رقابت فولادی اوج گرفت

در پی بازگشت نظام تحریم‌های ایالات متحده علیه کشورمان و تغییر برخی فاکتور‌های موثر بر این حوزه مانند کاهش قیمت جهانی فولاد برخی اظهارنظر‌ها در مورد ارتباط این دو رخداد از اعتدال خارج شده که نیازمند تحلیل جداگانه شرایط بازار داخلی و شرایط بازار جهانی است.

ترامپ، در هشتم ماه می‌سال ۲۰۱۸ رسما اعلام کرد که امریکا از توافق برجام خارج و دیگر این توافق را اجرا نخواهد کرد و بلافاصله پس از سخنرانی خود فرمانی را امضا کرد که به واسطه آن تحریم‌های هسته‌ای ایران را بازگردانده و تحریم‌های اقتصادی را در بالاترین سطح اعمال خواهد کرد.

در مرحله اول تحریم‌های بنادر و کشتیرانی، صنعت نفت و پتروشیمی و موسسات مالی به همراه لیستی از صد‌ها شخص و شرکت از ۶ آگوست به اجرا درآمد و مرحله دوم نیز در ۴ اوت با تحریم‌هایی در زمینه مبادلات دلار، فلزات گرانبها، مبادلات ریالی خارج کشور، بخش خودروسازی، دارایی‌ها و دیون خارجی ایران و نهایتا تحریم‌های مربوط به فروش، عرضه و تامین گرافیت، فلزات مثل آلومینیوم و فولاد و صادرات یا حتی نرم افزار فرآیند‌های صنعتی به ایران به اجرا درآمد.

بازار در تکاپوی حرکت در تولید

حالا پس از مشکلات ایجاد شده با اعمال تحریم‌ها علیه ایران در ماه مارس ۲۰۲۰ که ابتدای سال ایرانی هم بود و در بیشتر کشور‌های جهان با شروع موج اول کرونا همراه بود، طبیعتا تأثیر بسیار زیادی در فعالیت‌های فولادسازی جهان به خصوص چین گذاشت که باعث شد حتی نشست سالانه کنگره خلق چین که همیشه بین پنجم تا دهم ماه مارس حوالی نیمه اسفند برگزار می‌شد با تأخیر دو ماهه به ماه می‌منتقل شود. معمولا در نشست کنگره خلق چین بزرگترین تصمیماتی که قرار است در طول امسال در زمینه پروژه‌های مختلف اتخاذ شود اتخاذ و تصویب می‌شود.

کیوان جعفری طهرانی، تحلیلگر ارشد فولاد و صنایع معدنی، در مورد آخرین وضعیت بازار جهانی فولاد در گفت‌وگو گفت: در ماه‌های اپریل و می‌وضعیت چین از نظر تولید بهتر شد و ظرفیت تولید فولاد سازان از ۷۰ درصد ظرفیت به ۸۰ درصد افزایش پیدا کرد. در نشست سالانه کنگره خلق چین هم تصمیمات جدیدی برای پروژه‌ها اتخاذ و باعث شد پروژه‌های متعددی جهت اجرا تصویب شود و چهار ماه اخیر (جون، جولای، آگوست، سپتامبر) پیک تولید فولاد چین بود و همین موضوع افزایش قیمت سنگ آهن را رقم زد، زیرا بقیه کشور‌های جهان از نظر اقتصادی شرایط مناسبی نداشتند. سراسر جهان از ژاپن، کره جنوبی، کشور‌های جنوب شرق آسیا تا هندوستان، همچنین خاورمیانه و شمال افریقا، اروپا، امریکای شمالی و جنوبی، اقیانوسیه تحت تأثیر قرار گرفتند.

این تحلیلگر ارشد فولاد در رابطه با تاثیرگذاری کرونا ویروس بر سایر کشورها و تولید‌کنندگان فولاد گفت: تاثیر این بیماری بر قاره اقیانوسیه و کشور استرالیا از تمامی کشور‌های جهان کمتر بود فارغ از اینکه درواقع این قاره و کشور در نمیکره جنوبی قرار دارد و شرایط آب و هوایی نیز به کمک این کشور آمد وحتی زودتر از چین به دلیل جمعیت کم و کنترل بهتر توانست کرونا را مهار کند.

جعفری طهرانی ادامه داد: به هر حال معادن استرالیا بزرگترین و مطرح‌ترین تولیدکنندگان سنگ آهن جهان بوده و هستند و این معادن طبیعتاً بیرون از شهر قرار دارند و فعالیت‌های ترانسپورت و جابه‌جایی پرسنل این معادن بسیار زیاد اتفاق می‌افتد که حتی خیلی از این معادن فرودگاه اختصاصی برای جابه‌جایی پرسنل و متخصصانشان دارند. ولی با وجود جابه‌جایی بسیار پرسنل، معادن سنگ آهن استرالیا توانستند بسیار حساب شده برای کنترل بیماری کرونا اقدام کنند.

وی تصریح کرد: این اقدامات قطعاً هزینه‌های بسیار زیادی را برای تولیدکنندگان سنگ آهن استرالیا مثل BHP، ریوتینتو و فورتسکیو اعمال کرد، اما مدیریت خوبی که داشتند باعث شد بتوانند این بیماری را مهار کنند؛ بنابراین ما در تولید سنگ آهن در رابطه با استرالیا شاهد تأثیر زیادی در مورد کرونا نبودیم؛ بنابراین پیش‌بینی می‌شود که بازار سنگ آهن در رابطه با عرضه مشکلات کمتری را داشته باشد.

این کارشناس ارشد بازارهای جهانی فولاد افزود:، اما از سوی دیگر از سپتامبر، ژاپن و کره جنوبی و برخی از بزرگترین فولادسازان اروپا به تولید فولاد با حداکثر ظرفیت پرداختند و تولیداتشان را با توجه به شروع بعضی از پروژه‌ها که با تأخیر اتفاق افتاد از سرگرفته‌اند و همین موضوع باعث افزایش تقاضا پس از شیوع کرونا ویروس شد.

جعفری طهرانی تصریح کرد: همانطور که اشاره شد روند تقاضای سنگ آهن از سوی چین و ژاپن افزایش یافته است و درحال‌حاضر هندوستان به دلیل تقاضای بالایی که برای سنگ آهن داخلی دارد، صادرات این محصول را به چین به دلیل افزایش تولید فولادش در طول دو ماه گذشته کاهش داده است.

به گفته این تحلیلگر بازار بین‌المللی فولاد، در هندوستان فعالیت پروژ‌ها پس از وقفه‌ای که به دلیل شیوع بیماری کرونا ویروس به وجود آمد، آغاز شده است و تقاضا برای مصرف فولاد بالا رفته و در همین رابطه تولید‌کنندگان سنگ آهن بیشتر تولیدات خود را در طول ماه‌های آگوست و سپتامبر به مصرف داخلی اختصاص دادند.

آخرین وضعیت زنجیره تولید تا صادرات فولاد در ایران

این کارشناس ارشد فولاد در پاسخ به این سوال که با توجه به نابسامانی تولید و صادرات فولاد و نیز شرایط محدودیت‌های کرونایی، شرایط زنجیره تولید تا صادرات این محصول در ایران چگونه ارزیابی می‌شود؟ گفت: وضعیت ایران در طول ۵ ماه گذشته با وجود شرایط کرونا قابل قبول بوده است و فولاد سازان کشور کارنامه بسیار خوبی ارائه دادند و به جرأت کاهش تولید مشخصی را نداشتند و اگر در طول چند ماه گذشته کاهش صادراتی هم اتفاق افتاد، به شرایط کنترلی دولت برمی گردد.

جعفری طهرانی یادآور شد: برای کنترل عرضه‌ فولاد در بازار داخلی، کوتاهی و یا غفلتی از طرف فولادسازان داخلی نبوده است و تنها به اجرای سیاست‌های دولت بر می‌گردد.

وی تصریح کرد: طبق همین سیاست‌ها، تلاش برای عرضه‌ فولاد به بازار داخلی بوده و همین موضوع تاثیر خود را بر حجم صادرات فولاد داشته است.

به گفته این تحلیلگر بازار فولاد جهانی، همه در انتظار تعیین وزیر صمت هستند چراکه سیاست‌هایی که دولت در راستای حمایت از بخش‌های تولید به ویژه تولید فولاد تصویب می‌کند می‌بایستی حداقل تا پایان دولت دوازدهم ماندگار باشد و وزیر جدید نیز باید از تصویب سیاست‌های لحظه‌ای اجتناب کند.

جعفری طهرانی ادامه داد: با ادامه این سیاست‌ها می‌توان انتظار داشت که با حمایت‌های دولت، فولاد سازان کشور در زمینه‌ جهش تولید و صادرات بهتر عمل کنند.

وی گفت: ایران جزو معدود کشور‌هایی است که در طول ۵ ماه گذشته باتوجه به بحران کرونا تولید فولاد و محصولات زنجیره فولاد ماهانه‌اش کاهش قابل توجهی نداشته است، درصورتی که در کشور‌های منطقه خاورمیانه از جمله امارات، قطر، عمان، عربستان سعودی و بحرین با داشتن شرکت‌های مطرح و به نام فولادسازی و گندله سازی، کاهش تولید اتفاق افتاده است.