فرزندآوری سخت تر شد / تستی که ۴ میلیون آب می خورد

بارداری به خودی خود با چالش‌های ریز و درشتی برای والدین و به خصوص مادر روبرو است. برای یک مادر حفظ سلامت جنین از هر چیزی مهم‌تر و حیاتی‌تر است. با بالا رفتن سن ازدواج طبعیتا مادران در سنین بالاتری، بارداری را تجربه می‌کنند و بارداری در سن بالا انجام یک سری تست‌های غربالگری از جمله آمینوسنتز را در مواردی که پزشک توصیه می‌کند، الزام می‌بخشد. برخی از این تست‌ها در کنار ضروری بودن، هم با ریسک‌هایی مواجه هستند و هم به نسبت هزینه‌های دیگر گران به نظر می‌آیند. هزینه‌ای که متاسفانه بیمه‌ها کمتر به پوشش آن توجه دارند. در مورد این موضوع خبرنگار گسترش نیوز با شیرین نیرومنش استاد رشته زنان دانشگاه علوم پزشکی تهران و چهره ماندگار نظام پزشکی به گفتگو نشسته است که در ادامه می‌خوانیم.

تست آمینوسنتز در دوره بارداری

شیرین نیرومنش استاد رشته زنان دانشگاه علوم پزشکی تهران به خبرنگار گسترش نیوز گفت: آمینوسنتز در زنان باردار، یعنی گرفتن مایع دور جنین و کشیدن پایه آمنییوتیکی که دور جنین قرار گرفته است. این تست برای انجام بررسی‌های مختلف بر مایع آمنییوتیک صورت می‌گیرد. از جمله مواردی که از طریق آمینوسنتز انجام می‌شود، بررسی اختلالات کوروموزومی در جنین و شایع‌ترین آن شک به سندروم داون یا اختلالات کروموزوم‌های جنسی است. اگر در سه ماهه اول بارداری، خانواده تمایل داشته باشند، غربالگری ۳ ماهه اول که شامیل سونوگرافی و یک آزمایش خون است در حدود هفته ۱۱ تا ۱۴ بارداری انجام می‌شود.

وی افزود: در مواردی که غربالگری مشکوک باشد و احتمال سندروم داون زیاد باشد، احتمال تست آمینوسنتز توسط پزشک بالا می‌رود. این تست مطمئن‌ترین روش تشخیص مشکلات ژنتیکی در جنین است. معمولا در هفته ۱۶ بارداری تست آمینوسنتز انجام می‌شود. پزشکی که تجربه کافی را در این کار دارد و معمولا پره ناتولوژیست‌ها با سونوگرافی جایگاه جنین و ضربان قلب جنین و محل جفت را بررسی می‌کنند. با کمک سونوگرافی از محلی که به جنین صدمه‌ای نخورد، با یک سوزن بسیار نازک وارد کیسه آب یا مایع آمنییوتیک دور جنین شده و حدود ۲۰ سی سی مایع آمنییوتیک برای آزمایشگاه ژنتیک کشیده می‌شود.

نیرومنش خاطرنشان کرد: سلول‌های جنینی در مایع آمنییوتیک وجود دارند و می‌توان با کشت این سلول‌ها و بررسی کروموزومی بر آن، اختلال کروموزومی از جمله تریزومی کروموزوم ۲۱ یا سندروم داون یا اختلالات دیگری اگر وجود داشته باشد، تشخیص داد. بیش از ۹۹ درصد موارد، این روش عارضه‌ای ندارد و بدون مشکل بارداری طی می‌شود و صدمه‌ای به جنین و مادر وارد نمی‌شود. در کمتر از یک درصد موارد احتمال پارگی کیسه آب، سقط و خونریزی جنین وجود دارد که حتما باید این احتمالات به والدین اطلاع‌رسانی شود و در صورتی که رضایت کتبی داشته باشند، نمونه گیری انجام می‌شود.

عملکرد بیمه‌ها در پرداخت هزینه‌های بارداری

استاد رشته زنان دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار داشت: میزان هزینه‌ ای که برای انجام تست آمینوسنتز، توسط بیمه پرداخت می‌شود خیلی کم است و یا ممکن بیمه‌ها هزینه این تست‌ها را که نسبتا زیاد است، را تقبل نکنند. اصولا بیمه‌ها در این زمینه عملکرد مناسبی ندارند، یعنی هم پزشکان و هم بیماران از خدمات بیمه‌ای رضایت لازم را ندارند. حتی شرایط دریافت درصدی از بیمه برای بیماران سرپایی سخت‌تر شده است.

معرفی تست‌های ضروری دیگر در دوران بارداری

نیرومنش افزود: یکی از مهم‌ترین موارد غیر از تست آمینوسنتز، گرفتن نمونه از جفت است. به خصوص در والدینی که هر دو تالاسمی مینور دارند؛ در هر حاملگی ۲۵ درصد احتمال دارد که آن جنین مبتلا به تالاسمی ماژور و نوع شدید کم خونی شود. معمولا در هفته ۱۱ تا ۱۲ نمونه‌گیری از جفت مشابه آمینوسنتز اما با سوزنی از جفت نمونه گیری انجام می‌شود.

وی اشاره کرد: تست دیگری که برای موارد مشکوک انجام می‌شود، تست Cell Free DNA است. این تست در مواردی انجام می‌شود که غربالگری مشکوک است اما خیلی ریسک بالا نیست. در این تست از مادر یک آزمایش خون گرفته می‌شود و DNA جنین در خون مادر بررسی می‌شود و این تست تقریبا ۴ میلیون تومان هزینه دارد. این طور که مشخص است، بیمه‌ها در پرداخت هزینه‌های این تست هم همکاری لازم را ندارند. در مجموع تاجایی که پزشکان اطلاع دارند، سهم بالایی از هزینه تست‌های بارداری توسط خود بیماران پرداخت می‌شود و بیمه از این نظر حمایت‌های لازم و کافی را نداشته است.

کم شدن هزینه‌های تمایل به فرزندآوری را بیشتر می‌کند

این استاد رشته زنان دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه گفت: مردم حق‌شان است از نظر سلامتی و تست‌های سلامتی بیش از این حمایت شوند و کمتر از جیب پرداخت کنند. متاسفانه روز به روز مشکلات پرداختی بیماران و پزشکان بیشتر می‌شود. کم شدن هزینه‌ها حتی باعث تمایل بیشتر خانواده‌ها به فرزند آوری خواهد شد. خانواده‌هایی که در صدد فرزندآوری هستند، طبیعی است که نیاز به مراقبت‌های قبل از بارداری، در طول بارداری و حتی بعد از بارداری داشته باشند. اگر بیمه‌ها حمایت بیشتری از مادر داشته باشند چه قبل از زایمان و چه بعد از آن، نقش بسزایی در حمایت از فرزندآوری خواهد داشت. بنابراین کاهش هزینه‌هایی که یک خانواده در پروسه فرزندآوری متقبل می‌شود، نقش مهمی در تصمیم‌شان در فرزندآوری دارد.

نیرومنش در پایان به خبرنگار گسترش نیوز تصریح کرد: باید جامعه، دولت و وزارت بهداشت سعی کند استانداردهای لازم را برای حفظ و ایجاد یک جامعه سالم در اولویت داشته باشد. غربالگری‌های ضروری در بارداری، طبق استانداردهای جهانی است و در کشورهای پیشرفته سال‌ها در حال انجام است. باید به سمتی برویم که سلامت و بهداشت مردم، در سطح مطلوب‌تری فراهم شود. اصولا داشتن یک جامعه سالم شرط اصلی ادامه نسل و بهبود وضعیت فرزندآوری است. اینکه بارداری بدون کنترل شرایط و مراقبت‌های لازم و بدون تست‌های ضروری انجام شود، احتمال تولد نوزادان ناقص و بیمار افزایش یافته و متاسفانه هزینه جمعی کشور را چندین برابر، افزایش خواهد داد.