام شرکت‌های بورسی در بازار، فقط توسط کارگزاران رسمی سازمان بورس اوراق بهادار امکان‌پذیر است و این مسئله موجب شفافیت معاملات بازار می‌شود، چراکه به این ترتیب اطلاعات مربوط به معاملات مانند تعداد سهام، قیمت مورد معامله و تعداد خریدار و فروشنده هر روز در دسترس قرار می‌گیرد.

کارگزاران طی تشریفات و آزمون‌های متعدد و خاصی انتخاب می‌شوند و مجوز تأسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس اوراق بهادار دریافت می‌کنند، بنابراین در کار خود صلاحیت، مهارت و دانش لازم را دارا هستند. کارگزاران به حساب مشتری خود وارد بازار می‌شوند و به وکالت از سوی وی اقدام به معامله به نفع او می‌کنند. ازاین‌رو با توجه به ماهیت کارکرد کارگزاران، این افراد باید علاوه بر دارا بودن تخصص، تجربه و هوشمندی، الزامات اخلاقی مانند صداقت و امانت‌داری را نیز رعایت کنند.

چگونه سهام ارزنده را تشخیص دهیم؟

سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بورس و به طور کلی بازار سرمایه از سه روس تحلیل تکنیکال، تجلیل فاندامنتال و تابلو خوانی استفاده می‌کنند.

تحلیل تکنیکال چیست؟

به طور کلی می‌توان گفت تحلیل تکنیکال با استفاده از نمودار و اطلاعات مرتبط مانند قیمت و حجم، و همچنین تکنیک‌ها و ابزارهای مختلف به ارزیابی وضعیت کلی بازار و سهام مختلف می‌پردازد. در مطلب «اصول تحلیل تکنیکال: تاریخچه و نظریه‌های آن» به صورت کامل به سابقه پیدایش و کاربردهای تحلیل تکنیکال پرداخته شده است. در ادامه به تعریف کاملی از تحلیل تکنیکال می‌پردازیم.

تحلیل تکنیکال در واقع یک استراتژی معاملاتی برای ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها و تعیین فرصت‌های معامله با تجزیه و تحلیل روندهای آماری است که از فعالیت‌های معاملاتی مانند تحرکات قیمتی و حجم معاملات استفاده می‌کند.

تجزیه و تحلیل تکنیکال می‌تواند بر روی هر نوع اوراق بهاداری که دارای سوابق تاریخی معاملاتی است مورد استفاده قرار گیرد. این موارد می‌توانند شامل اوراق سهم، آتی، کالا، ، و سایر اوراق بهادار باشند. اما این ابزار بیشتر برای تحلیل سهام مورد معامله در بازار بورس استفاده می‌شود.

تحلیل تکنیکال به دو روش کلی ساده و پیشرفته تقسیم می‌شود. مقاومت و حمایت، تحلیل فیبوناچی، تئوری الیوت، پرایس اکشن، اندیکاتور‌ها و… از پایه‌های تحلیل تکنیکال است.

تحلیل بنیادی چیست؟

تحلیل فاندامنتال علم ارزیابی متغیرهای اقتصادی، مالی و دیگر موارد تغییرپذیر درباره یک دارایی است که باعث می‌شود بتوان ارزش حقیقی فعلی و احتمالی آن در آینده را تعیین کرد.

به بیان دیگر در تحلیل بنیادین یا همان فاندامنتال تحلیل‌گر به بررسی و تحلیل شرایط یک پروژه یا شرکت از جنبه‌های مختلف می‌پردازد و اخبار و رویدادهای مهم آن را دنبال می‌کند. آنالیز تمام جوانب و عوامل موثر بر یک پروژه یا شرکت به‌طوری که بتوان ارزش ذاتی و ظرفیت‌های بالقوه آن را تشخیص داد به عنوان تعریف تحلیل فاندامنتال شناخته می‌شود.

تحلیل صورت‌های مالی، تصمیمات شرکت، افزایش سودسازی و… از عوامل تحلیل بنیادی است.

تابلو خوانی در بورس چگونه است؟

یکی از نیازهای یک سرمایه‌گذار بعد از ورود به بازار سرمایه این است که به تابلو بورس و بازار خوانی به اندازه کافی مسلط باشد تا بتواند اتفاقاتی را که در تابلو معاملاتی بورس مشاهده می‌کند، تجزیه و تحلیل کرده و با استفاده از اطلاعات به‌دست آمده به خرید و فروش سهام بپردازد. شناخت اصطلاحات رایجی که در حوزه بازار سرمایه وجود دارد یکی از نیازهای اساسی هر سرمایه‌گذاری برای ورود به این بازار است و هر سرمایه‌گذاری در بدو ورود به بورس باید با این اصطلاحات آشنا شود. از طرفی یکی از سایت‌های پرکاربرد برای بررسی و خرید و فروش سهام، سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس www.tsetmc.com استفاده شود که اطلاعات جامعی از معاملات روزانه سهام در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهد و سرمایه‌گذار نیز براساس متغیرهای موجود در این سایت تصمیماتی را در خصوص خرید یا فروش سهم اتخاذ می‌کند که همه این موارد مشمول تابلو بورس و بازار خوانی است. در تابلوی معاملات یک سهم اطلاعات فراوانی از آن در دسترس است که مهم‌ترین آن قیمت سهام است. در ادامه این مقاله با بررسی سهام شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان به صورت مصداقی با تابلو خوانی و اصطلاحات تابلو بورس بیشتر آشنا می‌شویم.

دسترسی به تابلو بورس از سه طریق بسیار ساده امکان‌پذیر است:

۱٫ جستوجوی نام نماد در موتورهای جست و جو و کلیک بر روی نخستین پیوند یافته شده

۲٫ ورود به سایت tsetmc.com و استفاده از بخش جستوجوی آن

۳٫ از طریق سایت‌های کمکی مثل رهاورد و سهام یاب

هدف از تابلوخوانی شناسایی ورود و خروج پول هوشمند، شناسایی حجم مشکوک در معاملات و… است.