پیامدهای حذف ایران از راه ابریشم

اخیرا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به وضعیت مسیرهای ترانزیتی ایران پرداخته و ضمن نامطلوب توصیف کردن زیرساخت‌های حمل و نقلی ایران هشدار داده است که کشورهای همسایه و رقبای ایران به سرعت مسیرهای موازی با مسیرهای ایران را ایجاد کرده و آن را توسعه داده‌اند. در این گزارش تاکید شده که راه‌های موازی مسیرهای ایران نه تنها سهم ایران از ترانزیت منطقه‌ای را تحت تاثیر قرار داده است که در آینده باعث برداشت بیشتر همسایگان از میادین مشترک نفتی و جذب فرصت‌های اقتصادی ایران خواهد شد.

جواد هدایتی - مدیرکل ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل‌ونقل بین‌المللی گفت: با توجه به پتانسیل‌های سرزمینی از جمله دسترسی به آب‌های آزاد، طول و عرض جغرافیایی و استعدادهای عملیاتی مانند تعداد ناوگان و رانندگان که از آن برخورداریم، مزیت بسیار بالایی برای توسعه ترانزیت و قرار گرفتن در کریدورهای ترانزیتی مهم داریم اما اگر الزامات آن را نداشته باشیم به زودی از مسیرهای ترانزیتی مانند راه ابریشم حذف خواهیم شد.

وی افزود: هم اکنون فاصله بسیار زیادی بین آنچه اعداد و ارقام از میزان ترانزیت ایران نشان می‌دهد با آن چیزی که پتانسیل آن را داریم، وجود دارد اما طی سالیان گذشته میزان ترانزیت کشور به حدود ۱۲ میلیون تومان هم رسیده است و می‌توانیم آن را تا ۵۰ میلیون تن در سال افزایش دهیم. این در حالی است که هم اکنون ترانزیت ایران با کاهش قابل ملاحظه‌ای مواجه شده است.

مدیرکل ترانزیت و حمل و نقل بین المللی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ادامه داد: برای توسعه ترانزیت باید الزامات آن را رعایت کنیم که در درجه نخست ایجاد جذابیت و اقتصادی کردن ترانزیت برای افزایش قدرت رقابت با کشورهای دیگر به ویژه کشورهای همسایه در اولویت قرار دارد.

هدایتی اظهار کرد: ارائه خدمات لجستیکی مناسب و حضور در مناسبات منطقه‌ای می‌تواند به ایران برای توسعه ترانزیت و افزایش درآمد ارزی از این طریق کمک کند که البته در این زمینه همه دستگاه‌ها باید با یکدیگر هماهنگ باشند، بخواهند و بسترهای آن را برای فعالان این عرصه تسهیل کنند.

وی تاکید کرد: باید مناسبات سیاسی و اقتصادی خود را با کشورهای دیگر به ویژه کشورهای همسایه تقویت کنیم تا بتوانیم در مناسبات منطقه‌ای نقش آفرینی کنیم، در کریدورهای بین المللی ترانزیتی حضور پررنگ داشته باشیم و از سوی دیگر باید برای رانندگان خودمان تسهیلاتی ایجاد کنیم و تجارت کشور را الکترونیکی کنیم تا بتوانیم زمان و هزینه ترانزیت را کاهش دهیم.

مدیرکل ترانزیت و حمل و نقل بین المللی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای اعلام کرد: باید بتوانیم از ظرفیت ناوگان خودمان استفاده کنیم و در این حوزه قیمت ها باید ساماندهی شود. به گونه‌ای که اگر یک کامیون ۲۰ هزار دلار قیمت دارد برای خرید و واردات آن نیز به همین میزان هزینه شود نه اینکه یک راننده برای خرید کامیون قیمتی ۸ تا ۱۰ برابر نرخ بین المللی پرداخت کند. اگر یک راننده کامیون حدود ۷ میلیارد تومان برای خرید یک کامیون نو هزینه کند دیگر نمی‌تواند با کشورهای همسایه رقابت کند.

هدایتی تصریح کرد: از سوی دیگر اگر الزامات توسعه ترانزیت و کریدورهای ترانزیتی را رعایت نکنیم به عضویت کنوانسیون‌ها و موافقت نامه‌های بین المللی مهم حوزه حمل و نقل و ترانزیت در نیاییم، ممکن است در آینده جلوی ترانزیت ما را بگیرند و مجبور باشیم دست به دامان ناوگان و کامیون‌های خارجی باشیم. این این بدان معنی است که ممکن است در آینده به تدریج از کریدورها و مسیرهای ترانزیت مانند راه ابریشم حذف شویم یا آنکه آنقدر ترانزیت ایران ناچیز شده و به حداقل برسد که بود و نبود آن اهمیتی نداشته باشد.