چرا دهان آفت می‌زند؟

دلیل آفت دهان چیست؟

آفت دهانی یک بیماری دردناک و عود‌کننده مخاط دهان بوده که به صورت زخم‌های کوچک و بزرگ، گرد و کم عمق هستند که در داخل دهان شکل می‌گیرند.

آفت‌های دهانی زخم‌های دردناکی هستند که درون دهان و اغلب در پایه لثه، درون گونه‌ها یا لب‌ها، روی کام نرم یا روی زبان به وجود می‌آیند. علت آفت دهان و مکانیسم به وجود آمدن آن هنوز به درستی روشن نیست اما به نظر می‌رسد واکنش‌های ایمنی بدن بیمار در ایجاد آن دخیل باشد.

زخم‌های آفتی زمانی ایجاد می‌شود که به دلایل نامشخص سیستم ایمنی بیمار وجود یک مولکول ناشناخته را اعلام می‌دارد، حضور این مولکول سبب حمله لنفوسیت خواهد شد نتیجه این فرآیند پیدایش زخم‌های آفتی خواهد بود.

هرچند درمان قطعی برای آفت وجود ندارد اما روش‌هایی وجود دارد که در کاهش مدت زمان حضور زخم و نیز کاهش درد و ناراحتی و تسریع بهبودی بیمار موثر است، این روش‌ها شامل بکار گیری نکات تغذیه‌ای و غیر تغذیه‌ای است.

مصرف گلوتن گندم، فلفل، لیمو، آب لیمو، پرتقال، گوجه‌فرنگی، رب گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی، شکلات و گردو ایجاد آفت دهان را تشدید می‌کند. مصرف بادمجان نیز بروز آفت دهان را تشدید می‌کند.

مصرف مرتب و روزانه ماست، گنجاندن مواد غذایی سرشار از آهن، اسیدفولیک، و ویتامین B۱۲ در رژیم غذایی موجب از بین رفتن آن می‌شود.

از آنجایی که علت آفت دهان می‌تواند کمبود دریافت ریزمغذی‌ها باشد، خوردن موادی همچون جگر، غذاهای دریایی، گوشت قرمز کم چربی، لوبیای خشک، حبوبات، سبزیجات دارای برگ‌های سبز تیره و پهن و زرده تخم‌مرغ که بهترین منابع آهن هستند در بهبود این مشکل موثر است.

مصرف سیب و خرمالو نیز در درمان آفت دهان تأثیرگذارند.

کمبود ویتامین B۱۲ و آهن از مهم‌ترین علت‌های آفت دهان

بهترین روش جبران کمبود ویتامین B۱۲ و آهن در این افراد رعایت یک رژیم غذایی مناسب همراه با گوشت قرمز است و مکمل‌های آهن به عنوان روش درمانی به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

تغییرات هورمونی در زنان یکی دیگر از عوامل این بیماری است. ایام قبل از قاعدگی و دیگر عوامل تغییرات هورمونی خصوصاً افزایش هورمون استروژن در بروز ضایعات آفتی موثر است.

آزمایش خون C.B.C، جهت بررسی میزان آهن کافی، اسیدفولیک و ویتامین B۱۲ لازم است انجام شود. اگر فردی به دلیل کمبودهای تغذیه‌ای و نقایص خونی دچار آفت دهانی شود بهترین روش درمانی این افراد تجویز رژیم غذایی مناسب است و مکمل‌های آهن به علت اینکه در بدن ذخیره نمی‌شوند به هیچ‌وجه مناسب نیست.

افراد مستعد آفت دهان از مصرف غذاهای تند و سخت اجتناب کنند

افراد مبتلا و یا مستعد به آفت دهان را از مصرف غذاهای کنسرو شده‌ی تیز و تند و غذاهای دارای سفتی بیش از حد اجتناب کنند، مصرف غذاهای سخت باعث ضربه و تروما به دهان و غذاهای تند میزان بروز آفت دهان را افزایش می‌دهند.

آفت دهان ساده‌ترین ضایعه دهانی است. از آنجایی که هر نوع ضایعه‌ای در دهان به شکل زخم ظاهر می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود هر نوع زخم در دهان به عنوان آفت شناخته نشود، ولی با این حال در اسرع وقت باید به پزشک معالج نشان داده شود. آفت دهان، زخم‌های منفرد با پایه و بنیاد ژنتیک است و این بیماری گاهاً در برخی خانواده‌ها شایع‌تر است. آفت دهانی بعد از سنین ۱۰ سالگی شیوع بیشتری پیدا می‌کند.

تغذیه نادرست یکی از عوامل مستعد‌کننده بروز آفت دهان است؛ مصرف مقدار کم ویتامین ب که در سبزیجات و میوه‌ها موجود است، کاهش مصرف غذاهایی که منبع آهن می‌باشند از جمله گوشت و تخم‌مرغ، بیماری کم خونی و سنین بلوغ به ویژه در دختران، عوامل مستعد‌کننده بروز بیماری آفت دهان می‌باشند.

ضربه یا تروما از دیگر علل بروز بیماری آفت است و افرادی که مستعد بیماری آفت دهان می‌باشند می‌بایست از مصرف غذاهای تند و تیز و سخت اجتناب کنند؛ چرا که گاز گرفتن و مصرف این نوع غذاها منجر به ایجاد ضربه به دهان و بروز آفت در دهان می‌شود.

افرادی که بیش از دو مرتبه در طول یک ماه به یک نوع آفت در دهان دچار می‌شوند، با توجه به این که برخی بیماری‌های روماتولوژی به صورت زخم‌های دهانی تظاهر می‌یابند، بیمار حتماً با یک متخصص روماتولوژی نیز مشورت نماید.

بیماری آفت دهان، تغذیه فرد را مختل می‌کند؛ بنابراین به منظور درمان آن می‌توان از روش هوتو شیمیایی استفاده نمود که در این روش با استفاده از ماده‌ای اسیدی ناحیه آفت سوزانده و زخم بهبود می‌یابد. بهترین روش درمان آفت دهان مصرف کپسول آنتی‌بیوتیک و تتراسایکلین است و استفاده از دهان‌شویه‌های محتوی کورتون نیز می‌تواند آفت دهان را بهبود بخشد.

داروی طبیعی رفع آفت دهان

"تانن" موجود در انار خواص ضد باکتریایی و ضدعفونی‌کننده دارد و برای رفع آفت دهان موثر است. رب انار از تغلیظ آب انار جوشانده حاصل می‌شود و در صورت تهیه از انار مرغوب و فرآیند بهداشتی، مصرف آن مفید است. در طی تهیه رب انار، میزان ویتامین c موجود در انار کاهش می‌یابد، اما "پلی‌فنول‌ها”‌ و "اسید الایژیک”‌ انار در رب انار نیز محفوظ می‌ماند.

مغز و میوه خشک و شکلات نخورید

آفت، ضایعات دردناک ریز و خوش‌خیمی در ناحیه دهان و زبان هستند. برای درمان هر چه سریع‌تر آفت راهی وجود ندارد اما می‌توان با کنترل رژیم غذایی از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

۸ درصد افرادی که آفت می‌زنند معتقدند مصرف مغزها باعث آن بوده و ۱۵ درصد افراد معتقدند مصرف مغز و میوه‌های خشک سبب تشدید آفت‌های دهانی در آنها می‌شود.

گردو، بادام، پسته و شکلات، مواد غذایی آلرژن هستند اما این تنها دلیلی نیست که می‌گوییم نباید این نوع مواد غذایی را مصرف کنید. در حقیقت چربی این مواد غذایی باعث افزایش اسیدیته معده شده و در بروز آفت نقش دارد. این موضوع زمانی که مغزها فراوری شده‌اند یعنی به شکل بوداده یا دودی یا نمکی عرضه می‌شوند، شدیدترخواهد بود.