پیشنهاد جذاب چینی ها برای ایران و پاکستان

داشتن جمعیت قابل توجه و مرز مشترک، همچنین ویژگی‌ های فرهنگی مشابه موجب شده تا صادرات به پاکستان به گزینه خوبی برای تجار و صادرکنندگان ایرانی تبدیل شود. این کشور با وجود داشتن کیلومترها مرز مشترک یکی از دروازه های ورود به آسیای شرقی برای تجار کشور ما تلقی می شود.

آمارها نشان می‌دهد که علی‌رغم وجود مرز مشترک میان ایران و پاکستان و وجود اشتراکات فرهنگی و سیاسی، میزان تجارت بین این دو کشور چندان قابل توجه نیست و باید از این ظرفیت بزرگ استفاده بهینه ای کرد.

خبرنگار سرویس تجارت گسترش نیوز در همین رابطه گفتگویی را با  پیرمحمد ملازهی،  کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا و شبه قاره ترتیب داده و نظر وی را در این خصوص جویا شده است که در ادامه مطالعه خواهید کرد.

ملازهی در ابتدای این گفتگو اظهار داشت: ایران تحت تحریم های آمریکا قرار دارد و از این نظر تنها ظرفیت بازار کشورهای همسایه مهم ترین ابزار برای افزایش حجم تجارت کشور به شمار می رود. در میان کشورهای همسایه ترکیه و پاکستان بیشترین امکان برای صادرات را در اختیار دارند. پاکستان با توجه به نیازهایی که دارد از این زمینه از ظرفیت های خوبی برای صادرات برخوردار است که ضمن تجارت رسمی با ایران بخشی از کالاهای مورد نیاز ایران را به شکل تجارت مجدد به ایران وارد کند. البته این نوع تجارت هزینه بالایی دارد.

قاچاق سازماندهی شده در مرزها

وی در ادامه با اشاره به معضل قاچاق در مرزهای کشور، اظهار داشت: در تمام مناطق مرزی دنیا تجارت زیرزمینی وجود دارد. به خصوص در مرز ایران و پاکستان که نیروهای نظامی و امنیتی مستقر در مرزها نیز به نوعی درگیر تجارت هستند بخش زیرزمینی قوی تر از بخش رسمی و گمرکی عمل می کند. چراکه این نوع تجارت دارای سود بیشتری است. گفتنی است مسئله سوخت برای پاکستانی ها بسیار مهم است. اما سود بخش قابل توجهی از میزان سوختی که سالانه از ایران به این کشور ارسال می شود به جیب دستگاه های نامشخص می رود و دولت ها از آن بی اطلاع هستند.

خط لوله گاز صلح به کجا رسید؟

کارشناس مسائل خاورمیانه در بخش دیگری از صحبت های خود به خط لوله گاز صلح اشاره کرد و گفت: اخیرا یک شرکت چینی پیشنهاد داده که سرمایه گذاری به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار در این پروژه داشته باشد. این سرمایه گذاری منوط به رفع تحربازاریم ها یا بازگشت ایران به برجام است. حقیقت امر این است که هندی ها کم و بیش خود را کنار کشیده اند اما چینی ها اعلام آمادگی کرده که در این پروژه فعالیت مثمر ثمر خواهند داشت و برنامه هایی را نیز برای این پروژه انجام داده اند. گفتنی است این شرکت چینی اعلام کرده تا زمان به فروش رفتن گاز این خط لوله پولی از طرفین دریافت نخواهد کرد. اما همانگونه که گفته شد فعلا اقدام خاصی در این زمینه انجام نشده تا تکلیف برجام مشخص شود. در صورت عملیاتی شدن این پروژه هر سه کشور ایران، چین و پاکستان سود بسیار خوبی خواهند داشت.

وی افزود: این مسئله انگیزه ای را برای طرف هندی ایجاد خواهد کرد تا به صورت جدی تر به این قرارداد نگاه کنند و دوباره به میز مذاکرات بازگردند و سهم خود را از این خط لوله بگیرند. لازم به ذکر است که هندی ها مایل نیستند که این خط لوله از خاک پاکستان عبور کند. آنها پیشنهاد داده اند که این خط لوله از بستر دریا به کشورشان برسد. با اینکه هزینه این کار بسیار زیاد است اما فعلا تصمیمی در این خصوص نیز گرفته نشده است.

تاثیر افزایش بازارچه های مرزی بر تجارت ایران و پاکستان

 وی در بخش دیگری از صحبت های خود به تاثیر افزایش بازارچه های مرزی و شعاع نوار منطقه آزاد بر تجارت دو کشور اشاره کرد و گفت: پیشبینی ها بر این اساس است که تجارت رسمی میان ایران و پاکستان به ۵ میلیارد دلار در سال برسد. ظرفیت های این امر وجود دارد. منتهی مشکلی که در این میان وجود دارد بروکراسی موجود در دو کشور است. به طور طبیعی تجار خواهان تجارتی راحت و بی دغدغه هستند. دو کشور در مذاکرات رو در رو بسیار مثبت صحبت می کنند اما در عمل مشکلات بروکراسی چالش های متعددی را ایجاد می کند.

ملازهی با بیان اینکه ذهنیت ایران همواره به سوی اروپا بوده است افزود: متاسفانه ایرانی ها از مصرف بازار پاکستان اطلاعات گسترده ای ندارند. ایرانی ها نه تجربه کاری با تجار پاکستانی را دارا هستند نه به آنها اطمینان دارند. دولت ها باید به این مسئله ورود کنند. چرا که بخش خصوصی به دنبال منافع خاص خود است و این منافع را نیز به صورت کوتاه مدت می بیند.

وی با بیان اینکه بازار کاشی ایران در کشور پاکستان بسیار پررونقی است، گفت: تجار اصفهانی در مرز سراوان اقدام به احداث تجارتخانه کرده و کاشی و سرامیک کشور را در این مکان ها به پاکستانی ها می فروشند و پول نقد دریافت می کنند. به دلیل تفاوت ارزی بالا در کمتر از چند ساعت به سود هنگفتی دست پیدا می کنند. به طور قطع این نوع نگاه و ذهنیت نسبت به صادرات باید تغییر کند. تغییر این ذهنیت وظیفه دولت ها است. دولت ها نیز متاسفانه در این زمینه فعالیت و اقدام خاصی انجام نمی دهند. کسانی که از ایجاد بروکراسی منفعت می برند نیز در ایجاد این ذهنیت مانع ایجاد می کنند.

کارشناس مسائل شبه قاره در پایان اظهار داشت: به هر حال امکاناتی برای هر دو کشور وجود دارد؛ مشروط بر اینکه در یک روال طبیعی قرار بگیرد. حقیقت این است امروزه بخشی از درآمدهای مرزی به گمرک و صندوق دولت نمی رسد بلکه گروه هایی در منطقه وجود دارند که منافع به آنها می رسد. سالانه حدود ۶ هزار میلیارد دلار نفت، بنزین و گازوئیل از کشور خارج می شود ولی حتی یک ریال آن به دولت نمی رسد و سود این کار تنها به مافیایی که ایجاد شده است می رسد.