بیم و امید توافق ایران و عربستان / پیمانی با دستاورد هیچ؟

گسترش روابط‌ها میان ایران و عربستان، به جایی رسیده است که وزرای خارجه ۲ کشور در سفرهایی با یکدیگر دیدار داشته‌اند. بسیاری از کارشناسان روابط بین‌الملل، چنین توافقی را مثبت دانسته‌اند اما عده‌ای دیگر نیز، این توافق را یک اشتباه بزرگ می‌دانند. عموم مردم این سوال را مطرح می‌کنند که سفر امیرعبداللهیان به عربستان و همچنین سفر بن فرحان به ایران، چه مزیت‌هایی را تاکنون داشته است؟

ارسال پیام ضعف به دنیا

محمد پارسا نجفی، کارشناس مسائل بین‌الملل، در ارتباط با روابط میان ایران و عربستان به گسترش نیوز گفت: این نکته را باید درنظر گرفت که روابط میان ایران و عربستان، به طور قطعی هیچ کمکی به تامین منافع ایران نکرده و در آینده نیز نخواهد کرد. توافق دوستی میان ایران و سعودی‌ها، ارسال پیام ضعف به دنیا محسوب می‌شود.

نجفی گفت: از آنجایی که عربستان سعودی، تابعی از سیاست خارجه ایالات متحده است، نمی‌تواند تاثیری در تامین منافع ایران داشته باشد. باید دید امضای پیمان دوستی توسط آقای شمخانی و تایید و تکرار آن توسط امیرعبداللهیان و بعد از آن پذیرش بن فرحان ( وزیر خارجه عربستان ) در تهران و سفر متقابل وزیر خارجه ایران به عربستان، چه دستاوردی داشته است. در ۶ماه گذشته، ما شاهد هیچ تغییری،  دستاوردی و ویژگی مثبتی برای ایران در سطح منطقه نبوده‌ایم.

وی افزود: شاهد آن هستیم که امریکا و متحدان غربی آن، نیروهای بیشتری را در منطقه مستقر کردند و از تنگه باب المندب تا تنگه هرمز، نیروهای امریکایی بیشماری به چشم می‌خورند. در سفر وزیر خارجه عربستان به ایران، بن فرحان حاضر نشد در اتاقی حضور پیدا کند که عکس قاسم سلیمانی در آن بود و چنین چیزی را می‌توان یک توهین بزرگ به مردم ایران و همچنین تمام شهدای ایران دانست. شهید سلیمانی توسط امریکایی‌ها ترور شد اما عربستانی‌ها حاضر نیستند در اتاقی حضور پیدا کنند که عکس شهید سلیمانی در آن قرار دارد.

عربستانی ها از مواضع خود کوتاه نیامدند

نجفی خاطرنشان کرد: عربستانی‌ها از هیچ یک از مواضع خود کوتاه نیامدند و همچنان علیه ایران اقداماتی را انجام می‌دهند. هیچ تغییری در سیاست خارجی عربستان سعودی مشاهده نمی‌شود و توافقی که میان ایران و عربستان صورت گرفت، با فشار مشترک ایالات متحده و چین، انجام شد. چین و امریکا، هم راستای هم ایران را مهار کردند. این مهار به این معنا است که ایران از دستاوردها و قابلیت‌های طبیعی خود در خلیج‌فارس و تنگه هرمز، تا ابد استفاده نکند.

وی افزود: ما شاهد آن هستیم که تحریم‌ها علیه ایران همچنان ادامه دارد. اینکه چند میلیارد از پول‌های بلوکه شده ایران به صورت کاملا کنترل شده آزاد می‌شود، به معنی یک دستاورد حساب نمی‌شود.  در سال‌های اول و دوم بعد از برجام نیز، اتفاقات بسیار بزرگتری افتاد اما در نهایت به کجا رسید؟ زمانی که ایران تمام تعهدات خود را در برجام انجام داد، امریکایی‌ها بدون آنکه هیچ امتیازی به ایران بدهند، از برجام خارج شدند و باید گفت، این ایران بود که در بحث برجام، ضررهای بسیاری کرد.

توافق دوستی میان ایران و عربستان نیز، به عنوان یک برجام شماره ۲ یا یک ترکمنچای شماره ۳ مورد بررسی است و به مراتب از تمام آنها بدتر خواهد بود.

نجفی عنوان کرد: بن سلمان درگذشته گفته بود که جنگ را به ایران منتقل می‌کند، شاهد درگیری‌های بسیار و تجزیه طلبی در سال گذشته بودیم. تقریبا هر ماه، شاهد ترور حافظان امنیت و کادر نظامی و انتظامی در ایران هستیم. بیشتر این ترورهایی که در ایران مشاهده می‌شود، توسط عربستان سعودی تامین مالی می‌شود. شبکه‌هایی که در منظقه غربی کشور فعال هستند و چه تروریست‌هایی که در شرق ایران فعالیت می‌کنند، همچنین شبکه‌ها و رسانه‌هایی که مردم را به آشوب دعوت می‌کنند، تمام این‌ها از طریق عربستان سعودی تامین مالی می‌شود.

وی افزود: عربستانی‌ها به این موضوع افتخار می‌کنند که هر نوع آسیبی به ایران زده می‌شود، اعم از مسائل امنیتی مانند مجاهدین خلق، جند الشیطان، جیش الظلم و... توسط آنها تامین مالی می‌شود. ما شاهد هستیم که عربستانی‌ها فشار‌های بسیاری را به کشورهای متحد ایران وارد می‌کنند. باید گفت که همچنان بخش بزرگی از خاک یمن، در اشغال عربستان سعودی قرار دارد و ملت یمن برای نهمین سال در محاصره زمینی، دریایی و هوایی عربستان، امریکا، انگلیس و امارات قرار دارد.

نجفی ادامه داد: اگر ایران محور مقاوت را قبول دارد و سال‌ها برای آن هزینه‌های بسیاری کرده است، باید دید پیمان دوستی میان ایران و عربستان، چه مزیتی را برای ایران در ۶ ماه گذشته دارد. اینکه گفته می‌شود آیا چنین پیمانی به نفع دوستان ایران و محور مقاومت در لبنان و یمن... است، چه مصداقی برای این صحبت وجود دارد؟ در یمن که هیچ اتفاق مثبتی صورت نگرفته است.

وی افزود: ما شاهد هستیم که دولت نجات ملی یمن به رهبری انصار الله، روزانه اعتراض خود را مبنی بر اینکه چرا محاصره یمن شکسته نمی‌شود اظهار می‌کند و تهدید می‌کند که ما می‌توانیم به عربستان حمله کنیم. مردم یمن در فقر شدید و محاصره غذایی و دارویی قرار دارند و هیچ اقدام مثبتی در این ۶ ماه صورت نگرفته است. در لبنان هم شرایط به همین وضعیت است. لبنان همچنان فاقد دولت رسمی و رئیس‌جمهوری منصوب است. هیچ رئیس‌جمهوری در لبنان مستقر نیست. پس باید گفت از منظر بازدارندگی نیز، ایران یک آسیب جدی دیده است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: آقای شمخانی و آقای عبداللهیان، با چه هدفی پیمان دوستی با سعودی را امضا کردند و دستاور سفر بن فرحان به ایران برای کشور ما چه بوده است؟ مزیت حضور عبداللهیان در ریاض برای ما چیست؟ پیامد این سفرهای متقابل ایران و سعودی، چه مزیت هایی برای مردم ما و محور مقاومت داشته است. آیا تحریم‌های ایران حذف و قدرت ما تقویت شد؟ نکته‌ای که وجود دارد و بیشتر به یک طنز تلخ شباهت دارد، این است که یک ائتلاف دریایی میان ایران و عربستان و امارات شکل بگیرد. این کشورها بر ضد چه کشور و چه نیرویی ائتلاف کنند؟ عربستان متحد شماره یک ایالات متحده و امارات هم تحت نفوذ انگلیس قرار دارد. امارات، بحرین و عربستان، را باید زیر مجموعه سیاست خارجی امریکا و انگلیس دانست. این کشورها، دارای پیمان رسمی نظامی با امریکا و انگلیس و کشورهای ناتو هستند.

نجفی گفت: پس باید این نکته را مطرح کرد که درواقع ائتلاف دریایی میان ایران و عربستان به این معناست که ایران با امریکا به یک ائتلاف دریایی دست پیدا کرده است. برای همین چنین مطلبی بسیار خنده‌دار است. در واقعیت ماجرا این است که هیچ ائتلافی شکل نمی‌گیرد چرا که عربستان و امارات برای مقابله با ایران دارای پیمان نظامی با امریکا هستند و حضور امریکا در خلیج‌فارس برای مقابله با ایران است. همانطور که می‌دانید، امریکا یک نیروی فرامنطقه‌ای در منطقه خلیج‌فارس و خلیج عمان محسوب می‌شود. پس معنی ندارد که ایران با دشمنان خود به ائتلاف دست پیدا کند.

این کارشناس امور بین‌الملل در پایان تاکید کرد: باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که امریکا و چین، تلاش‌های بسیاری کردند که با مهار ایران از طریق پیمان دوستی با عربستان سعودی، منافع خود را تامین کنند و در اصل هیچ مزیتی برای ایران ایجاد نکنند. ما همچنان شاهد مشکلات اقتصادی فزاینده و تورم رو به رشد و همچنین افزایش نرخ ارز در کشور هستیم. بیشتر این مسائل ناشی از تحریم ایران توسط امریکا و متحدانش است. در ۶ ماه گذشته هیچ اتفاقی برای تامین منافع ایران رخ نداد و برعکس، صلح و ثبات برای عربستان سعودی و همچنین، تضمین جریان انتقال نفت و گاز از منطقه خلیج‌فارس برای چین رخ داد. امریکا، چین، عربستان سعودی و امارات، یک پیروزی صد در صدی به‌دست آوردند و ایران هیچ مزیتی به‌دست نیاورد. چنین چیزی را می‌توان نتیجه گسترش روابط میان ایران و عربستان سعودی از منظر منافع ملی دانست.