برای مذاکرات برجامی چقدر هزینه شده است؟

دور جدید مذاکرات هسته‌ای امروز ۸ آذر در هتل کوبورگ وین آغاز می‌شود؛ هتلی که قبلا هم شاهد آمد و شد تیم‌های هسته‌ای ایران و طرف‌های دیگر برجام بوده و بالکن اتاق وی. آی. پی آن بسیار خبرساز شده بود. رویداد ۲۴ به همین مناسبت به ترکیب جدید تیم مذاکره کننده در دولت رئیسی پرداخته و هزینه هر دور مذاکرات را بررسی کرده است.

 ظاهرا تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران این بار در یک ترکیب ۴۰ نفره به وین سفر کرده است. استفانی لیختنشتاین خبرنگار اتریشی در توییتر خود نوشته شنیده‌ام تعداد اعضای هیات مذاکره کننده ایران ۴۰ نفر است. برخی تعداد بالای اعضای تیم مذاکرات هسته‌ای را نشانه عزم جزم ایران برای بازگشت به برجام تلقی کرده‌اند، اما شواهدی وجود دارد که خلاف این فرضیه را ثابت می‌کند.

اولین شاهد: مبدعان دیپلماسی «مذاکره برای مذاکره» در راس هیات مذاکره‌کننده

علی باقری کنی سرتیم مذاکره کنندگان هسته‌ای ایران و معاون سیاسی وزارت خارجه دولت رئیسی در واقع معاون سعید جلیلی در شورای عالی امنیت ملی در سال‌های ۸۷ تا ۹۲ بود. در این دوره سعید جلیلی مسئولیت مذاکرات هسته‌ای ایران را برعهده داشت. دورانی که به «مذاکره برای مذاکره» معروف است. سعید جلیلی بیش از ۵ سال با طرف غربی مذاکره کرد و نتیجه این مذاکرات مستمر چیزی جز قطعنامه‌های پی در پی علیه ایران در شورای حکام وشورای امنیت سازمان ملل نبود.

علاوه بر باقری کنی خبر‌های بد دیگری نیز از تیم مذاکره کننده هسته‌ای دولت ابراهیم رئیسی به گوش میرسد. برخی گمانه زنی‌ها حاکی از آن است که مهدی محمدی ستون نویس رونامه کیهان به عنوان کارشناس در کنار علی باقری کنی به وین سفر کرده است. او سال‌ها دبیری گروه سیاسی روزنامه کیهان را بر عهده داشته و در زمان دبیرکلی سعید جلیلی در شورای عالی امنیت ملی، به عنوان نیروی رسانه‌ای به تیم هسته‌ای او اضافه شد.

محمدی از منتقدان سرسخت برجام است. کیهان برجام را خسارت محض می‌داند و محمدی هرگز ابایی از بیان انتقادات تند علیه توافق هسته‌ای نداشته. او در کانال تلگرامی خود تحت عنوان «عقل سرخ» برخی باور‌های خود درباره برجام را بازگو کرده است. او معتقد است هر نوع ابتکار دیپلماتیک در این مقطع حساس باید متمرکز بر لغو پایدار و واقعی تحریم‌ها باشد.

رویکردی که به باور کارشناسان به بن بست مذاکرات وین جدید منجر خواهد شد. ایران خواستار لغو یکباره همه تحریم‌ها و راستی آزمایی لغو تحریم‌ها به عنوان پیش شرطی برای بازگشت به تعهدات هسته ایش است.

رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، به این رویکرد واکنش نشان داده و در تازه‌ترین مصاحبه خود تأکید کرده اگر ایران قصد داشته باشد از مذاکرات احیای برجام به عنوان پوششی برای برنامه‌های هسته‌ای خود استفاده کند، ایالات متحده فشار‌ها بر این کشور را افزایش خواهد داد و «در آن صورت هیچ‌کس نباید تعجب کند.»

مالی در ادامه اضافه کرده بود: «این [وضعیت]آنگونه نیست که باید باشد و ما بار‌ها به ایران به طور غیرمستقیم، چون مستقیما به ما گوش نمی‌کنند، گفته‌ایم که اگر خواهان نتیجه و رسیدن هرچه سریعتر به نتیجه هستند، راه بهتر اینست که رو در روی ما بنشینند.»

در واکنش به سخنان مالی حسین شریعتمداری، سردبیر روزنامه کیهان، روز یکشنبه در مقاله‌ای خواستار عدم رویارویی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با آمریکا شده و نوشت: «ادامه تحقیر آمریکا و مخالفت با نشست رو در رو با تیم هسته‌ای آن کشور، کمترین اقدامی است که از تیم هسته‌ای کشورمان انتظار می‌رود.».

فهرستی از دیگر اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای را منتشر کرده که نشان میدهد برخی چهره‌های آشنا به برجام و موافق این توافق هم در هیات همراه علی باقری کنی حضور دارند. در این فهرست نام غلامرضا پناهی معاون امور ارزی بانک مرکزی، مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه، رضا نجفی معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت خارجه دیده می‌شود.

رضا نجفی در زمان بسته شدن پرونده پی ام دی ایران، نماینده ایران در آژانس‌های بین المللی وین بود. غلامرضا پناهی در زمان امضای برجام عضو هیات مدیر بانک ملی ایران بود. او معتقد بود یکی ازنتایج برجام برقراری روابط کارگزاری بانک ملی با ۶۰ بانک بین المللی بوده است.

تجربه تلخ هیات‌های بزرگ مذاکره کننده

حافظه تاریخی ایرانی‌ها خاطره خوبی از هیات‌های پر جمعیت دیپلماتیک در سفر‌های خارجی ندارد. آخرین سفر محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور به نیویورک در سال ۱۳۹۱ به یکی از به یادماندنی‌ترین سفر‌های دیپلماتیک تبدیل شد. رئیس جمهور پیشین ایران با هیاتی ۴۰ نفره از همراهان به نیویورک سفر کرد. سفری که بر اساس برآورد‌های آن زمان ۱.۲ میلیارد تومان خرج روی دست دولت گذاشت و نتیجه‌ای جز صندلی‌های خالی سازمان ملل در زمان سخنرانی رئیس جمهور ایران نداشت.

این بار نیز در صورت صحت تعداد اعضای هیات ایرانی عازم وین، هزینه گزافی بر دوش دولت و ملت گذاشته شده. کمترین قیمت اتاق‌های هتل کوبورگ برای این تاریخ از ۷۹۵ یورو شروع می‌شود که معادل ۲۵ میلیون تومان است. این رقم به معنای هزینه ۱ میلیارد تومانی برای هیات ۴۰ نفره مذاکرات هسته ایست. به این مجموعه باید هزینه رزرو اتاق‌های کنفرانس هتل و وعده‌های نهار و شام را هم اضافه کرد.

تیم مذاکره دولت رئیسی

به همه این هزینه‌ها باید حق ماموریت روزانه اعضای هیات همراه را هم اضافه کرد. در حال حاضر وزارت امور خارجه برای ماموریت‌های خارجی کارشناسان خود به صورت روزانه و به طور میانگین ۱۰۰ یورو پرداخت میکند. این رقم در مجموع برای هیات مذاکره کننده هزینه‌ای بالغ بر ۴۰۰۰ یورو معادل ۱۲۶ میلیون تومان.

در کنار این هزینه‌ها باید هزینه بلیط هواپیما به وین را هم محاسبه کرد. یک سر پرواز از تهران به وین با هواپیمایی قطر که در حال حاضر تنها هواپیمایی این خط پروازی به شمار می‌رود دست کم ۵ میلیون تومان است. این رقم برای دو سر پرواز و ۴۰ نفر اعضای هیات، هزینه ۴۰۰ میلیون تومانی را در برخواهد داشت.

هزینه گزاف هیات مذاکره کننده زمانی توجیه پذیراست که سودی چندین برابر هزینه اش در پی داشته باشد. اتفاقی که دست‌کم در دوره‌های مذاکرات هسته‌ای تحت مدیریت تیم نزدیک به باقری کنی به ندرت رخ داده بود.