یکی عارضه جدی در مبتلایان به دیابت

روز چهاردهم نوامبر، سالروز تولد فردریک بانتینگ، کاشف انسولین، به‌عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شده است. دیابت یک بیماری متابولیک مزمن است که در آن، کاهش ترشح انسولین یا کاهش حساسیت سلول‌ها به انسولین موجب اختلال در سوخت‌و ساز کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها می‌شود. هدف از نامگذاری چنین روزی، افزایش آگاهی عمومی در ارتباط با علل، عوارض، پیشگیری و درمان این اختلال فزاینده است.

از جمله عوارضی که این بیماری به‌دنبال دارد، اختلال در عملکرد جنسی مبتلایان است‌ به گزارش روابط عمومی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، هاله ملکی، مسئول کلینیک سلامت جنسی این مرکز درباره میزان شیوع این بیماری گفت: بر اساس جدیدترین آمار، جمعیت افراد مبتلا به دیابت در جهان حدود ۴۶۳ میلیون نفر است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ شمار مبتلایان از مرز نیم میلیارد خواهد گذشت و تا سال ۲۰۴۵ به ۷۰۰ میلیون خواهد رسید. این افزایش در همه نقاط دنیا یکسان نیست و در اروپا ۱۵ درصد، شمال افریقا ۱۴۳ درصد و خاورمیانه تا ۹۶ درصد خواهد بود. البته این آمار مربوط به مبتلایان شناخته‌شده است و افرادی که هنوز بیماری‌شان تشخیص داده نشده و مبتلایان به پره‌دیابت (پیش‌ دیابت) را هم باید به این ارقام اضافه کرد.

ملکی در ادامه یادآور شد: دیابت «سونامی قرن» نامیده می‌شود، چرا که افزون بر عوارض فردی، سبب بروز مشکلات بهداشتی و هزینه‌های بالا در جوامع می‌شود. عوارض دیابت شامل اختلالات بینایی، حملات قلبی عروقی، نارسایی کلیوی، مرگ، قطع پا، افسردگی، مشکلات جنسی و غیره است.

مسئول کلینیک سلامت جنسی ابن‌سینا افزود: مشکلات جنسی افزون بر اینکه کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، باعث ایجاد مشکلات بین فردی و زناشویی هم می‌شوند. در مردان دیابتی، شایع‌ترین مشکل جنسی اختلال نعوظ است. ممکن است زودانزالی، دیرانزالی، برگشت انزال به مثانه و بی‌میلی جنسی نیز در مردان دیابتی رخ دهد. در زنان دیابتی نیز، کاهش میل جنسی، کاهش برانگیختگی جنسی، درد هنگام مقاربت، افزایش عفونت‌های واژن و نرسیدن به اوج لذت جنسی شایع است.

وی تأکید کرد: بخشی از عوارض مربوط به پیشرفت بیماری و بخشی ناشی از داروهایی است که برای کنترل عوارض دیابت مصرف می‌شوند. برای داشتن عملکرد جنسی طبیعی، سلامت سیستم‌های قلب و عروق و عصبی ضروری است. قند خون بالا در طول زمان، سبب آسیب به رشته‌های عصبی محیطی و عروق می‌شود. همچنین، قند خون می‌تواند باعث افزایش سطح چربی‌های مضر خون و رسوب آنها در دیواره عروق شود و که در درازمدت موجب تنگی و انسداد رگ‌ها می‌شود. با قطور شدن دیواره رگ‌ها، فشارخون بالا می‌رود و سبب تخریب دیواره رگ‌ها می‌شود. بنابراین، افزایش سطح قند خون و مقاومت به انسولین به‌صورت زنجیروار با آسیب‌های جدی قلبی عروقی و عصبی مرتبط است.

ملکی با تأکید بر اهمیت سبک زندگی سالم در پیشگیری از ابتلا و نیز کنترل عوارض دیابت گفت: سبک زندگی ناسالم از جمله عوامل خطر مهم هم در افزایش خطر ابتلا و هم در تشدید آسیب‌های بیماری دیابت است. برای مثال، اگر فرد مبتلا به دیابت دخانیات مصرف کند، کاهش سطح اکسیژن نیز اتفاق می‌افتد و آسیب دیواره رگ‌ها تشدید می‌شود. مصرف الکل نیز سبب افزایش قند خون و ذخیره آن به‌صورت چربی می‌شود. اضافه وزن و چاقی ناشی از سبک زندگی نادرست و کم‌تحرکی، تغذیه نادرست، و عادات خواب نامناسب نیز به افزایش سطح قند و چربی خون دامن می‌زنند.

مسئول کلینیک سلامت جنسی ابن‌سینا با اشاره به ارتباط افزایش سن، دیابت و اختلالات عملکرد جنسی خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که افزایش سن فرد بر تنظیم قند خون تأثیر می‌گذارد. از سوی دیگر، بالا رفتن سن به‌تنهایی احتمال بروز اختلالات عملکرد جنسی را افزایش می‌دهد. بنابراین، اگر دیابت نیز به این عوامل اضافه شود، خطر بروز اختلالات عملکرد جنسی به‌وضوح افزایش می‌یابد.

وی با اشاره به پیامدهای روانی ابتلا به دیابت، افزود: مبتلایان به دیابت، دچار تنش روانی، اضطراب و افسردگی ناشی از مصرف دائمی داروها و تغییرات تحمیل‌شده بر سبک زندگی می‌شوند. همین استرس اضافی، سبب افزایش هورمون‌های وابسته به استرس و اختلال در سازوکار تنظیم قند خون می‌شود. اضطراب ناشی از اختلال عملکرد جنسی نیز می‌تواند فشار و تنش روانی بر این افراد را افزایش دهد.

ملکی در پایان اصلاح سبک زندگی و مراجعه به مشاوران و متخصصان در هنگام بروز اختلالات جنسی را برای کنترل پیامدهای این بیماری ضروری دانست و یادآور شد: برای جلوگیری از بروز عوارض دیابت، رعایت برنامه غذایی سالم و اعتدال در مصرف غذا، داشتن فعالیت جسمانی منظم، کنترل دقیق قند خون با داروهای خوراکی یا انسولین، کنترل فشارخون و سطح چربی‌های خون توصیه می‌شود. همچنین، در صورت اختلال در عملکرد جنسی و روابط زناشویی، مشاوره با متخصصان سلامت جنسی می‌تواند کمک‌کننده باشد.