فوری | فاش شدن اهداف اسرائیل از حمله به ایران | باید منتظر جنگ تازه ای باشیم؟

اسرائیل و جهان روز شنبه منتظر بودند تا ببینند آیا حملات هوایی که اسرائیل شبانه علیه ایران انجام داده، به آخرین دور از حملات تبادلی میان دو نیروی نظامی قدرتمند منطقه پایان می‌دهد یا نشان‌دهنده گامی دیگر به سوی جنگی گسترده‌تر است.

ابعاد دقیق موج چهار ساعته حملات توسط هواپیما‌های جنگی اسرائیل همچنان در حال ارزیابی بود، اما هیچ خبری از تلفات گسترده وجود نداشت و گزارش‌ها حاکی از آن بود که تنها سایت‌های نظامی هدف قرار گرفته‌اند – نه میادین نفتی یا آزمایشگاه‌های تحقیقات هسته‌ای ایران – که نشان می‌دهد اسرائیل به دنبال یک تلافی سنجیده و محدود برای حملات موشکی تهران در اول اکتبر بوده است.

تحلیلگران نظامی و دیپلمات‌ها که انتظار حمله‌ای وسیع‌تر و ویرانگرتر را داشتند، ابراز امیدواری کردند که حداقل فعلاً تنش‌ها کاهش یابد.

نیروی پدافند هوایی ایران در بیانیه‌ای که از رسانه‌های دولتی پخش شد، اعلام کرد که بیشتر موشک‌های اسرائیلی رهگیری شده‌اند، هرچند در برخی مناطق خسارات محدودی وارد شده و مقامات در حال بررسی «ابعاد» این حمله هستند.

کارشناسان اسرائیلی گفتند که این حملات فراتر از یک اقدام نمادین بود و ممکن است به پدافند هوایی و قابلیت‌های موشکی ایران آسیب قابل توجهی وارد کرده باشد. آنها گفتند که زمان می‌برد تا مشخص شود آیا ایران مجبور به پاسخ نظامی خواهد شد یا اینکه می‌تواند اعلام کند که این ماجرا به پایان رسیده است، همان‌طور که هر دو طرف پس از تبادل محدود موشکی و پهپادی در ماه آوریل چنین کردند.

جاناتان کُنریکوس Jonathan Conricus، پژوهشگر ارشد در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها می‌گوید: «به نظر می‌رسد حمله اسرائیل به چندین هدف دست یافته است: مهم‌ترین بخش‌های پدافند هوایی ایران از بین رفته و انبار‌هایی حاوی صد‌ها موشک هدف قرار گرفته‌اند.» او اشاره می‌کند که ارزیابی دقیق‌تر در روز‌های آینده و با تحلیل تصاویر ماهواره‌ای ممکن خواهد بود. او همچنین می‌گوید: «تهران، با تمام اهداف رژیمی و زیرساخت‌های حساسش، اکنون ممکن است به‌طور کامل در برابر حملات آینده اسرائیل آسیب‌پذیر باشد.»

مقامات اسرائیلی به صورت خصوصی اعلام کردند که عملیات روز شنبه طوری طراحی شده بود که یک ضربه بازدارنده به ایران وارد کند، پس از اینکه ایران تقریباً ۲۰۰ موشک بالستیک را در اوایل این ماه شلیک کرد، به‌طوری‌که نیازی نباشد رژیم ایران چرخه تلافی‌جویی‌ها را ادامه دهد.

به گفته فردی که در جریان برنامه‌های اسرائیل قرار داشت، در نهایت، این حمله برای به حداقل رساندن تلفات و کنترل تأثیر آن تا سطحی که ایران بتواند خسارت عمده‌ای را انکار و اوضاع را مهار کند، طراحی شده بود. این فرد می‌گوید: «ما می‌خواستیم به ایرانی‌ها فرصتی بدهیم که تنش را بیشتر نکنند.»

دنی سیترینوویچ، پژوهشگر ارشد در مؤسسه مطالعات امنیت ملی مستقر در تل‌آویو، می‌گوید: «این حملات برای تهران، که متعهد به پاسخگویی به هرگونه حمله قابل‌توجه است، یک معضل پیچیده ایجاد می‌کند. او می‌گوید: «اکنون توپ در زمین ایران است. در حالی که اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای یا نفتی حمله نکرد، اما حمله گسترده و مهمی را انجام داد که می‌تواند برای ایران چالش برانگیز باشد.»

مقامات کاخ سفید، بلافاصله پس از تکمیل حملات، ابراز امیدواری کردند که اسرائیل به موازنه مناسب دست یافته باشد. یکی از مقامات ارشد دولت گفت: «رئیس‌جمهور و تیم امنیت ملی او طی هفته‌های اخیر با اسرائیل همکاری کردند تا اسرائیل را به پاسخگویی هدفمند و متناسب با کمترین خطر برای غیرنظامیان تشویق کنند.» این مقام افزود: «به نظر می‌رسد دقیقاً همین اتفاق امشب رخ داده است.» وی گفت که این حمله باید «خطر تشدید بیشتر را کاهش دهد.».

اما برخی از کارشناسان نظامی اسرائیل گفتند که این حملات احتمالاً به دلیل فشار سیاسی ایالات متحده پیش از انتخابات ۵ نوامبر محدود شده بود، و پس از انتخابات، اسرائیل ممکن است تصمیم به اقدام قاطعانه‌تری بگیرد. امیر آویوی Amir Avivi، سرتیپ ذخیره در نیرو‌های دفاعی اسرائیل و معاون سابق بخش آمادگی نظامی، در این باره می‌گوید: «جنگ با ایران ماه‌ها طول خواهد کشید. آنچه رخ خواهد داد و زمان آن، تا حد زیادی به اتفاقات در ایالات متحده بستگی دارد.» او می‌افزاید: «فرصت تاریخی برای انجام حملات عمیق‌تر در ایران طی ماه‌های آینده، فرصتی نیست که اسرائیل به آسانی از دست بدهد. هدف راهبردی در نهایت، ایجاد شرایطی است که ایران نتواند هیچ تهدیدی ایجاد کند، نه اکنون و نه در آینده.»

اسرائیلی‌ها از اظهار حمایت واشنگتن و سایر متحدان پس از عملیات روز شنبه خرسند بودند. فردی که با برنامه‌ریزی اسرائیل آشنا بود، می‌گوید: «هماهنگی با آمریکایی‌ها بسیار نزدیک بود.» او اضافه کرد که دولت اسرائیل همچنین «از بیانیه بریتانیا مبنی بر اینکه اسرائیل حق دفاع از خود را دارد، دلگرم شد. اخیراً بریتانیایی‌ها در قبال اسرائیل سخت‌گیری کرده‌اند.»

با این حال، دامنه محدود حملات توسط اسرائیلی‌هایی که خواهان حمله‌ای قاطع‌تر بودند، محکوم شد. بسیاری از تندروها، از جمله نخست‌وزیر پیشین، نفتالی بنت، از دولت خواسته بودند که از این حملات مورد انتظار برای نابود کردن برنامه تحقیقات تسلیحات هسته‌ای ایران استفاده کند.

تالی گوتلیو Tally Gotliv، یکی از اعضای کنست از حزب لیکود به رهبری بنیامین نتانیاهو، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «حمله نکردن به تأسیسات هسته‌ای و ذخایر نفتی ایران یک اشتباه جدی است. ما فرصتی برای تضعیف توان بالقوه ایران برای تبدیل شدن به یک قدرت هسته‌ای برای سال‌ها از دست دادیم.» برخی دیگر گفتند که این حملات باید بیشتر به تأسیسات نفتی و زیرساخت‌های اقتصادی ایران آسیب می‌رساند. یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «ما می‌توانستیم و باید بهای بسیار سنگین‌تری از ایران می‌گرفتیم.»

آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع پیشین و رئیس یکی دیگر از احزاب مخالف نیز گفت: «متأسفانه به نظر می‌رسد که به‌جای وارد کردن هزینه واقعی، دولت اسرائیل بار دیگر به اقدامات نمایشی و روابط عمومی بسنده کرده است.».

اما این حملات به اسرائیل درک بهتری از توانایی ایران برای دفاع از خود در برابر حملات داده است. آویوی، که خواهان حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران است، می‌گوید: «این به اسرائیل درک بسیار خوبی می‌دهد که ما می‌توانیم با آنها مقابله کنیم.»

یکی از عناصر کلیدی این است که آیا حزب‌الله، که توسط ایران پشتیبانی می‌شود، توانایی یا اراده‌ای برای پاسخگویی از خاک لبنان به نمایندگی از تهران را دارد یا نه.