امریکا قمار هسته ای را تا کجا ادامه می دهد؟

روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» در یادداشتی نوشته است، «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا به‌نحوی در حال ادامه دادن راه بازنده قمار هسته‌ای ایران است.

در این یادداشت آمده است، اخیراً روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» در گزارشی نوشته است، وزیر جنگ سابق، رئیس ستاد ارتش سابق و رئیس سابق سازمان جاسوسی این رژیم اذعان داشته‌اند که خروج «دونالد ترامپ» رئیس جمهور پیشین آمریکا کورکورانه از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد. هیچ‌کدام از این مقامات صهیونیست در آن زمان چنین حرفی نزده بودند.

واشنگتن پست می‌افزاید، استدلال ساده‌ای در پس این نتیجه‌گیری وجود دارد. ترامپ از برجام خارج شد و تحریم‌های اقتصادی را برگرداند اما ایرانی‌ها مقاومت کردند. ایرانی‌ها در ابتدا با سرعتی پایین و سپس با سرعتی بالا شروع به افزایش ذخایر اورانیوم کرد، سانتریفیوژ‌های خود را تقویت کرد و برنامه هسته‌ای خود را توسعه داد. اکنون مقامات رژیم صهیونیستی می‌گویند بهتر بود توافق حفظ می‌شد.

این یادداشت می‌افزاید، اما این استدلال فقط یک روش نگاه کردن به این مسئله است و باید همه زمینه‌ها را در نظر گرفت. برای شروع، دولت بایدن دستکم بخش‌هایی از استدلال ترامپ را پذیرفته است. «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرده که آمریکا به‌دنبال «طولانی‌‌تر و قوی‌تر» شدن توافق هسته‌ای با ایران است. این اظهارات، رد صریح بندهای غروب در برجام محسوب می‌شود که این توافق را به دهه جاری میلادی محدود می‌کند.

این روزنامه آمریکایی در دفاع از مواضع دولت قبلی و فعلی آمریکا می‌افزاید، از این نقطه نظر، پیشرفت‌های اخیر هسته‌ای ایران، ذیل توافق سال ۲۰۱۵، به تأخیر می‌افتاد اما متوقف نشده و برای مثال محدودیت‌ها در زمینه غنی‌سازی اورانیوم در سال ۲۰۳۱ منقضی می‌شود.

واشنگتن پست می‌افزاید، راهبرد ترامپ در این زمینه، اعمال تحریم‌های ثانویه علیه اقتصاد ایران با هدف مجبور کردن تهران به وارد شدن مذاکره برای «بهتر شدن» توافق برجام بود. دولت بایدن نیز خواهان «بهتر شدن» این توافق است با این تفاوت که قصد دارد این کار را پس از بازگشت به توافق ۲۰۱۵ انجام دهد.

در این یادداشت آمده است، یک زمینه مهم دیگر این است که در سال ۲۰۱۷ که ترامپ وارد کاخ سفید شد، ایران از بهبود وضعیت اقتصادی و رفع توقیف دارایی‌هایش برای تقویت برنامه موشکی و متحدان منطقه‌ای استفاده کرد و فشار اقتصادی ترامپ موجب شد این اقدامات برای تهران دشوارتر شود. زمینه‌های بیشتری که باید در نظر گرفت شامل این است که مقامات ایران شرط عدم مذاکره با دولت ترامپ و صبر کردن تا سال ۲۰۲۱ را بردند.

واشنگتن پست می‌نویسد، ایرانی‌ها شرط خود را بردند اما دولت بایدن به اندازه‌ای که انتظار داشتند مطیع‌شدنی نیست و با اینکه دولت او بخشی از تحریم‌ها به‌ویژه تحریم‌ها علیه مبادلات حیاتی ایران با چین را تقلیل داده اما همه تحریم‌های ثانویه دوره ترامپ را برنداشته است.

در پایان این یادداشت آمده است، تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران لزوماً یک اشتباه واضح در سیاست خارجی نبود. درست است که ترامپ در قمار خود بازنده شد اما این مسئله موجب دفاع تمام قد از توافق ۲۰۱۵ نمی‌شود و راهبرد بایدن احیای این توافق است و همچنان برنامه‌ای برای برطرف کردن نقاط ضعف آن ارائه نکرده است.

جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد. علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ مدعی تخلف تهران از این توافق شده به صورت یکجانبه از آن خارج شد.

کشورهای اروپایی که پس از توافق برجام نیز کارشکنی‌های خود در قبال ایران را ادامه داده بودند، در ظاهر مدعی شدند با وجود خروج آمریکا از این توافق، در آن باقی خواهند ماند اما در عمل به کارزار «فشار حداکثری» دولت آمریکا پیوستند.

اکنون با تغییر دولت در آمریکا، واشنگتن مدعی شده که قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، به توافق برجام بازگردد. در حال حاضر، نمایندگان ایران و طرف‌های برجام و طرف آمریکایی، برای ادامه دادن به مذاکرات هسته‌ای به وین سفر کرده‌اند.