آغاز شمارش معکوس برای خاموشی صنعت فولاد

گویا مشکلات صنعت فولاد ایران تبدیل به یک چرخه شده است. در حالی که هر سال دولت وعده بهبود شرایط این صنعت را می‌دهد، اما هر بار نه‌تنها مشکلات سال‌های گذشته تکرار می‌شود، بلکه دولت با وضع قوانین و سیاست‌های جدید تولیدکنندگان را غافلگیر می‌کند.

همین سال گذشته بود که قطغی گسترده و مستمر برق و گاز صنایع تعطیلی ۱۱۰ کارخانه فولاد ایران را به دنبال داشت. در شرایطی که فعالان صنفی و اتحادیه‌ای در حال رایزنی با دولت برای جلوگیری از تکرار این مشکلات در سال جاری بودند، دولت با وضع عوارض صادراتی فولاد محدودیت جدیدی پیش روی تولیدکنندگان و صادرکنندگان قرار داد.

جنگ بهانه‌ای برای فشار به صنعت فولاد

با آغاز جنگ روسیه و اوکراین و افت ۶٫۴ درصدی تولید فولاد چین، تولیدکنندگان ایرانی خود را برای حضور گسترده‌تر در بازار جهانی آماده می‌کردند. اما دولت همین جنگ را بهانه‌ای کرد تا تعرفه عوارض صادرات صنعت فولاد را تا ۲۲ درصد افزایش دهد. گرچه وزارت صمت از اصلاح این مصوبه خبر داد، اما انتشار همین فهرست عوارض جدید کافی بود تا ایران بخشی از سهم صادراتی خود را از دست دهد.

حتی در موضوع تامین برق قرار بود تمهیداتی اندیشیده شود. ازجمله شبانه‌شدن برق‌رسانی به صنایع قوی‌ترین سناریویی است که در این زمینه مطرح می‌شود، اما اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد بر سر آغاز قطعی برق صنعت فولاد در میانه اردیبهشت، یعنی پس از پایان ماه رمضان متفق‌القول هستند. بدین ترتیب شمارش معکوس برای قطع برق صنایع را باید آغازشده بدانیم.

این اتفاقی است که می‌تواند منجر به تعطیی کارخانجات بیشتری در سال جاری شود و حتی تهدیدی برای ادامه حیات صنعت فولاد کشور باشد. پیش از این رضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن فولاد، از این موضوع صحبت به میان آورد و نسبت به تعطیلی کامل صنعت فولاد، به‌ویژه در بخش خصوصی ابراز نگرانی کرد.

وزیر صمت نیز در واکنش به خطر تعطیلی این صنعت مادر یک واکنش بیشتر نداشته است؛ «جمع کنید بروید سوریه.». رضا شهرستانی چندی پیش از این موضوع پرده برداشت و اعلام کرد این تنها راهکار رضا فاطمی‌امین برای آن‌ها بود.

شاید عده‌ای این اقدام را به نفع کشور در راستای حفظ منابع انرژی بدانند. اما بهتر است آن‌ها به این پرسش پاسخ دهند که آیا سوریه منابع کافی برای تامین برق مورد نیاز فعالان صنعت فولاد ایران را دارد؟ این در حالی است که این کشور جنگ‌زده حتی در تامین برق شبکه خانگی شهروندان سوری به کشورهای دیگر وابسته است.

پای چینی‌ها در میان است؟

از سوی دیگر، اخبار حاکی از آن است که از سال گذشته چینی‌ها سرمایه‌گذاری گسترده خود در زنجیره فولاد ایران را آغاز کرده‌اند. اما آیا چینی‌ها برای فعالیت در صنایع ایران به منابعی از برق و گاز دسترسی دارند که فعالان بخش خصوصی از آن محرومند؟

در مجموع به نظر می‌رسد که صنعت فولاد ایران در سال ۱۴۰۱ هم روزهای پرامیدی پیش رو ندارد. موضوعی که می‌تواند در بازار کالاهای نهایی از جمله مسکن، خودرو و لوازم خانگی تخلیه شود و بهانه‌ای جدید برای بالابردن قیمت‌ها شود.