این بیماری هنوز هم آدم می کشد!

با شنیدن نام بیماری سل، شنونده به ده‌ها سال قبل برمی گردد. بیماری مخوف و ناشناخته‌ای که به سادگی جان بیمار را می‌گرفت و به سرعت انتشار می‌یافت. اما شاید برایتان عجیب باشد که این بیماری هنوز هم در دسته بیماری‌های کشنده و عفونی قرار دارد و طوریکه بعد از کرونا دومین عفونی کننده است.

درباره بیماری سل چه می‌دانید؟

عامل بیماری کننده در سل یک میکروب میله‌ای شکل است که بسیار کوچک است و به دلیل سبک بودن در هوا قادر است شناور بماند. سل بعد از ورود به بدن توانایی درگیر کردن بیشتر ارگان‌ها را دارد اما همانند کرونا بیشترین آسیب را به ریه‌ها وارد می‌کند. بیماری سل به سادگی می‌تواند از فرد بیمار به فرد سالم منتقل شود و آن هم به این دلیل است که خواستگاه بیماری یک میکروب است. با وجود پیشرفت‌های عظیم در علم پزشکی، برخی بیماری‌های همه گیر مثل ایدز باعث شده است، از نظر کنترل سازنده بیماری سل جهان یک قرن به عقب برگردد و متاسفانه با افزایش مبتلایان و مرگ و میر روبرو شود.

پروسه انتقال بیماری سل از فرد بیمار به فرد سالم

وخیم‌ترین نوع بیماری سل، فردی است که ریه‌هایش درگیر میکروب سل شده باشد. سرفه، عطسه و حتی صحبت و خنده فرد بیمار به سادگی در هوا پخش می‌شود. فقط ۵ دقیقه صحبت کردن در هوایی که یک سرفه بیمار مبتلا به سل را در خود داشته باشد، کافیست تا فرد سالم را بیمار کند. هر سرفه قادر است ۳۰۰۰ میکروب حاوی سل در فضا پخش کند و متاسفانه سل در فضای بسته تا مدت‌ها می‌تواند زنده بماند. همچنین میکروب سل روی خاک سرد یا در سایه حداقل تا ۶ ماه فعال می‌ماند و حتی خلط حاوی بیماری سل تا ماه‌ها زنده می‌ماند. بنابراین هوای حاوی به قطرات میکروبی بیمار مبتلا به سل و همچنین خلط بیمار، حتی اگر بیمار از آن فضا دور باشد، امکان سرایت به افراد سالم را دارد.

علائم مربوط به بیماران مبتلا به سل

اصلی‌ترین نشانه بیماری سل، سرفه مداوم بیش از ۲ هفته و حتی بیشتر از آن است. معمولا این سرفه‌ها با خلط همراه هستند که در موارد حاد خون هم در خلط دیده می‌شود. درد قفسه سینه، تنگی نفس، تب، کاهش وزن، عرق کردن‌های شبانه، سستی و ضعف عمومی و خستگی زود رس از دیگر علائم مربوط به بیماران مبتلا به سل است.

روش دقیق برای تشخیص بیماران مبتلا به سل

افرادی که علائم مشکوک به بیماری سل را دارند معمولا در ۳ نوبت آزمایش خلط انجام می‌دهند. آزمایش خلط زیر میکروسکوپ انجام می‌شود و اگر عامل بیماری‌زا بیماری سل در خلط نبود، از ریه‌های بیمار رادیو گرافی انجام می‌شود تا پزشک به طور دقیق‌تر از وجود بیماری سل یاعدم وجود آن مطمئن شود. روش‌های دیگر تشخیص از طریق آزمایش آب جمع شده در ریه‌ها یا شکم، نمونه برداری ازغدد لنفاوی و حتی آزمایش از ادرار انجام می‌شود.

روش‌های درمان بیماری سل کدام است؟

بعد از گذشت دهه ها، بیماری سل درمان‌پذیر شد. طوریکه با داروهایی کاملا خوراکی که حتی نیازی به بستری بیمار هم نباشد، بیمار درمان می‌شود. بیماران مبتلا به سل باید تمام داروهای تجویز شده را مصرف کنند و بدون مشورت با پزشک دارویی را کم یا زیاد نکنند. طریقه مصرف داروها و رعایت نظم آن برای بهبود بیماری خیلی اهمیت دارد. بیمار مبتلا به سل حداقل باید ۶ ماه دوره درمانی را طی کند و نباید قبل از اتمام این دوره، داروهای مصرفی را قطع نماید. معمولا برای بیماران مبتلا به سل ۴ نوع داروی خوراکی حاوی قرص و کپسول تجویز می‌شود و در صورت مصرف منظم آن‌ها دیگر نیازی به بستری بیمار نمی‌ماند. در مجموع باید به این نکته توجه داشت که اگر بیمار به سل ریوی مبتلا شده باشد، اگر به موقع تشخیص داده شود، صد در صد به بهبودی کامل می‌رسد.

تشخیص و درمان رایگان بیماری سل در کشور

در کشور ما تشخیص و درمان بیماری سل رایگان است. درباره ورود اتباع خارجی به کشور و مخصوصا اتباع افغانستانی و پاکستانی همیشه غربالگری و بیماریابی سل بیش از پیش پیگیری می‌شود. برهمین اساس در تعدادی از دانشگاه‌هایی که اتباع این کشورها را بیشتر به خود اختصاص داده اند، غربالگری بیماری سل به جدیت دنبال شده است. متاسفانه سل در اثرعدم تشخیص، کشنده است و بنابراین باید هر چه سریعتر تشخیص داده شده و روند درمان بیمار آغاز شود.