استارت آپ ها در بورس شاید وقتی دیگر

برخی از کارشناسان و فعالان اکوسیستم استارتاپی، می گویند موضوع عرضه سهام تیم‌های فناورانه در بازار سرمایه، تنها در حد حرف بوده و هنوز هیچ اقدام عملی‌ای در این زمینه انجام نشده است.در این میان پرسش‌هایی نیز در مورد شرایط قانونی ورود استارتاپ‌ها به بازار سرمایه مطرح شده؛ اینکه آن‌ها به چه صورت و در کدام بازار می‌توانند حضور داشته باشند، در همین راستا ما در گسترش نیوز گفتگویی انجام دادیم با همایون دارابی کارشناس بورس و نظر وی درباره این موضوع پرسیدیم برای خواندن این گزارش با گسترش نیوز همراه باشید:

همایون دارابی کارشناس بورس در گفتگو با خبرنگار بورس گسترش نیوز درباره راهکارهای کاهش سخت‌گیری در عرضه اولیه شرکت‌های استارت‌آپی گفت:

واقعیت این است که یک فاصله بین بازارهای اولیه و ثانویه ما وجود داردکه معمولاً در کشورهایی دارای بازارهای سرمایه محور ، این فاصله کم است. ما در دنیا دو دسته اقتصاد داریم، اقتصاد بانک محور و اقتصاد بازار سرمایه محور، به عنوان نمونه می توان از ژاپن و آلمان به عنوان کشورهای بانک محور و انگلیس و آمریکا به عنوان اقتصاد بازار سرمایه محور اسم برد، در این دو مدل بازار، وضعیت استارت آپ‌ها خیلی متفاوت است.

چرایی عدم عرضه استارت آپ ها در بورس

وی افزود: نکته قابل توجه این است که تعداد استارت‌آپ هایی که در آلمان یا ژاپن وجود دارد بسیار  کمتر از امریکا و انگلیس است، زیرا استارت آپ‌ها نمی توانند بر اساس تسهیلات بانکی فعالیت کنند و اهرم حرکت این شرکت ها برای پیشرفت بیشتر، توجه به حضور این شرکت ها در بازار سرمایه است، به عنوان مثال در کشور امریکا شرکتی به صورت سهامی عام تأسیس می شود و در لیست خرید سهام‌های صورتی قرار می گیرد و به مرور صعودی می شود و سرمایه گذاران به اصطلاح جسور در آن سرمایه گذاری می کنند و نهایت به شرکت‌های اصطلاحاً«اسب شاخ‌دار» تبدیل می شوند و بعد به رشد بیشتری می‌رسند.

دارابی ادامه داد: اما در کشور ما چون تأسیس شرکت‌های سهامی عام بسیار دشوار است، و از طرفی نیز بازار سهام‌های اولیه  ما محدود است، فرآیندی که بتوان یک استارت آپ را از بازار سرمایه عرضه کرد بسیار سخت است، به همین علت جوانانی که قصد ایجاد شرکت‌های استارت آپی را دارند مجبورند از تسهیلات بانکی استفاده کنند و از آنجایی که ضریب شکست استارت‌‌آپ ها بسیار بالاست، و از هر ۱۰ استارت آپی که ایجاد می شود، ۹ تای آن با شکست روبرو می شود، جوانان ما بعد از مدتی که استارت‌آپ شان شکست می خورد، تبدیل به بدهکاران بانکی می شوند و از مدار کسب و کار خارج می شوند یا راهی اقتصادهای بازار محور دیگر همانند امریکا، کانادا یا کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج‌فارس  می شوند، ناگفته نماند که کشورهای حاشیه خلیج فارس سرمایه گذاری کلانی برای به دست آوردن استارت آپ های ایرانی کرده اند.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: به همین علت ما نیاز داریم که اصلاحاتی را به عمل آوریم تا محیط به گونه ای شود که شرکت ها در مرحله اول از طریق سهامی عام شروع کنند و سپس در هر مرحله از بازار مورد معامله قرار گیرند، و در نهایت زمانی که تبدیل به شرکت‌های بزرگ شدند  در بازار ثانویه یا همان بورس اوراق بهادار درج شوند، این امر بسیار مهمی است که ما بتوانیم محیطی ایجاد کنیم تا شرکت ها رشد کنند و جون فاصله بین بازار اولیه و ثانویه زیاد است ما با چالشی روبرو هستیم که شرکت های خوب استارت آپی ما به صورت سهامی عام نیستند و سهام‌شان در بازارهای سرمایه نیست.

تمایل شرکت ها به اخذ وام

وی در ادامه درباره شکل گیری بازار بدهی و ارائه اوراق مشارکت شرکتی در ایران اظهار کرد:  بازار بدهی نیز یکی از بازارهایی است که در ایران توسعه پیدا نکرده، چون سال‌ها تمرکز بر روی بانک بوده و این ابزارهای بازار سرمایه آنچنان مورد توجه قرار نگرفته است، زیرا که واسطه های این امر هنوز توسعه پیدا نکرده اند، یعنی شرکت های تأمین سرمایه ما هنوز توسعه پیدا نکرده اند که بتوانند به راحتی اوراق را با نرخ پایین منتشر کنند، متأسفانه اکنون به علت محدود بودن اقتصاد ایران، ایجاد ارکان اوراق(ضامن،بازارگردان، ناظرهای مختلف و...) که لازمه ایجاد اوراق است هنوز توسعه  پیدا نکرده،به همین علت شرکت ها همچنان تمایل دارند که از بانک وام بگیرند، تا اوراق منتشر کنند.

دارابی درباره تاثیر آزادسازی قیمت‌های پتروشیمی و فلزات بر بازار سرمایه گفت: وقتی از بازار سرمایه صحبت می کنیم،یعنی پذیرفته ایم که قیمت ها در یک بازار شفاف معامله شود. بدون یک بازار شفاف و بدون برخورد عرضه و تقاضا با مکانیزم‌های قیمت گذاری دستوری ما چیزی جز  رانت و عدم بهره‌وری نمی‌بینیم، نفس ورود به بازار سرمایه، پذیرفتن اصل بازار و تعادل یابی از طریق دست نامرئی بازار است.

 کمک به رشد تحریم با قیمت گذاری دستوری فولاد

وی در پایان درباره دعوای اخیر وزارت صمت و بورس کالا بر سر قیمت گذاری فولاد گفت: این امر باعث ایجاد رانت و فساد گسترده و عدم بهره‌وری می شود، در حال حاضر صنعت فولاد ما یکی از بهترین صنایعی است که به علت بازار بورس کالا و‌ برخورداری از عرضه و تقاضای واقعی توانسته رشد کند و ایران را از واردکننده به صادرکننده این محصول بدل کند و قطعا اینچنین دستوراتی بازگشت به عقب است و باعث نابودی این صنعت می شود و عملاً باعث کمک به تحریم‌ها می‌شود.