توافق هسته ای دور از انتظار نیست

تحولات اخیر منطقه‌ای و همچنین همکاری آژانس با سازمان انرژی اتمی ایران، این تحلیل را به ما می‌دهد که برجام در آینده نه چندان دور در یک کشور ثالث و یا وین به نتیجه خواهد رسید. به گفته بسیاری از کارشناسان طرفین برای برگزاری مذاکره برجام، اعلام آمادگی کردند؛ همچنین سازمان انرژی اتمی همکاری‌های بیشتری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشتند که همین امر مقدمه برگزاری برجام است. این کارشناسان عقیده دارند که برگزاری مذاکرات برجام اگر قبل از انتخابات امریکا صورت گیرد بهتر است.

توافق برای آمریکا اهمیت بیشتری دارد

امیر مجتهدی، کارشناس روابط بین‌الملل در ارتباط با آخرین وضعیت برجام به گسترش نیوز گفت: بعد اقدام ترامپ مبنی بر خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای،  واشنگتن و تهران مذاکره مستقیم را کنار گذاشته بودند و هر یک از طرفین خواسته‌های خود را از طریق میانجیگران، مانند قطر و عمان مطرح می‌کردند.

مجتهدی ادامه داد: با این وجود توافق هسته‌ای دور از دسترس نیست. البته باید به این نکته مهم تاکید کرد که بر خلاف دولت حسن روحانی که توافق هسته‌ای جزو اولویت‌های مهم آن دولت بود، این امر در زمان دولت آیت الله ابراهیم رئیسی به مراتب از اهمیت پایین تری برخوردار است. بنابراین به نظر می‌آید توافق هسته بیش از آنکه برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار باشد برای امریکا حائز اهمیت باشد.

وی افزود: امریکا تمام توان خود را برای حفظ امنیت اسرائیل انجام می‌دهد و بارها تاکید کرده است که مانع دستیابی ایران به بمب اتمی خواهد شد و این را هم تاکید کرده که اصلی‌ترین راه برای ممانعت از دستیابی ایران به بمب اتم، گفت‌وگو‌های هسته‌ای است.

این کارشناس روابط بین‌الملل ادامه داد: از سوی دیگر اقدام چین در ارتباط با میانجیگری بین تهران و ریاض سبب شد تا وزن پکن در منطقه خلیج‌فارس افزایش یابد. میانجیگری چین و نقش آن در عرصه بین‌المللی همچنان در حال افزایش است و ایالات متحده برای ایجاد تعادل در منطقه می‌تواند با توافق هسته‌ای به این مهم دست یابد.

مجتهدی گفت: از سوی دیگر توافق هسته‌ای برای ایران می‌تواند همراه با از بین رفتن تحریم‌ها باشد و همچنین تکمیل‌کننده پازل سیاست خارجی ایران در خصوص عادی‌سازی روابط میان تهران_ریاض، تهران_قاهره و تهران_منامه باشد. با در نظر گرفتن این موضوعات مهم می‌توان انتظار داشت توافق هسته‌ای دیر یا زود شکل بگیرد.

سرنوشت تبادل زندانیان

وی افزود: علاوه بر انگیزه‌هایی که ذکر شد، موضوع مهم دیگری هم وجود دارد که می‌توان اضافه کرد. موضوعی که به یکی از کلیدهای دستیابی به توافق هسته‌ای بین ایران و امریکا و سایر قدرت‌های بزرگ تبدیل شده است و آن مسئله تبادل زندانیان است. موضوع زندانیان امریکایی در ایران و همچنین زندانیان ایرانی در امریکا یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در روابط ایران و امریکا است.

مجتهدی در ادامه این گفت‌وگو به گسترش نیوز گفت: دلیل اهمیت تبادل زندانیان این است که امریکا به دلایل مختلف از جمله نقض تحریم‌های ایران در سال‌های گذشته ده‌‌ها ایرانی را بازداشت کرده است. از جمله افرادی با ملیت‌های امریکایی-ایرانی و در مقابل هم ایران تعدادی امریکایی دیگر را به اتهام جاسوسی در خارج از کشور بازداشت کرده است. موضوع تبادل زندانی میان ایران و امریکا موضوع جدیدی نیست چرا که ۲ کشور در سال‌های گذشته هم شاهد تبادل زندانیان بوده‌اند.

وی افزود: چند هفته قبل نیز این موضوع در راس گفت‌وگو‌ها میان مقامات ایران و امریکا بود که با کشته شدن یک امریکایی در سوریه این گفت‌وگو‌ها متوقف شد. دستگیری امریکایی‌ها در ایران همیشه سبب ایجاد خشم و جنجال در جامعه و رسانه‌های مختلف امریکایی می‌شود و همین امر باعث فشار مستمر دولت امریکا برای مقابله با آن و تلاش برای حل آن می‌شود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: روسای جمهور امریکا از جیمی کارتر گرفته تا جو بایدن، آزادی شهروندان کشورش را یک دستاورد مهم سیاسی می‌داند. در مقابل، ایران در ازای آزادی اتباع امریکایی یا اروپایی، به دنبال آن است که مقداری زیادی از پول‌های بلوکه شده خودش را در خارج از کشور به‌دست آورد. یکی از نقاط مهم این موضوع، حل و فصل موضوع آزادسازی وجوه مسدود شده برای تهران در کره جنوبی به مبلغ ۷ میلیارد دلار است که ایران می‌خواهد در ازای تکمیل توافق با واشنگتن به‌دست آورد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: در همین حال، ایران بر ادامه تلاش‌های خود برای آزادی شهروندانش که در امریکا بازداشت شده اند، اصرار دارد. در میان این محکومان ایرانی، بر اساس اطلاعات وزارت دادگستری امریکا، ۷ ایرانی دارای تابعیت مضاعف، ۲ نفر با اقامت دائم در امریکا و ۴ شهروند ایرانی فاقد وضعیت قانونی در امریکا هستند.

مجتهدی در پایان عنوان کرد: از جمله برجسته‌ترین این محکومان؛ بهروز بهروزیان، رضا اولنگیان، حسنعلی مشیر فاطمی، صدر عماد فیض و منصور ارباب سیار که در سال ۲۰۱۱ به اتهام توطئه برای ترور سفیر عربستان سعودی در واشنگتن محکوم شدند. در حالی که مقامات امریکا به شدت موضوع تبادل زندانیان با ایران را تکذیب می‌کنند، گذشته سیاسی امریکا نشان می‌دهد خیلی نمی‌توان به سخنان امریکا اعتماد کرد. شاید امریکا به این دلیل این موضوع را انکار می‌کند که توقع رسانه‌ای کردن گفت‌وگوهای محرمانه توسط ایران را نداشت چرا که ممکن است موضع دموکرات‌ها را در مقابل جمهوری خواهان تضعیف کند. با هر دلیلی هم اکنون توپ در زمین امریکایی هاست.....