۲توله یوز توران زنده می مانند؟

سید ابوالقاسم موسوی مدیرکل دفتر مشارکت مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به برنامه های سازمان حفاظت محیط زیست در راستای آموزش افزود: آموزش در هر منطقه، حسب ظرفیت ها و پتانسیل زیستی به گونه ای تعریف می شود که ضمن ارتقای فرهنگ و سواد محیط زیستی مردم، بستر مشارکت در برنامه های حفاظتی را نیز فراهم آورد، بر این اساس در سال های اخیر، در منطقه توران به علت داشتن گونه ارزشمند یوزپلنگ، برنامه هایی هم در سطح ملی و هم بین المللی مانند طرح حفاظت از یوزپلنگ آسیایی اجرا شد که آموزش جوامع محلی را می توان رویکرد اصلی این برنامه ها دانست.

وی اظهار داشت: این آموزش ها در دولت مردمی نیز با جدیت بیشتری استمرار داشته و رویکرد دولت مبنی بر مردمی سازی امور محیط زیستی، باعث شده تا متولیان امر، تشکل ها و فعالان حوزه محیط زیست، تدوین و اجرای برنامه های آموزشی و مشارکت محور را با جدیت بیشتری ادامه دهند، در برنامه هفتم توسعه نیز، موضوع آموزش و توانمندسازی جوامع محلی حاشیه مناطق تحت مدیریت سازمان و گسترش معیشت پایدار و سازگار با محیط زیست که محصول آموزش های جوامع محلی محسوب می شود، یکی از مهمترین پروژه های تعریف شده است.

وی تاکید کرد: اهمیت یوزپلنگ بر کسی پوشیده نیست و می بایست از فرصت پیش آمده در فرهنگ سازی و ارتقای سواد محیط زیستی آحاد جامعه نهایت بهره را برد، یوزپلنگ به عنوان نماد محیط زیست ایران، همواره مورد توجه ورزشکاران به ویژه اهالی فوتبال بوده و حسب توافق معاونت آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست با فدراسیون فوتبال، در حاشیه آیین نکوداشت مربیان برتر، در اسفند ماه ۱۴۰۰ ، نقش یوزپلنگ بر روی پیراهن تیم ملی همچنان باقی ماند تا با کنشگری حوزه آموزش و مشارکت های مردمی، این مهم، همچنان در پویش ها و فعالیت های آموزش و مشارکت محور نقش آفرینی کرده و جریان ساز باشد.

مدیرکل دفتر مشارکت مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با توجه به اینکه توران یکی از مهمترین زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی است، آموزش ها نیز حول محور حفاظت از این گونه طراحی شده و در این بین آموزش چهره به چهره مردم با اولویت انجام شده است، جلسات هم اندیشی برای دهیاران و شورای اسلامی روستاهای اطراف منطقه در خارتوران، توزیع ۴۵۰ بروشور آموزشی بین مردم، برگزاری جشنواره دو روز سفر به توران، جشنواره یک روزه عیدانه، نمایشگاه عکس حیات وحش در منطقه توران، توزیع علوفه برای طعمه یوزپلنگ، مرمت راه های ارتباطی به منابع آب شرب حیات وحش، تهیه دو تانکر برای ذخیره آب، برنامه های آموزشی یک ساعت با محیط بان در مدارس، برگزاری جلسات هم اندیشی و توجیهی با کشاورزان و دامدارانی که از حیات وحش خسارت دیدند، سرشماری حیات وحش، نصب دوربین های تله ای و ایجاد یک واحد محیط بانی با همکاری مردم، بخشی از اقدامات و آموزش هایی است که در اداره کل استان سمنان و شهرستان شاهرود به کمک مردم و تشکل های محیط زیستی در ۶ ماه اول سال جاری انجام شده است.

موسوی ادامه داد: چون منطقه از لحاظ تلفات جاده ای آسیب پذیر است، پایش های شبانه، حدود ۲۰ شب، در کریدور یوزپلنگ در مسیر شاهرود به سبزوار و صحبت با رانندگانی که در این مسیر تردد می کنند یکی دیگر از برنامه هایی است که با کمک تشکل ها، مردم محلی و همکاران در استان سمنان در این منطقه انجام شده است.

چرا چوپان توله یوزها را برداشت؟

مدیر کل دفتر مشارکت مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به اینکه نقدی که بر پیدا شدن و جدا کردن توله ها از طبیعت وارد است ضعف آموزش است، گفت: در روند پیدا شدن دو توله یوز در توران برخی از آموزش ندیدن اهالی منطقه انتقاد کردند در حالی که رفتار این فرد در مواجهه با توله یوزها از ابعاد مختلف جای تامل دارد، اینکه چوپان در نگاه اول تشخیص داده که توله ها، یوزپلنگ هستند و صبر کرده تا شاید مادرشان بیاید و وقتی از آمدن مادر نا امید می شود، در یک اقدام آگاهانه آن هم در شرایط بحرانی، برای نجات جان توله یوزپلنگ ها، مجبور می شود آنها را برداشته و بلافاصله به محیط زیست اطلاع می دهد را می توان نتیجه آموزش همگانی محیط زیست در منطقه و اثربخشی آموزش ها تا سطح مشارکت دانست، البته آموزش مساله ای زود بازده نیست و حتما در دراز مدت جواب خواهد داد و همانطور که گفتم آموزش مردم حاشیه منطقه حفاظت شده و پارک ملی توران قدمت دیرینه دارد و همچنان معتقد هستم استمرار آموزش، توانمندسازی و مردمی سازی امور محیط زیستی نیز بسیار حایز اهمیت است.

چوپان کار درستی انجام داده

وی گفت: افرادی که در حوزه آموزش با مردم محلی به عنوان تسهیلگر کار کردند، می دانند که این رفتار یک رفتار غیر آگاهانه ای نیست بلکه رفتار درستی است و چوپان هم کار درستی انجام داده است، در واقع یک فضای خاص محیطی و بحرانی را چوپان به خوبی مدیریت کرده و این دو توله ارزشمند را نجات داده و اتفاقا این نشان می دهد که آموزش ها آنقدر تاثیرگذار بوده که چوپان مهارت کسب کرده و بهترین کار ممکن را انجام داده است.

موسوی تاکید کرد: در دولت سیزدهم کارهای خوبی را به صورت زیربنایی در حوزه آموزش و مشارکت آغاز کردیم که البته حتما به فوریت نمود پیدا نمی کند اما در بلند مدت نتایج اثربخش آن مشخص خواهد شد، موضوع مردمی سازی امور محیط زیستی و راه اندازی خانه های محیط زیست یکی از این برنامه ها است، پرچم داری هر استان در یک موضوع محیط زیستی، گسترش معیشت پایدار با نگاهی بر دستیابی به روستاها و شهرهای پایدار از جمله این برنامه ها است.

نباید تحت هیچ شرایطی به توله یوزها دست می‌زدند

فعال حیات وحش و حقوق حیوانات در این باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: در ماجرای پیدا شدن دو توله یوزپلنگ از طبیعت توران گفته شده که زایمان ناگهانی و خارج از فصل زادآوری بوده است که این درست نیست چون گربه سانان در تمام فصل سال می توانند زادآوری کنند، با علفخوران متفاوت هستند آنها معمولا در بهار زادآوری می کنند چون در این فصل علف ها رشد می کنند و غذای کافی در اختیارشان قرار دارد اما گربه سانان چون شکارچی هستند و تمام فصل غذا در دسترس دارند از این رو زمانی برای زایش ندارند.

عبدالرضا باقری افزود: اما درباره اینکه آیا می بایست به توله ها دست می زدند یا نه باید بگویم به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی نباید به توله یوزها دست می زدند، در طبیعت دیدن حیات وحش به ویژه گربه سانان کار بسیار سختی است یعنی این حیوانات به شدت حس بویایی قوی دارند و با بوی انسان فرار می کنند بنابراین با توجه به اینکه توله ها سالم بودند قطعا مادر آنها اطرافشان بود اما به خاطر وجود انسان نزدیک نشد و برای همین دست زدن به توله ها اشتباه بود.

مادر توله یوزها زنده است و قطعا از آنها فاصله زیادی نداشته

وی درباره اینکه گفته شده چوپان صبر کرده اما مادر نیامد بعد توله ها را برداشت، توضیح داد: قطعا مادر به علت وجود انسان به محل توله ها نزدیک نشده و از طرفی هم قطعا آن فرد فاصله لازم برای صبر کردن را رعایت نکرده است، توله ها سالم هستند و در جایی قرار گرفتند این یعنی اینکه مادرشان آنها را آورده است چون توله ها در این سن که نمی توانند راه بروند، از طرفی هم چون توله های گربه سانان در این سن خیلی ضعیف هستند و به راحتی طعمه حیوانات دیگر می شوند از این رو مادر مدام آنها را جابجا می کند و در این فاصله جابجایی مجبور است تعدادی از توله ها را تنها بگذارند تا یکی را که به دندان گرفته را در جای جدید قرار دهد و دوباره سراغ بقیه توله ها بیاید که در این فاصله معمولا تعدادی از توله ها تنها می مانند و اگر در این زمان یوز مادر متوجه حضور انسانی در محل شود دیگر به توله ها نزدیک نمی شود مگر اینکه مطمئن شود هیچ انسانی در آن نزدیکی نیست.

باقری در پاسخ به اینکه اگر واقعا مادر تلف شده بود چه کار باید می کرد، گفت: با توجه به اینکه توله ها در بیابان بودند سوال این است که چه اتفاقی می تواند برای یوز مادر بیفتد؟ نزدیک جاده هم نبودند که بگوییم شاید تصادف کرده باشد. از طرفی هم سازمان محیط زیست اعلام کرده که هیچ اثری از تلف شدن یوزی در آن نزدیکی ها مشاهده نکرده است، بنابراین مادر زنده است و قطعا از توله ها فاصله زیادی هم نداشته است.

خطر آلودگی هوای تهران برای پیروز

همچنین، غلامرضا ابدالی سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش درباره آخرین وضعیت دو توله یوز تازه متولد شده در منطقه توران اظهار داشت: در حال حاضر هیچ خطری سلامت توله‌ها را تهدید نمی‌کند و در وضعیت مناسبی قرار دارند.

وی افزود: درباره انتقال این دو توله یوز به تهران هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده و موضوعات مختلفی هم در این زمینه حائز اهمیت است.

سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش در پاسخ به این پرسش که آیا با توجه به آلودگی هوا در تهران انتقال توبه‌ها به صلاح است و آیا سلامت پیروز هم ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد گفت: قطعاً آلودگی هوا می‌تواند سلامت این توله‌ها را تحت تأثیر قرار دهد ولی هنوز در کمیته فنی ابعاد و زوایای مختلف برای جابجایی آنها از توران به تهران بررسی نشده است و در جلسه مربوطه مباحث مختلف ارزیابی خواهد شد. برای پیروز و احتمال انتقال آن به توران نیز چنین مباحثی مد نظر است.

وی گفت: به هر حال هوای توران سالم‌تر از تهران است و ان شاالله هرچه خیر و صلاح است برای توله‌ها رقم بخورد.

ابدالی درباره تغذیه دو توله یوزپلنگ گفت: از روز گذشته تغذیه با گوشت در کنار آن شیر برای توله‌ها آغاز شده تا به تدریج به خوردن گوشت عادت کنند که بیشتر گوشت گوساله به آنها داده می‌شود.

گفتنی است، ۲ یوزپلنگ تازه متولدشده هفته پیش توسط یک چوپان شناسایی و تحویل محیط بانی منطقه توران در سمنان شدند. پس از بررسی‌ها صورت گرفته جنسیت دو توله یوز که آذر و توران نام گرفتند، ماده و سن آنها حدود ۳ تا ۴ هفته اعلام شد.