آمریکا گام اول براى مذاکرات را برداشت

بانک مرکزی ابتدای هفته جاری حدود یک میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داد. روابط عمومی بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای عنوان کرد که روند تامین ارز تجاری به صورت روان در جریان است و بخشی از این یک میلیارد دلار تخصیص یافته به واردات کالاهای اساسی، از محل منابعی است که به تازگی در دسترس بانک مرکزی قرار گرفته است. این در حالی است که به تازگی مطرح می‌شود که بیش از ۳.۵ میلیارد دلار مسدود شده‌ ایران در یکی از کشورها آزاد و در حال ورود به چرخه تجاری کشور است. همچنین سخنگوی وزارت خارجه در مورد اخبار منتشر شده مبنی بر اینکه سه و نیم میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور آزاد شده و وارد چرخه اقتصادی شده است و اینکه این پول‌ها مربوط به دارایی‌ها بلوکه شده ایران در کدام یک از کشورهاست و آیا وزارت خارجه این مسائل را تأیید می‌کند، گفته است که بانک مرکزی اگر مصلحت بداند در این زمینه اطلاع رسانی می‌کند و مسائل را در میان می‌‌گذارد. در راستای بررسی این مساله گفت و گویی با محمدجواد جمالی نوبندگانی، نایب رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس دهم داشته است که در ادامه می‌خوانید.

آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران ارتباطی با مذاکرات احیای برجام دارد؟

یکی از شروطی که وزیرخارجه ایران در هفته‌های گذشته اعلام کرده بود تا به دنبال انجام آن حسن نیت آمریکا مشخص شود، آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران بود که به نظر می‌رسد پس از رایزنی‌های انجام شده تا حدودی محقق شده است. آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران قطعا با چراغ سبز آمریکا صورت گرفته است و باید آن را یک پالس مثبت از سوی آمریکا دانست تا روند مذاکرات احیای برجام بهتر پیش رود. آنچه که اهمیت دارد این است که آیا به دنبال این توافق، می‌توان در خصوص سایر موارد اختلافی نیز به جمع بندی رسید و برجام را احیا کرد. مسلما دولت سیزدهم با توجه به مشکلات اقتصادی فراوانی که دارد می‌تواند با اتکا به این منابع ارزی آزاد شده تا حدودی وضعیت اقتصادی را بهبود بخشد و یک آرام بخش برای دولت باشد. امروز اقتصاد کشور به تبع تحریم و کرونا با چالش‌هایی مواجه شده است که شاید بتوان با آزادسازی پول‌های بلوکه شده قسمتی از آن را ترمیم کرد. ایران با چالش‌های مختلفی در این روزها مواجه است که یک نمونه آن بلایای طبیعی است که تقریبا هر ماه کشور را با مشکلاتی مواجه می‌کند. در همین راستا باید تلاش کرد تا موانع در سایر حوزه‌ها برداشته شود. امروز به دنبال تاکید ایران بر خواسته‌اش به نظر می‌رسد که آمریکا چراغ خاموش به‌خاطر ترس از اسرائیل با آزادسازی مقداری از پول‌های بلوکه شده ایران موافقت کرده است. با این وجود اسرائیل باز هم موضع گیری کرده است و اعتراض خود را نشان داده اما بایدن به این نتیجه رسیده است که برای گرفتن امتیاز باید به ایران امتیاز بدهد.

منابع ارزی آزادشده ایران در کــدام کشور بلوکه شده بودند؟

با توجه به تحولات، دیدارها و رایزنی‌هایی که در عرصه بین المللی در هفته‌های اخیر مشاهده کردیم احتمالا این پول‌های بلوکه شده از کره جنوبی آزاد شده است. مشخصا منشا این پول‌ها از آسیای شرقی است و بیشتر به نظر می‌رسد که از کره جنوبی باشد.

آیا شائبه‌ها در خصـــوص اختلاف در دستــگاه دیپلماسی ایران صحت دارد؟

در وهله اول باید دستگاه دیپلماسی و تمامی دولتمردان در خصوص برجام یک صدا باشند و صداهای متضادی از ایران بیرون نرود. رهبری نیز چندین بار گفته است که یک صدا باید از کشور خارج شود. چند صدایی مشخصا منجر به این می‌شود تا طرف‌های غربی بر ایران فشار وارد کنند و حتی شاید امتیازهای بیشتری از ایران درخواست کنند. امیدوار هستم که صرفا در کلمات و ادبیات گفتاری تفاوت وجود داشته باشد و اختلافی در داخل دستگاه دیپلماسی وجود نداشته باشد. باید توجه داشت که نتایج مذاکرات احیای برجام می‌تواند متعدد و به نفع طرفین باشد. ایران یکی از تقاضاهای جدی خود را رفع تحریم‌ها عنوان کرده است و اگر هر کدام از مسئولان ایرانی بر این امر تاکید دارند، نکته خوبی را اشاره می‌کنند اما باید توجه داشت که نباید از مسیرهای دیگر به این سمت رفت. ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود به گونه‌ای عمل کرد که برخی تحریم‌های حوزه تروریسم و حقوق بشر با تحریم‌های حوزه هسته‌ای گره خورد و کار را تا حدودی پیچیده کرد. یعنی او از آن زمان کارشکنی در راستای مذاکرات امروز انجام داده بود و کار دولت‌ها را سخت کرده است. احتمالا صحبت‌های معاون سیاست خارجی وزارت خارجه نیز به همین امر اشاره دارد که یکی از نتایج مذاکرات احیای برجام، رفع تحریم‌ها باشد.

با توجه به شرایط به وجود آمده، تا چه میـزان احتمال دارد تا مذاکرات احیای برجام به نتیجه رسد؟

برجام و مذاکرات پیرامون آن جنبه‌های مختلفی پیدا کرده است و دچار پیچیدگی‌هایی شده است که شاید به این آسانی این پیچیدگی‌ها رفع نشود و حداقل در کوتاه مدت برجام احیا نشود. امروز مطالب مختلفی برای چانه زنی در مذاکرات وین وجود دارد. در وهله نخست باید چانه زنی صورت گیرد تا آمریکا نقض عهد خود را جبران کند و به مذاکرات احیای برجام بازگردد. پس از این مرحله و پس از این که ۴+۱ تبدیل به ۵+۱ شد باید سایر موارد را نیز مورد بررسی قرار داد. تعداد مسائل مورد اختلاف کم نیست و برخی از آنها نیز بسیار مهم هستند. همین امر توافق در هفته‌های آینده را سخت می کند. بعید به نظر می رسد در سال ۱۴۰۰ بتوان به توافقی در مسیر احیای برجام رسید و شاید توافق نهایی در سال ۱۴۰۱ به دست آید. مسیر رایزنی‌ها کوتاه نیست اما می‌توان به توافق رسیدن را متصور بود.