طرح حذف قرعه‌کشی خودرو به کجا رسید؟

سامانه فروش یکپارچه خودرو از سوی وزارت صمت عملیاتی شد که البته با مقاومت‌هایی از سمت خودروسازان خصوصی مواجه بود؛ سامانه ای که به گفته وزارت صمت باعث می شود برنامه فروش خودروسازان شفاف تر از روش قرعه کشی باشد.

به دستور وزیر صمت عرضه خودرو از تاریخ ۲۷ اردیبهشت امسال در سامانه فروش یکپارچه خودرو و به‌صورت شفاف انجام می گیرد و همه خودروسازان موظفند ، هرگونه عرضه خودرو را با هماهنگی سازمان حمایت و تنها از طریق این سامانه  انجام دهند به طوری که خودروسازان بخش خصوصی هم پس از این دستور، فروش خودرو را به روش قدیم متوقف کردند.

سوالی که پیش می آید این است که چرا وزارت صمت در شرایطی که وعده حذف قرعه‌کشی را در سال ۱۴۰۱ داده بود، قرعه‌کشی خودرو را از شرکت‌های خودروساز به سازمان حمایت منتقل کرد؟

معاون دفتر صنایع خودرو وزارت صمت می گوید: ایجاد این سامانه و تلاش برای اجرای متمرکز طرح‌های فروش خودروسازان در تداوم وعده‌های حذف قرعه‌کشی خودرو توسط سیاست‌گذار خودرو است.

توکلی لاهیجانی گفت: طرح حذف قرعه‌کشی از دستور کار خارج نشده بلکه انتقال طرح‌های فروش از شرکت‌های خودروساز به سامانه فروش یکپارچه خودرو در راستای حذف قرعه‌کشی انجام شده است.

امیر حسن کاکایی عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران می‌گوید: فروش خودرو به روش قرعه کشی باعث می‌شود که رانت توزیع شده، بین مردم نیز یکسان پخش شود.

کاکایی گفت: تا زمانی که قیمت گذاری دستوری است و این رانت خواری در سطح ملی است، بهترین روش فروش خودرو قرعه کشی است.

به گفته این کارشناس صنعت خودرو روش درست فروش خودرو این است که این کالا در بازار با نرخ آزاد باید فروخته شود که اکنون امکان پذیر نیست ؛ هم اکنون به لحاظ قوانین و سیاستی که داریم عادلانه‌ترین روش، فروش خودرو در بورس است که می‌تواند خیلی از مشکلات را حل کند، اما وقتی تولید خودرو بالا رود و قیمت‌ها متعادل شود، فروش خودرو در بورس هم غیر منتطقی خواهد بود.

حسن کریمی سنجری کارشناس صنعت خودرو می‌گوید با وجود ۱۱ نهاد نظارتی بعید است سیاست‌گذار خودرویی اعتماد خود را به نحوه اجرای طرح‌های فروش توسط خودروسازان از دست داده باشد؛ وزارت صمت به دنبال این است که با تغییر مسیر فروش و ایجاد سامانه یکپارچه فروش خودرو، ایراد‌های موجود در نحوه ثبت‌نام و روش قرعه‌کشی را که پیش‌تر توسط خودروسازان اجرایی می‌شد برطرف کند.

این کارشناس خودرو بر این باور است که این اقدام سیاست‌گذار خودرویی، دامنه نظارت بر طرح‌های فروش شرکت‌های خودروساز خصوصی را نیز گسترش داده و دیگر شائبه‌های تخلف در فروش این خودروسازان با استفاده از مسیر سامانه یکپارچه فروش از بین خواهد رفت.

به گفته سنجری، وزارت صمت با تغییراتی در نحوه اجرای قرعه‌کشی و استفاده از اهرم سامانه یکپارچه فروش، امکان سوءاستفاده سوداگران و واسطه‌ها را به حداقل می‌رساند.

اما اینکه چرا وزارت صمت متولی فروش خودرو در کشور شده دلایل زیادی دارد که برخی از این دلایل در اظهارات مسئولان صنعتی عنوان شده است؛ برخی کارشناسان می گویند اولین دلیل در این راستا، ایجاد شفافیت در مسیر فروش خودرو است. سیاست‌گذار خودرویی با ادعای تخلفات بی‌شمار در فروش خودروسازان، خواهان شفافیت در این زمینه است.

وزیر صمت بخشنامه ای به سازمان حمایت مبنی بر لزوم اجرایی شدن قرعه کشی توسط تمامی خودروسازان از طریق سامانه یکپارچه ابلاغ کرده است.