هشدار نسبت به کاهش درآمدهای صادراتی

آمار چهار ماهه تجارت خارجی کشور در سال جاری نشان می‌دهد، صادرات غیرنفتی ایران طی این مدت نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۱ درصد کمتر شده است که بر این اساس، ارزآوری نیز کاهش می‌یابد.

 دپپپپپ۰این در حالی است که با توجه به تحریم‌های نفتی، کشور بیش از پیش به درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی نیازمند است و با روند کاهش صادرات بیم آن می‌رود تا درآمدهای صادراتی مدنظر حاصل نشود.

دولت برای تأمین کالاهای اساسی و مواد اولیه تولید، سالانه به حدود ۴۵ میلیارد دلار درآمد صادراتی نیاز دارد که در آمد ارزی هر چه قدر نسبت به رقم مذکور کمتر باشد، اقتصاد کشور دچار چالش خواهد شد، زیرا تأمین ارز مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و همچنین کالاهای اساسی از محل ارز صادراتی صورت می‌گیرد.

بخش اعظمی از صادرات کشور به دلیل اثرات منفی شیوع کرونا و بسته شدن مرزها بر روی کالاهای صادراتی به خصوص در دو ماه ابتدای امسال اتفاق افتاد و اکنون با عادی شدن وضعیت مرزها، شرایط صادرات به کشورهای همسایه تقریباً به حالت عادی بازگشته است، اما به هر حال مشکلات ناشی از تحریم‌ها و مشکل نقل و انتقالات پولی ناشی از آن باقی است و همین موارد، صادرات ما را ضربه‌پذیر کرده است.

مجیدرضا حریری رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه درآمدهای صادراتی بر اثر کرونا در تمام کشورهای دنیا کاهش یافته است، گفت: با توجه به کاهش قیمت صادراتی موادی مانند سنگ‌آهن، کنسانتره، مس و عواملی دیگر از جمله تحریم‌ها و کرونا پیش‌بینی می‌شود که صادرات غیرنفتی ما تا پایان سال حداکثر حدود ۳۰ میلیارد دلار برسد که این موضوع برای مسئولان یک هشدار جدی به شمار می‌رود.

پیش‌بینی کاهش ۱۵ تا ۳۰ درصدی تجارت در دنیا

محمد لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران عامل اصلی کاهش تجارت خارجی کشور را طی چهار ماهه ابتدای امسال شیوع ویروس کرونا و اثرات منفی آن بر صادرات عنوان می‌کند و در این باره بیان داشت: پیش‌بینی می‌شود، در سال ۲۰۲۰ حجم تجارت جهانی بین ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش یابد که پیرو این مسئله، اقتصاد تمام کشورهای دنیا متأثر از آن کوچکتر خواهد شد.

اما یکی از نکات مهم در کاهش تجارت ما، محدودیت بازارهای صادراتی است که این موضوع به شدت صادرات ما را متأثر کرده است، به طوری که هر اتفاق اقتصادی و سیاسی که منجر به بسته شدن یکی از بازارهای صادراتی می‌شود، صادرات غیرنفتی ما را نیز کاهش می‌دهد.

کاهش درآمدهای کشورهای همسایه و اثرگذاری آن بر صادرات

سیدحمید حسینی عضو هیأت رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز عامل اصلی کاهش صادرات را کرونا می‌داند و معتقد است که کاهش درآمدهای کشورهای همسایه و کاهش تقاضا از سوی این کشورها به علت آینده نامعلوم اقتصادی کشورها به علت شیوع کرونا از عوامل مهم در کاهش صادرات است.

تعطیلی پروژه‌های فنی و مهندسی در عراق را نیز به دلیل مشکلات مالی، عامل دیگر کاهش صادرات عنوان می‌کند که با توجه به این مسئله می‌توان نتیجه گرفت که محدویت بازارهای صادراتی یکی از عوامل تأثیرگذار در کاهش صادرات کشور است، زیرا عراق شریک مهم تجاری ایران است و هنگامی که به علت مسائل مختلف سطح واردات خود را کاهش می‌دهد، کشور ما نیز به عنوان صادرکننده عمده به این کشور با مشکلاتی مواجه می‌شود.

لذا تنوع بازارهای صادراتی یکی از مقولات بسیار مهم است که متأسفانه مسئولان کشور کمتر به آن توجه دارند و مدام بر توسعه تجارت با ۱۵ کشور همسایه تأکید دارند. البته نمی‌توان از این نکته غافل شد که در این تأکید مسئولان در توسعه صادرات با کشورهای همسایه محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها است، اما این محدودیت‌ها به هر حال بدون تأثیر نخواهد بود.

به درآمد ۴۱ میلیارد دلاری حاصل از صادرات خوشبین هستم

حسین مدرس خیابانی سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت، بخشی از کاهش تجارت در سال جاری را به دلیل کاهش قیمت کالاهای صادراتی مانند فلزات مختلف، مواد پتروشیمی و فراورده‌های نفتی عنوان می‌کند.

به گزارش فارس، اما وی علی‌رغم اینکه برخی از دست‌اندرکاران امر تجارت نگران کاهش درآمدهای صادراتی هستند، تقریباً به تحقق درآمد ۴۱ میلیارد دلاری صادرات خوشبین‌اند و افزایش نرخ ارز را عامل کمک‌کننده به دستیابی به رقم مذکور عنوان می‌کند.

وی که ظاهراً به جهش صادراتی در شرایط فعلی اقتصاد و با وجود تحریم‌ها و موانع صادراتی ناشی از آن امیدوار نیست، می‌گوید: ما تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار داریم. کشتیرانی، سیستم بانکی، سوئیفت، تجارت و تجار ما نیز تحریم هستند، بنابراین نمی‌توان توقع داشت در تجارت به مانند کشوری مثل ترکیه که از همه امکانات برای توسعه صادرات برخوردار است،

 برخی دست‌اندرکاران امر تجارت از جمله جمال رازقی جهرمی رئیس اتاق مشترک شیراز معتقد است که صادرات به علت سختگیری‌های بانک مرکزی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات در شرایط تحریم اتفاق افتاده و با این روند باز هم شاهد کاهش صادرات خواهیم بود، زیرا با این وضعیت؛ صادرکنندگان از گردونه تجارت خارج می‌شوند.

تفکر کاهش صادرات ناشی از رفع تعهد ارزی غلط است

اما حمید زادبوم رئیس سازمان توسعه تجارت ایران با رد این ادعا گفت: اینکه گفته می‌شود موضوع رفع تعهد ارزی باعث کناره‌گیری صادرکنندگان از صادرات و کاهش صادرات است؛ کاملاً غلط است. زیرا موضوع رفع تعهد ارزی در یک ماه اخیر مطرح شده در حالی که عمده کاهش صادراتی ما در دو ماهه ابتدای امسال اتفاق افتاده است و علت آن هم بسته شدن مرزها در اثر شیوع کرونا بود.

بر اساس این گزارش، موضوع کاهش صادرات به هر دلیل که باشد قطعا کاهش درآمدهای ارزی را به دنبال خواهد داشت و کاهش درآمدهای ارزی در شرایط سخت اقتصادی، چالش اقتصادی دیگری برای کشور است. لذا مسئولان باید به هشدار دست‌اندرکاران امر تجارت به درستی توجه کنند و صرفاً با خوشبینی منتظر تحقق و افزایش درآمدهای صادراتی نباشند.