کرونا با مبادلات تجاری ایران و ترکیه چه کرد؟

 مرکز بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی به بررسی رابطه تجاری ایران و ترکیه پرداخته است، براساس این گزارش ایران و ترکیه در فصل نخست سال ۲۰۲۰ حدود ۶۴۵ میلیون دلار تجارت کالایی داشتند که این میزان نسبت به فصل نخست سال ۲۰۱۹ با کاهش ۷۰ درصدی مواجه شده است. از رقم تجارت سه ماهه نخست سال ۲۰۲۰ حدود ۲۷۰ میلیون دلار مربوط به صادرات ایران به ترکیه و ۳۷۶ میلیون دلار مربوط به واردات ایران از ترکیه بوده که هر دو نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۹ کاهش داشته‌اند.

بررسی روند فصلی تجارت کالایی ایران و ترکیه از ابتدای سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد صادرات ایران به ترکیه از فصل دوم سال ۲۰۱۹ روند کاهشی در پیش گرفته و در فصل پایانی سال ۲۰۱۹ به حدود ۲۶۸ میلیون دلار رسیده است. در فصل نخست سال ۲۰۲۰ صادرات ایران به ترکیه تغییر چندانی نداشته و تنها با ۰.۸ درصد بهبود نسبت به فصل قبل به حدود ۲۷۰ میلیون دلار رسیده است. واردات کالایی ایران از ترکیه در فصل نخست سال ۲۰۲۰ نسبت به فصل قبل آن با کاهش ۳۴ درصدی به ۳۷۶ میلیون دلار رسیده است.

بررسی روند ماهانه تجارت کالایی ایران و ترکیه نشان می‌دهد صادرات ایران به ترکیه از ابتدای سال ۲۰۱۹ روندی نوسانی داشته است در ماه ژوئن ۲۰۱۹ با کاهش بالغ بر ۷۰ درصدی دچار افت شدید شده و پس از آن روند نوسانی خود را تا پایان سال ۲۰۱۹ ادامه داشت ادامه داده است در ابتدای سال ۲۰۲۰ با وجود افزایش صادرات ماهانه ایران به ترکیه دو ماهه نخست سال ۲۰۲۰ در ماه مارس رقم صادرات ایران به ترکیه نسبت به ماه قبل کاهش حدود ۵۵ درصدی را تجربه کرده که یکی از علل اصلی آن شیوع ویروس کویید ۱۹ است با توجه به افت قابل توجه و توان واردات و صادرات ایران و ترکیه در ماه مارس ۲۰۲۰ در این ماه کل تجارت کالایی ایران و ترکیه برابر با ۸۷ میلیون دلار بوده که کمترین رقم طی سال‌های اخیر و تقریباً ۰.۱ درصد رقم مشابه در ۲۰۱۹ است.

با توجه به کاهش صادرات کالایی ایران به ترکیه و کاهش واردات از این کشور تراز تجاری ایران و ترکیه در فصل نخست سال ۲۰۲۰ نسبت به فصل نخست سال ۲۰۱۹ به علت کاهش بیشتر در صادرات ایران به شدت کاهش یافته و به منفی ۱۰۶ میلیون دلار رسیده است.البته در فصل نخست سال ۲۰۱۹ تراز تجاری ایران و ترکیه دارای مازاد تقریباً ۹۹۴ میلیون دلاری بوده که علت اصلی آن صادرات حدود ۱.۲ میلیارد دلاری کالاهای نفتی فصل بیست و هفت از ایران به ترکیه بوده است. اما در فصل نخست سال ۲۰۲۰ با کاهش ۹۹ درصدی صادرات محصولات این فصل تراز تجاری ایران با ترکیه تا سال کاهش شدید و منفی شده است تراز تجاری کالاهای غیرنفتی نیز در فصل نخست سال ۲۰۱۹ دارای کسری منفی ۲۵۰ میلیون دلاری بوده، با بهبود حدود ۱۳۳ میلیون دلاری در فصل نخست سال ۲۰۲۰ به منفی ۱۱۷ میلیون دلار رسیده است.

با وجود کاهش واردات کالاهای غیرنفتی در فصل نخست سال ۲۰۲۰ نسبت به فصل مشابه سال قبل به علت کاهش تراز منفی تجاری غیرنفتی با ترکیه، ناشی از کاهش بیشتر در واردات کالاهای غیرنفتی ایران از ترکیه در مدت مذکور بوده است.