اجرای چراغ خاموش صیانت زیر سایه فیلترینگ
چند ماه است که محدودیت‌های شدید اینترنتی و فیلترینگ گسترده، مشکلات متعددی را برای کسب‌وکارها ایجاد و زندگی روزمره افراد را مختل کرده است. از طرفی مسئولان و مدیران دولتی در این روزها بارها بر لزوم مهاجرت کاربران به پلتفرم‌های داخلی و پیام‌رسان‌های بومی تاکید کرده و از ارائه بسته‌های حمایتی ویژه به آنها خبر داده‌اند؛ شرایطی که به نظر می‌رسد مطلوب طراحان و مدافعان طرح صیانت است.
با این همه گویا این محدودیت‌ها و مسدودسازی‌ها هم برای این گروه قانع‌کننده نبوده و آنها سامان‌دهی فضای مجازی را به شکلی شدیدتر دنبال می‌کنند. این در حالی است که کاربران و کسب‌وکارها به استفاده از پلتفرم‌های داخلی و پیام‌رسان‌های بومی تشویق می‌شوند تا در نهایت فضای مجازی و اینترنت برای کاربران ایرانی به شبکه ملی اطلاعات محدود شود. این روزها که دسترسی به پلتفرم‌های خارجی قطع یا مختل شده اما سایت‌ها و خدمات اینترنتی داخلی در دسترس هستند، کاربران بیش از هر زمان دیگری در حال تجربه حضور در شبکه ملی اطلاعات هستند. در نتیجه با فیلتر شدن پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی، کاهش پهنای باند، افت سرعت، قطعی سراسری اینترنت و... به نظر می‌رسد طرح صیانت به صورت زیرپوستی به مرحله اجرا رسیده است. صمت در این گزارش به گفت‌وگو با کارشناسان فعال در حوزه فناوری برای بررسی بهتر آثار فیلترینگ بر کسب‌وکارها پرداخته است.
حریم خصوصی اطلاعات
۲۸ژانویه مصادف با ۸ بهمن روز جهانی حریم خصوصی اطلاعات است. هدف از نامگذاری چنین روزی، افزایش آگاهی عموم نسبت به حریم شخصی و حفاظت از داده‌هاست.
حریم خصوصی اطلاعات، جنبه‌ای از فناوری اطلاعات است که به میزان توانایی فرد در تعیین اینکه چه اطلاعاتی از او با افراد ثالث – خواسته یا ناخواسته – به اشتراک گذاشته شود اشاره دارد. روز جهانی حریم خصوصی اطلاعات در تقویم حدود ۵۰ کشور به ثبت رسیده است.در بسیاری از کشورها مراسم‌های برگزار شده به مناسبت این روز بر آگاهی‌رسانی در خصوص اهیمت حفاظت از حریم خصوصی در پردازش و ذخیره‌سازی اطلاعات شخصی بخصوص در بسترهای آنلاین توجه دارند. در طی سال‌های اخیر، دامنه این آموزش‌ها نه فقط بر سازمان‌ها و کاربران که بر خانواده‌ها و مشتریان نیز تمرکز داشته است. اما در کشور ما اتفاق خاصی از این بابت نمی‌افتد و این در حالی است که بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تنها در حوزه اینترنت سیار کشور، تعداد مشترکین پهن باند به حدود ۴۲ میلیون نفر رسیده است. افزایش روز افزون نفوذ اینترنت و بکارگیری هر چه بیشتر گوشی‌ها و دستگاه‌های همراه در کشور از یک سو و الکترونیکی و آنلاین شدن بسیاری از فرآیندها از سویی دیگر، لزوم توجه ویژه به مباحث حریم خصوصی اطلاعات شهروندان ایرانی را بیش از هر زمانی دیگر پررنگ کرده است. شکی نیست که چنین مناسبت‌هایی می‌توانند فرصتی مناسب برای گفت‌وگو درباره چالش‌ها و راهکارهای این حوزه بااهمیت و البته مهجور مانده
باشد. این مهم درحالی است که در ماه‌های اخیر موضوع فیلترینگ و اجبار به استفاده از بسترهای داخلی پلتفرم‌ها با حاشیه‌های بسیاری برای کاربران و صاحبان کسبوکار همراه بوده است. هرچند که مجلس شورای اسلامی دلیل اجرای طرح صیانت را همین حفاظت از حریم خصوصی اطلاعات دانسته است.
در نقطه مقابل طرح صیانت، علاوه بر نگرانی‌هایی که در زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده، منجر به نگرانی فعالان اقتصادی هم شده است، زیرا به ویژه در شرایطی که کشور درگیر بیماری کرونا بود، بسیاری از فعالیت‌ها در فضای مجازی و برنامه‌های اجتماعی رونق گرفت که با اجرایی شدن این طرح از بین خواهد رفت.
فعالان حوزه کسب و کار معتقدند در صورت تصویب نهایی طرح صیانت بسیاری شغل خود را از دست می‌دهند چراکه در دنیای امروز، اینستاگرام در قامت یک مغازهدو نبش در خیابان اصلی شهر به صورت رایگان در اختیار مردم قرار گرفته است و بسیاری از مردمی که توانایی شروع کسبوکار به علت نبود سرمایه اولیه را نداشتند توانسته‌اند از این طریق کسبوکار خود را راه‌اندازی کرده و کسب درآمد کنند.
بیش از ۱۰میلیون شغل در فضای مجازی
صمت برای بررسی طرح صیانت و تاثیر فیلتر پلتفرم‌های خارجی بر کسب‌وکارها به گفت‌وگو با زهره الهیان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی پرداخت. این نماینده مجلس شورای اسلامی مسدود شدن فضای مجازی با را غیر معقول دانسته و پیشنهاد می‌دهد دولت برای حفظ اطلاعات شخصی کاربران به جای طرح صیانت، از طرح نظام تنظیم مقررات کاربران مجازی استفاده کند.
با توجه به بررسی طرح صیانت و فیلترینگ برخی از پلتفرم‌های خارجی ارزیابی شما از این اتفاق چیست؟
مسدود شدن فضای مجازی با وجود آنکه ۱۰میلیون نفر در این فضا کسب‌و‌کاری راه انداخته‌اند، غیر معقول است. پیشنهاد اول من این است که به جای طرح صیانت، از عنوان طرح نظام تنظیم مقررات کاربران مجازی استفاده شود چرا که درشرایط فعلی، این نام برای طرح مطرح است. در جلسات اخیر در مجلس مباحث مربوط به طرح صیانت مطرح شد و نمایندگان نقطه نظرات خود را ارائه دادند. اما آنچه مسلم است این است که باتوجه به این طرح، قرار نیست روند دسترسی به اینترنت یا پلتفرم ها، محدود شود.
آیا دسترسی به پیام‌رسان‌های رایج میان مردم تغییری خواهد داشت؟
تغییری در روند دسترسی مردم به این پلتفرم‌ها نخواهیم داشت. متاسفانه شاهد آن هستیم که شایعات به دور از واقعیت در این مورد به طور کذب در جامعه القا می‌شود.آنچه در این طرح مورد نظر قرار گرفته، قاعده مند بودن فضای‌مجازی است. متاسفانه کلاهبرداران زیادی این روزها به اطلاعات مردم دسترسی پیدا می‌کنند و افراد زیادی از این اقدامات دچار ضررهایی شده‌اند. اما از آن‌جا که قانون دقیقی در این مورد وجود ندارد، پیگیری این پرونده‌ها چندان مسیر نیست.
به نظر شما امنیت در پلتفرم‌های خارجی برای کسب‌وکارها وجود دارد؟
داده‌های کسبوکار و مشاغل در فضای مجازی در معرض خطر هستند، باید مراکز داده‌ای برای قاعده‌مند کردن این فضا را در نظر گرفت تا از اطلاعات ملی که مربوط به اشخاص حقیقی و حقوقی است حفاظت شود.
امروزه سرعت تحولات در حوزه فضای مجازی و عرصه دیجیتال، بسیار زیاد است، اگر هرچه سریعتر قانون و قاعده‌ای برای این فضا وضع نشود، در آینده‌ای نزدیک، دچار چالش هایی خواهیم شد.
شورای‌عالی فضای مجازی، نظرات خود را به کمیسیون فضای مجازی مجلس ارسال کرده است و این نظرات اعمال شده‌اند. این کمیسیون همچنین نظرات وزارت ارتباطات را نیز مدنظر قرار داده است.
به نظر شما در صورت اجرای طرح صیانت به طور جدی نباید مردم از قبل برای آن برنامه‌ریزی کنند؟
هر اقدامی که از این به بعد در مجلس پیرامون طرح صیانت صورت گیرد باید پیوست رسانه‌ای داشته باشد. بیشتر جلساتی که در کمیسیون فضای مجازی برگزار شد، به صورت آنلاین منتشر و مردم می‌توانستند درجریان محتوای مذاکرات و بحث هایی که در باره طرح صیانت انجام شده قرار گیرند.
نیاز است اطلاع‌رسانی دقیق به مردم صورت گیرد، در غیر این صورت عده‌ای که با قانونمند شدن فضای‌مجازی مخالفت دارند می‌کوشند تا دروغ هایی را در این مورد علیه مجلس و تصمیمات گرفته شده به مردم القا کنند.
به آثار مخرب تصمیمات توجه کنید
صمت در قسمت دوم این گزارش به گفت‌وگو با عبدالله احمدی، کارشناس کسبوکار پرداخته است. این کارشناس کسبوکار به بررسی تاثیر فیلترینگ شبکه‌های مجازی بر استارت‌آپ‌ها پرداخته و بی‌اعتمادی را مهم‌ترین آسیب بلند مدت اعمال محدودیت‌ها و بروز اختلالات در اینترنت می‌داند.
اختلالات اینترنت و فیلترینگ شبکه‌های مجازی چه تاثیراتی بر استارت‌آپ‌ها دارد؟
اثرات این اختلالات و محدودیت‌ها را به دوسته تاثیرات کوتاه مدت و بلند مدت تفکیک می‌کنیم. تاثیرات کوتاه مدت به معنی اختلالاتی است که ایجاد می‌شود یا دسترسی‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی و اینترنت در سطح کلان، محدود می‌شود به این شکل است که در وهله اول یک سری از کسب و کارها که به صورت مستقیم مبتنی بر این پلتفرم‌ها است، آسیب می‌بینند. در وهله دوم نیز کسب‌وکارهایی هستند که به نوعی مبتنی بر اینترنت هستند. در عصر حاضر بسیاری از کسب‌وکارهایی که خدمات و محصولات آنها مبتنی بر اینترنت است، حتی امکان انجام ارسال یک استعلام را از طریق همین پلتفرم‌ها، ندارند. بنابراین بسیاری از مشاغل خسارت دیده یا کاهش فروش داشته‌اند که در نهایت منجر به ازدست رفتن برخی از مشاغل شده است.
فیلترینگ پلتفرم‌های خارجی چه آسیب‌های بلند مدتی در اقتصاد ایجاد می‌کند؟
بی‌اعتمادی به‌عنوان آسیب بلند مدت محدودیت‌ها و اختلالات در اینترنت است. ما الان شرایط خوبی برای سرمایه‌گذاری نداریم و این اتفاقات نگاه فعالان اقتصادی را نیز تاثیر قرار می‌دهد.
زیرا برای شکل‌گیری و ادامه فعالیت کارآفرینان و رونق اقتصاد باید در یک افق میان مدت، اعتماد به آینده وجود داشته باشد در غیر این صورت سرمایه‌گذاران به سمت نگاه کوتاه مدت و سوداگری می‌روند. به بیان دیگر به جای اینکه این پول در استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری شود که مولد است و می‌تواند شغل، خدمات، کالا و توسعه ایجاد کند، وارد فعالیت‌های غیرمولد می‌شود. در نتیجه عملا افراد از کسبوکار در فضای مجازی دست می‌کشند. آثار بلند مدت بسیار مهم‌تر است زیرا صاحب کسبوکار را نابود می‌کند و به این سمت سوق می‌دهد که پول خود را یا از کشور خارج کند یا وارد فعالیت‌های غیر مولد کند. قطعا این آسیب خیلی بیشتر است زیرا ذخیره کارآفرینی افراد و سرمایه برای این حوزه کاهش پیدا می‌کند.
انتقال فعالان اقتصادی از پلتفرم‌های خارجی به داخلی چه اثراتی را به همراه دارد؟
اگر این قطعی برای برخی پلتفرم‌ها پایدار باشد، حیات برخی فعالیت‌های اقتصادی تمام می‌شود و باید دید آیا می‌توان آن را در پلتفرم دیگری تعریف کرد؟ همچنین در روند این انتقال برخی از رقبا نیز حذف می‌شوند در نتیجه فضا برای افراد جدیدالورود باز می‌شود. این اتفاق در کوتاه مدت شاید منفعت‌هایی داشته باشد اما در بلند مدت آسیب‌زا است. نخستین آسیب کم شدن بازیگران و به دنبال آن رقابت کمتر است.
آثار زیان‌بار اقتصادی فیلترینگ اینستاگرام از نظر شما چیست؟
از لحاظ اقتصادی هر اندازه که بخواهیم به روند معمول بازار دست بزنیم و دخالت کنیم، در دراز مدت ضرر بیشتری می‌بینیم. این در حالی است که ما از وسط مسیر به این نتیجه رسیدیم در نتیجه کار سختی را شروع کردیم که ممکن است سرانجام خوبی نداشته باشد و بسیاری از مشاغل را نابود کند.
سخن پایانی
به عقیده کارشناسان یکی از تاثیرات اقتصادی محدودکردن اینترنت از لحاظ اعتباری روی تجارت ایران اثر گذاشته به‌طوری‌که با توجه به فیلتر و محدود شدن اینترنت، تماس‌های تجاری که ازطریق پلتفرم‌های پیام‌رسان بین تجاری ایرانی و خارجی انجام می‌شد، قطع شدند. این در حالی است که تاکید برخی افراد بر اینکه فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی ارتباطی با طرح صیانت ندارد، هم دیگر فشار ناشی از اعمال این محدودیت‌ها و مسدودسازی‌ها را تخفیف نداده و نمی‌تواند آن تصویر تیره را در ذهن کاربران عاصی از خرید و نصب انواع فیلترشکن و البته کسب‌وکارهای متضرر، کمرنگ کند.
ارسال نظر