سناریو دلالبازی بازار خودرو تکرار می‌شود
۴ سال انتظار برای دریافت تراکتور
امنیت غذایی هر کشوری وابسته به بخش کشاورزی است و امروز صنایع غذایی کشورها تضمینکننده بخشی از استقلال آنها بهشمار میرود.
در صنعت کشاورزی تراکتور یکی از ابزارهای اصلی و به‌نوعی راهبردی است که با توسعه صنعت، تراکتورسازی هم متحول شده است. در واقع قدیمیترین ماشین مولد نیرو در حوزه کشاورزی، تراکتور است که نقش بسیاری در رونق و توسعه فعالیتهای زراعی دارد. در عصر حاضر با پیشرفت فناوری، تجهیزات صنایع مختلف متحول و انجام امور بهینه شده است.
به‌گفته فعالان و تولیدکنندگان تراکتور امسال تولید این ماشین کشاورزی نسبت به سال گذشته ۳۳ درصد افزایش یافت، اما کشاورزان همچنان گلایهمند هستند و عنوان می‌کنند تراکتورهای تولید داخل پاسخگوی نیاز آنها نیست و متقاضیان پس از ثبتنام بین ۳ تا ۴ سال برای دریافت آن در انتظار میمانند.
پیشینه تولید تراکتور در کشور
بهطور قطع کشاورزی یکی از بخشهای مهم سرزمینها است و امنیت غذایی جوامع بشری را تضمین می‌کند. ایران با قدمتی حدود ۶۰ سال در حوزه تراکتورسازی بخشی از نیازهای بازارهای بین‌المللی را نیز پوشش می‌دهد، اما مدتی است صحبت از انباشت تقاضا در این بخش و اینکه تولید تراکتور متناسب با نیاز داخل نیست، می‌شود که این امر صف خرید تراکتور را طولانی کرده است.
در این زمینه تاکید شده باید بخشی از نیاز کشور با واردات تامین شود. حال پرسش این است که آیا ایران با پیشینهای ۶۰ساله در تراکتورسازی، امروز باید یکی از کشورهای واردکننده این ماشین باشد؟ این در حالی است که ترکیه با سابقه فعالیت کمتر تیراژ تولید خود را افزایش داده و سهم خود را در بازار جهانی بالا برده است. آیا تراکتورهای داخلی بهلحاظ فناوری هم‌سطح این نوع ماشین در جهان، تولید و تامین میشوند؟
قطعات تامین است
زنجیره تامین تراکتورسازی یکی از بخشهای مهم تولید این محصول صنعتی است. کیفیت، تیراژ و نرخ قطعات از اهمیت ویژهای برخوردار است. یونس اکبرپور پایدار، رئیس انجمن سازندگان قطعه، ماشین و مجموعه‌های صنعتی و خودرو تبریز درباره وضعیت تولید قطعات به صمت گفت: ظرفیت قطعهسازی داخل خالی است و صنعتگران توان تامین تمام نیاز داخل در حوزه تراکتورسازی را دارند. رئیس انجمن سازندگان قطعه، ماشین و مجموعه‌های صنعتی و خودرو تبریز در پاسخ به این پرسش که آیا نرخ قطعات داخل نسبت به مشابه خارجی رقابتی است، عنوان کرد: تفاوت قیمتها جزئی و قیمت قطعات تولید داخل بین ۱۷ تا ۲۰ درصد بالاتر از نوع خارجی است. وی افزود: این گرانی به تیراژ تولید برمیگردد؛ به این صورت که هرچه شمارگان تولید بالاتر باشد بهای تمامشده رقابتیتر خواهد بود. این فعال صنعت درباره مشکلات تولید اظهار کرد: مهمترین مسئله صنایع نقدینگی و تامین سرمایه در گردش است. در حال حاضر سازنده تراکتور هزینه قطعات زنجیره تامین را هر ۳ تا ۴ ماه میپردازد، اما قطعهساز باید حقوق کارگران و کارکنان خود را ماهانه بپردازد؛ بنابراین باید منابع مالی کافی در اختیار داشته باشد تا بتواند از پس هزینههای جاری خود برآید.
افزایش ۵۰ درصدی تولید
در ادامه محمود دریانی، از دیگر تولیدکنندگان فعال در زنجیره تامین قطعات تراکتورهای داخلی با اشاره به تولید قطعات براساس سفارش شرکت مادر به صمت گفت: امسال تیراژ تولید نسبت به سال گذشته افزایش یافته؛ بهطوری که قطعهسازان ناچار به افزایش شیفتهای کاری خود شدهاند.
او افزود: آمار تولید امسال گویای افزایش ۵۰ درصدی است که این نویدبخش روزهای خوب برای بازار داخل است. دریانی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه قطعهسازان با دور زدن تحریم توانستهاند دانش فنی خود را روزآمد کنند، تصریح کرد: در حال حاضر با همکاری کشورهایی مانند کرهجنوبی، هند، ترکیه و... فناوری ساخت قطعات بهروز شده و بهلحاظ کیفیت میتوان با نمونههای خارجی وارد رقابت شد.
تولید داخل پاسخگوی بازار است
براساس آمارهای منتشر شده تا پایان مهر امسال نزدیک ۷۰ هزار تراکتور جاده‌ای به ارزش یک میلیارد و ۶۳۴ میلیون دلار وارد کشور شده است. ناصر قربانیان، از فعالان تراکتورسازی در ایران در این باره به صمت گفت: براساس آمارهای منتشرشده تیراژ تولید تا پیش از سال ۹۸ بین ۱۵ تا ۱۶ هزار دستگاه بوده، این در حالی است که آمار نیازمندی فعلی کشور بنا به برآورد وزارت جهاد کشاورزی حدود ۱۸ هزار دستگاه است.
این فعال بخش صنعت درباره صف‌های طولانی خرید تراکتور توضیح داد: تیراژ تولید داخل پاسخگوی بازار است، اما پایین بودن قدرت خرید کشاورزان سبب شده با انباشت نیاز رو‌به‌رو باشیم.
قربانیان با بیان اینکه برای کاهش انباشت تقاضا ضرورت دارد اعتباراتی برای کشاورزان در نظر گرفته شود، یادآور شد: در حدود یک سال گذشته (از ۶ ماه دوم سال ۱۴۰۰ تا آذر ۱۴۰۱) هیچ اعتباری ازسوی بانکها برای کشاورزان در بخش خرید تراکتور لحاظ نشده، این در حالی است که در سالهای قبل بهطور میانگین برای ۱۲ هزار تراکتور، تسهیلات به خریداران پرداخت میشد.
این فعال حوزه تراکتورسازی با بیان اینکه امروز میزان تولید از ۱۸ هزار دستگاه به حدود ۳۵ هزار دستگاه برای بازار داخل و خارج رسیده، اظهار کرد: با این رکورد هیچ نیازی بدون پاسخ نمی‌ماند. تمام تلاش تولیدکنندگان تضمین تامین نیاز داخل و البته صادرات است.
گفتنی است تولید امسال نسبت به سال گذشته روند صعودی داشته و شاهد افزایش ۳۳ درصدی تولید تراکتور هستیم. به‌گفته قربانیان اگر آمار تعهدات به میزان تولید فعلی اضافه شود، تیراژ تولید امسال به حداقل ۳۰ هزار تراکتور خواهد رسید، در حالی که این عدد در سال گذشته ۲۰ هزار دستگاه بوده است.
اماواگرهای کیفیت تولید داخل
در ادامه صمت وضعیت تامین تراکتورهای موردنیاز را از کارشناسان حوزه کشاورزی پیگیری کرد. حمید زارعین، از کارشناسان حوزه صنایع غذایی درباره تامین تراکتورهای موردنیاز بخش کشاورزی عنوان کرد: نخستین مسئله این است که تراکتورهای تولید داخل پاسخگوی نیاز بازار نیستند. به‌عنوان مثال اگر کشاورزی برای خرید تراکتور دولتی اقدام کند، باید ۳ تا ۴ سال در صف انتظار بماند.
وی افزود: تفاوت نرخ در کارخانه تراکتورسازی و بازار آزاد زیاد است و کشاورز خرد توانایی خرید ماشین از بازار را ندارد؛ بنابراین ناچار باید برای خرید دولتی ثبتنام کند و پس از تایید وی ازسوی وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان کشاورز، چند سالی در صف بماند تا تراکتور ثبتسفارش شده خود را تحویل بگیرد.
این فعال حوزه صنایع غذایی با اشاره به سوداگری در بازار تراکتور عنوان کرد: اگر نرخ تراکتور دولتی را ۳۴۰ میلیون تومان در نظر بگیریم این عدد در بازار آزاد به ۶۰۰ میلیون تومان میرسد؛ علاوهبر اینکه نرخ تراکتورهای وارداتی-مونتاژی نیز شناور و آزاد است. این مهندس کشاورزی اضافه کرد: از تراکتورهای مونتاژی استقبال نمیشود، زیرا بیشتر قطعات آنها چینی و به‌همین دلیل استهلاک آنها بالاست؛ همچنین از خدمات پس از فروش مناسبی برخوردار نیستند.
او گفت: در سالهای گذشته زمانی که کشاورز برای خرید تراکتور اقدام میکرد، پس از ۶ ماه میتوانست آن را تحویل بگیرد، اما امروز زمان انتظار طولانی شده است.
کشاورزان مات دلالبازی
زارعین درباره کیفیت و امکانات تراکتورهای تولید داخل عنوان کرد: کشاورزان چون از قشر ضعیف جامعه هستند، اولویت آنها بیش از آپشن و امکانات جدید، قدرت و اینکه ماشین دیرتر نیاز به تعمیر یا جایگزین پیدا کند، است؛ همچنین تراکتورها از خدمات پس از فروش خوبی برخوردار باشند.
او در تشریح چالشهای بخش کشاورزی کشور به چند نکته کلیدی اشاره کرد و گفت: نخستین مطالبه کشاورز خرید تراکتور با نرخ دولتی است، نه با نرخی که دلالان در بازار آزاد تعیین می‌کنند. همچنین باید تیراژ تولید متناسب با تقاضا باشد؛ بهطوری که کشاورز برای تعویض و تبدیل به احسن کردن تراکتور موردنیاز کشت‌وکارش با مشکل رو‌به‌رو نباشد.
او یادآور شد: عمر مفید ماشینآلات مشخص است و در حوزه تراکتور ضرورت دارد پس از ۱۰ سال ماشین جدید خریداری شود، این در حالی است که امروز حتی تراکتورهای مربوط به سال ۶۰ پیش هنوز در روستاهای کشور فعالیت دارند.
این امر خود منجر به آلودگی هوا و مشکلات زیستمحیطی شده است. او اضافه کرد: برای کمک به بهرهوری باید کیفیت قطعات افزایش یابد و این‌گونه نباشد که قطعه‌ای از دستگاه پس از ۲ یا ۳ ماه فعالیت از بین برود و هزینههای کشاورز افزایش یابد.
دیوار کوتاه کشاورز
این مهندس بخش کشاورزی در ادامه توضیح چالشهای کشاورزان گفت: عملکردهای جزیرهای و ناهماهنگی نهادها سبب شد بعضی از تراکتورهای تولید داخل (مونتاژیها) پلاک نشوند و کشاورز ناچار گازوئیل موردنیاز خود را از بازار آزاد با قیمت هر لیتر حدود ۳ هزار تومان تهیه کند، در حالی که نرخ دولتی این سوخت لیتری ۳۰۰ تومان است.
زارعین درباره چرایی پلاک نشدن تراکتورها توضیح داد: تراکتورهای تولید داخل پلاک‌شده در اختیار کشاورز قرار میگیرد، اما تا چندی پیش تراکتورهای مونتاژی ازسوی پلیس راهنمایی و رانندگی پلاک نمیشدند، زیرا معتقد بودند وارداتی است و نباید پلاک شود. دود این ناهماهنگی نهادها فقط به چشم کشاورز میرود. وی افزود: برخی کشاورزان پس از ۴ سال هنوز موفق به دریافت پلاک برای تراکتورهای مونتاژی نشدند و باید گازوئیل را با نرخ بالا خریداری کنند. البته پلیس اعلام کرده مشکل رفع شده و کشاورزان میتوانند برای دریافت پلاک اقدام کنند.حال باید دید در نهایت چالشهای کشاورزان به‌عنوان تضمینکنندگان امنیت غذایی کشور کمتر می‌شود؟
سخن پایانی
بنا بر آنچه در این گزارش بیان شده، در حالی که تولیدکنندگان تراکتور از افزایش تیراژ تولید در سال جاری می‌گویند و اینکه محصولات داخلی نیاز بازار را پوشش می‌دهد، متقاضیان تراکتور عنوان می‌کنند برای خرید یک دستگاه تراکتور دولتی ناچارند چندین سال در صف بمانند. از سوی دیگر زنجیره تامین سخن از رقابتی بودن قطعات داخلی بهلحاظ کیفیت با نمونه مشابه خارجی می‌کند، اما یکی از گلایهمندی کشاورزان معیوب شدن زودهنگام قطعات تراکتور و افزایش هزینه این قشر ضعیف به‌واسطه این مسئله است. از طرف دیگر ناهماهنگی نهادهای داخلی در زمینه تراکتورهای مونتاژی و شمارهگذاری نشدن آنها ازسوی پلیس راهنمایی و رانندگی صاحبان تراکتورهای مونتاژی را ناچار به خرید گازوئیل با نرخ آزاد بین ۳ تا ۴ هزار تومان کرده بود که براساس سخنان پلیس این مشکل رفع شده و حالا کشاورزان قادر به پلاکگذاری تراکتورهای خود هستند.
ارسال نظر