تحول صنعت کشور با این اقدام اساسی

وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره اقداماتی که در خصوص تهیه و تدوین سند راهبردی صنعت انجام گرفته توضیحاتی را ارائه داد.

سیدرضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری به سوالات زیر پاسخ داد:

آیا سند راهبردی در حوزه صنعت نداریم؟

 ما در جمع برخی تولید کنندگان اقتصادی، خدمت رهبر معظم انقلاب بودیم. ایشان در دو نوبت به این نکته اشاره کردند که ما نیاز به یک نقشه راهبردی برای پیشرفت صنعتی کشور داریم.

در سال های گذشته سند های متعددی تدوین شده است. در سال ۹۰یک بار برنامه‌ای را طراحی کردیم و قبل از آن هم برنامه‌هایی تدوین شده بود اما چرا ما یک فرایند شفاف و مسیر روشن نداریم. ما در دو محور مشکل داریم. محور اول تدوین و محور دوم مسئله اجرا است.

در نقشه راه مسیر را با اعداد مشخص می کنند. رویدادها باید در طی یک مسیر محقق شود و باید به صورت شفاف بیان شود. خیلی از برنامه هایی که تهیه می‌شوند توصیفی هستند .مباحثی را بیان می‌کنند که همه قبول دارند ولی متاسفانه با عبارات و جملات بازی می کنیم .برنامه ها جامع نیستند.

در راهبردها گفته می‌شود که باید دانش بنیان شویم. هیچ کس با دانش بنیان شدن مخالف نیست. نقشه راه ما این است که اقتصاد دانش بنیان در کشور پیاده سازی شود؛ نکته مهم اینجاست که ساز و کارهایی که این حرف کلان و عالی را از عرش به فرش متصل می‌کند طراحی نمی‌شود .

ما نقشه راهی داریم که کلیات مقبول و مورد پذیرش را بیان کرده ایم که البته شاخص ندارد و قابل پیگیری نیست . مهمتر از آن به واقعیت ها و کاری که در روز انجام می دهیم متصل نمی شود.

وضعیت صادرات را چگونه ارزیابی می کنید؟

ما به دنبال اقتصاد برون گرا با استحکام ساخت درونی کشور هستیم به طوری که ۳،۴ اتفاق خوب در این چند ماه افتاده است.

۶ مرکز تجاری جدید در کشورهای دیگر ایجاد کرده ایم. دو پایانه صادراتی در این چند ماه گذشته فعال شده است. این پایانه ها چالش فلفل دلمه‌ای به روسیه را حل می کنند.

خیلی از مشکلاتی که در صادرات و کیفیت است برطرف می‌شود. ما کلا شش رایزن داشتیم چهار رایزن در چند ماه گذشته اضافه شده است. خوشبختانه از ۴۰ میلیارد دلار در صادرات عبور کرده‌ایم و برآورد ما این است که به ۴۵ میلیارد دلار می رسیم که سطح بسیار خوبی است.

تا اول بهمن ماه ۴۰ میلیارد دلار صادرات انجام شده است و در دو ماه باقیمانده از ۴۵ میلیارد دلار عبور خواهیم کرد. صادرات فنی مهندسی پارسال۰ ۷۰ میلیون دلار بود امسال به یک و هشت دهم میلیارد دلار رسیده است.

برگشت ارز ۸ درصد بیشتر شده است. ۶۵۰ مورد تهاتر انجام شده است و رویه های واردات در برابر صادرات به شدت تقویت شده است.در تجارت با رمز ارزها؛ توافقی با بانک مرکزی هفته گذشته داشتیم که نهایی شد و زیرساخت آن آماده شده است.

دو ربات جراح به اندونزی صادر شده است.باید از فعالان اقتصادی تشکر کنم زیرا اتفاقات خوبی افتاده است. اول مهرماه چندین مانع بسیار جدی در مورد صادرات را در ستاد اقتصادی دولت مصوب کردیم که موانع برداشته شود بنابراین در روند صادرات کشور تسریع صورت گرفته است.

آیا برنامه راهبردی در حوزه خودرو تدوین شده است؟

بیش از ۲ ماه است که پیش نویس برنامه راهبردی خودرو را آماده کرده‌ایم و در اختیار صاحبنظران قرار گرفته است، منتظر هستیم که نظرات ارسال شود و کار را نهایی کنیم.

یکی از کارهایی که باید در سطح دولت انجام شود، نظارت است .یکی از این کارها شفافیت است که با سامانه جامع تجارت آن را اجرا می‌کنیم.

آیا ارتباطی میان روابط قطعه‌ساز و خودروساز وجود دارد؟

در بحث خودروسازی روابط بین قطعه‌سازان و خودروسازان حائز اهمیت است. ۷۰ درصد کیفیت خودرو به قطعه ربط دارد و ۳۰ درصد به مونتاژ ارتباط دارد .اگر روابط بین خودروساز و قطعه‌ساز درست نباشد قطعه ساز با کیفیت نامرغوب قطعه را می‌دهد و خودروساز هم بنا به دلایل نامعلوم همان قطعه را استفاده می‌کند .وقتی خودروساز به موقع پول به قطعه ساز نمی دهد کیفیت پایین می آید.

حدود ۱۰ الی ۱۵ سال است که مفهوم رده بندی در خودروسازی جا افتاده است. یک خودروساز با ۸۰۰ قطعه ساز مواجه است .اگر یکی از این موارد بی کیفیت باشد چندین بخش خودرو دچار مشکل می‌شود.

وقتی یک خودروساز با حداکثر ۳۰ مجموعه قطعه‌ساز کار می کند وقتی موتور را تحویل می دهد ، هم قیمت موتور تثبت می‌شود و هم کیفیت ، فناوری و تحقیق و توسعه انجام می شود یعنی اگر ساز و کار فعلی را تغییر دهیم که یک خودروساز با مثلاً ۴۰ قطعه‌ساز کار کند. به شدت قیمت پایین می‌آید و کیفیت قابل کنترل می شود و هم تحقیق و توسعه توزیع می‌شود.

برنامه ها تماما زمان‌بندی شده است ، شاید بیش از ۷۰ رویداد را تنظیم کرده‌ایم .هدف ها به صورت سالیانه مشخص است. ما گفته ایم که مثلا نیمه اول اردیبهشت ماه چه اتفاقی می‌افتد.

آیا مشکلات ماشین سازهای دولتی را احصا کرده اید؟

 ما نزدیک به ۳۰ مورد را احصا کرده ایم و مشوق ها و رفع موانع را تعیین کرده ایم که به رفع موانع و تامین مالی کمک کند. اینکه ما صرفاً بگوییم که در ماشین سازی می‌خواهیم رشد کنیم اتفاقی نمی افتد. یکی از روش‌ها این است که یک اعتبار خریدار به کسانی که واحدهای صنعتی را احداث می کنند بدهیم و اگر ماشین آلات داخلی استفاده کرد اعتبار خریدار داشته باشد و به نوعی با تامین مالی از تولید داخل حمایت کنیم.

توسعه صنعتی و راهبرد صنعتی فقط در قالب وزارت صنعت، معدن و تجارت خلاصه نمی شود. وزارت امور خارجه باید درگیر باشد و به همان اندازه که بانک مرکزی درگیر است ما بر روی این موضوع متمرکز هستیم. به طور مشخص در خصوص صادرات خدمات فنی مهندسی در مدت چند ماه گذشته اتفاق بزرگی افتاده است . بیش از دو برابر سال گذشته صادرات خدمات فنی مهندسی داشتیم که از یک طرف به وزارت امورخارجه و از طرف دیگر به بانک مرکزی و وزارت راه ارتباط دارد.

باید بین تمام دستگاه‌ها همگرایی ایجاد کنیم. در ابعاد مختلف می‌توانیم به این موضوع توجه کنیم از جمله بحث رتبه بندی و مراکز تجاری که در کشورهای دیگر در حال احداث است.

آیا بانک چندین میلیارد دلار تضمین اعتبار و تامین مالی را می دهد؟

رئیس جمهور ابلاغیه ای را به معاون اول دادند که در قالب یک دستگاه نیست. جناب مخبر موظف شدند نقشه راه را با هماهنگی دستگاه های مختلف طراحی کنند. یک نهاد بین بخشی این جریان را مدیریت خواهد کرد. این بحث‌ها را با وزارتخانه‌های مختلف داریم و هر دو هفته یکبار جلسه با بانک مرکزی داریم و هر دو هفته یکبار موضوعات را به بحث می‌گذاریم.

یکی از این بحث‌ها بحث قرارداد هوشمند است که در صادرات کشور عملیاتی کرده ایم. چندین جلسه با بانک مرکزی داشتیم که برای صادرات اهمیت دارد و طرف‌های خارجی با ما راحت تر می توانند کار کنند و برای بیت کوین محل هزینه‌کرد ایجاد کرده‌ایم تا با بیت کوین بتوانیم واردات انجام دهیم.

قرارداد هوشمند روابط تجاری را تسهیل می‌کند. آقای رئیس‌جمهور بین بخشی بودن این کار را با تعیین مسئولیت برای آقای مخبر به نوعی شفاف کرده اند و کار را تسهیل می‌کنند.

آیا شما برای رشدی که پیش بینی می کنید و برای چشم‌اندازی که در سند می‌خواهید بیاورید به فکر انرژی هم بوده‌اید؟

در چند رشته فعالیت مباحث آغاز شده اما کار زمان بری است و یک هماهنگی بین بخشی می خواهد. باید پایه هایی گذاشته شود و سعی کنیم این پایه ها را تراز کنیم .اگر در زمینه فولاد برنامه‌ریزی می‌کنیم ،باید با مباحث برق تراز کنیم.

نباید برنامه راهبردی یا نقشه راه ما را به سمت برنامه‌ریزی متمرکز ببرد. نباید یک نفره فکر کنیم و همه معادلات را خودمان حل کنیم. درست این است که چند اولویت را باید بگذاریم و ساز و کارهایی را طراحی کنیم تا فعالان اقتصادی در قالب آن ساز و کارها حرکت و اهداف را محقق کنند.

یک زمانی قیمت میلگرد و شمش به صورت دستوری تعیین شده است و بر مبنای عدد های نادرستی که به صورت دستوری تعیین شده سرمایه‌گذاری صورت گرفته است. باید بازار کالاها را ساماندهی کنیم. در چند ماه گذشته افزایش قیمت دلار را داشتیم و سپس پایین آمد و قطع گاز را داشتیم اما اتفاقاً قیمت ورق و شمش کاهشی بود و ثبات داشت زیرا قاعده هایی را در بازار گذاشتیم و فعالان اقتصادی در این قاعده ها حرکت کردند و قیمت‌های واقعی شکل گرفت. الان با قیمت‌های واقعی برخی از صنایع فولادی توجیه شان را از دست می‌دهند.

همیشه فکر کرده ایم اگر چند عدد را بگذاریم کار انجام شده اما اگر ساز و کارها را طراحی نکنیم، آن وقت آن اعداد محقق نمی شود و یا پرهزینه محقق می شوند.