نشانه های ابتلا به جهش جدید کرونا / سویه XE خطرناک است؟

طبق گزارش دفتر آمار ملی انگلستان (ONS) فقط در پایان هفته گذشته نزدیک ۵ میلیون مورد جدید کرونا اتفاق افتاد. 

گفت‌وگویی با حسن رودگری، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات ژنومیک علوم پزشکی شهید بهشتی و مدیر پژوهش سازمان نظام پزشکی کشور پیرامون جهش جدید کرونا به نام XE انجام دادیم.

افزایش ۱۰ درصدی سرعت انتقال سویه XE  کرونا

جهش کرونا  به نام XE  چه تفاوتی با سویه‌های قبلی دارد و در چه کشورهایی گزارش شده است؟

 رودگری:

نوع جدید XE یک جهش ناشی از نوترکیب شدن BA.۱ و BA.۲ و در نتیجه ابتلای همزمان به آن ها است و بار اول حدود ۲/۵ ماه قبل در انگلستان گزارش شد. محاسبات، ۱۰ درصد سرعت بیشتر در افزایش انتقال را نشان می‌داد که چندان قابل توجه نیست. تاکنون XE زیر مجموعه امیکرون محسوب می‌شود؛ مگر آن که رفتار جدیدی به خصوص در شدت بیماری یا تظاهرات بالینی آن دیده شود. از نظر آژانس امنیت سلامت انگلستان (UKHSCA) تعداد XE در جامعه تا به حال به قدری نیست که بتوان از رفتار آن تحلیل قطعی به دست داد؛ چون تا به حال فقط ۶۳۷ مورد قطعی آن در انگلیس ثبت شده است  که در این بین نزدیک ۵ میلیون مورد جدید هفته گذشته عدد قابل اعتنایی نیست.

در سایر کشور‌ها نیز افزایش ناگهانی در موارد جدید ناشی از امیکرون BA.۲ وجود دارد؛ اما اثری از XE نیست. در چین که اخیرا قرنطینه شدیدی در شانگ‌های انجام داد؛ یک زیرگروه جدید به نام BA.۱.۱ هم در کنار BA.۲ گزارش شده که در خود چین و سایر نقاط جهان گزارشی از آن نبوده است. هندوستان هم مدعی کشف یک مورد XE در بمبئی شده است.

افزایش ۷ درصدی بستری‌های کرونا با جهش XE 

جهش XE  چه میزان بستری و مرگ و میر کرونا را افزایش داده است؟

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات ژنومیک علوم پزشکی شهید بهشتی:

به دنبال بروز جهش جدید، رکورد جدیدی در تاریخ پاندمی کشور انگلیس ثبت شده که با افزایش ۷ درصد در بستری‌ها همراه بوده است. میزان مرگ میر جهشی نشان نمی‌دهد که می‌تواند ناشی از پوشش گسترده و موثر واکسیناسیون باشد. طبق خبری از دانشگاه امپریال کالج لندن، بیشتر این افزایش در گروه ۵۵ سال و بالاتر بود و میزان ابتلای کودکان افزایش نسبی داشت؛ اما برای ۱۸ تا ۵۴ ساله‌ها پلاتو (تقریبا ثابت) بوده و عامل ۹۰ درصد همه موارد نیز امیکرون BA.۲ است. گفته می‌شود این افزایش ناگهانی بیشتر به دلیل برداشت محدودیت‌های شدید بهداشتی و قرنطینه‌ها بوده و محصول گردش نوع BA.۲ یا همان Stealth است.

علائم ابتلا به جهش XE کرونا

علائم ابتلا به جهش XE کرونا با سویه‌های قبلی تفاوت دارد؟

رودگری:

در حال حاضر گزارشی از تفاوت نوع XE از نظر علائم بالینی و شدت بیماری با امیکرون رایج نیست و هر دو بیشتر شبیه سرماخوردگی با آبریزش بینی، عطسه و گلودرد همراه هستند که این برخلاف کرونای اولیه است که تب، سرفه و فقدان بویایی/چشایی از علائم شایعش بود. NHS انگلستان فهرست علائم عمومی و شایع کووید۱۹ را به تازگی کمی گسترده‌تر کرده و آن را به مجموع ۹ علامت ارتقا داده که شامل تنگی نفس، احساس خستگی یا بی حالی شدید، درد بدن، سردرد، گلودرد، بینی کیپ یا آبریزش بینی، کاهش اشتها، اسهال، تهوع و استفراغ است.

اقدامات ستاد کرونا برای پیشگیری از گسترش XE ؛ تسریع تزریق دوز چهارم در گروه‌های پر خطر و بازگشایی مطابق الگوی بیماری

در شرایط کنونی برای مقابله یا پیشگیری از ابتلا به سویه XE باید چه اقدامی انجام داد؟ 

مدیر پژوهش سازمان نظام پزشکی کشور :

در مجموع با اطلاعات موجود واریانت XE چندان خطرناک نیست و پدیده نوترکیبی قبلا مکررا اتفاق افتاده و باز هم می‌افتد. علت این که ما واریانت جدید را XE می‌نامیم؛ این است که قبل از آن XA XB، XC و XD را داشتیم و هیچ کدام نگران کننده نبودند، حتی سویه نوترکیب XD که ناشی از ترکیب انواع خطرناک دلتا و امیکرون بود.

نتیجه می‌گیریم که اولا بهتر است از ایجاد جو وحشت بی مورد در مورد نوع XE ممانعت شود؛ چون نه گسترده شده و نه الزاما خطرناک‌تر است و ثانیا بدانیم که موج جدید کووید۱۹ در اروپا و آسیا بیشتر ناشی از نوع BA.۲ امیکرون است و نوع XE که در مورد آن خبرسازی می‌شود، نقش چندانی ندارد. از جانبی به دلیل کاهش میزان تست‌های تشخیصی PCR، آمار‌های موجود را نمی‌توان بیانگر میزان واقعی گسترش موج جدید دانست؛ هر چند به لطف واکسیناسیون و همچنین تغییرات ژنتیکی تدریجی در ویروس، شدت علائم بالینی، درگیری ریوی و میزان بستری و مرگ میر کاهش چشمگیر دارد؛ البته توان این ویروس در ارائه انواع نوترکیب یا جدید از خود هنوز یک عامل خطرزا و ترس آفرین است.

از افزایش ناگهانی ابتلا در برخی کشور‌ها که محدودیت‌ها را برداشته اند، می‌توان درس گرفت که باید کاهش محدودیت‌های بهداشتی به خصوص زدن ماسک، بازگشایی سرویس‌ها و خدمات عمومی و مدارس باید تدریجی و طبق محاسبات اپیدمیولوژیست‌ها باشند. وگرنه ممکن است با رشد انفجاری در تعداد ابتلا مواجه شویم که قطعا تعداد بستری و مرگ و میر را بالا می‌برد؛ هرچند که از نوع امیکرون کمتر کشنده باشد.

اکنون به نظر می‌رسد که ستاد ملی مقابله با کرونا باید جدول زمانبندی منطبق بر رفتار ویروس در کشور و مناطق مختلف آن را بر اساس شدت گسترش بیماری و فاکتور‌های منطقه ای، برای بازگشایی‌ها و فعالیت‌های اجتماعی ارائه دهد و البته باید دریافت دوز چهارم را نیز برای گروه‌های سنی پرخطرتر یا بیماری‌های خاص تسریع کرد.