توسعه صنعت معدنکاری در گرو چشم‌انداز طولانی مدت

معدنکاری و صنایع وابسته به آن، اگرچه نقش ارزشمند و مثیتی در مولفه های اقتصادی و اجتماعی توسعه پایدار با ایجاد اشتغال و تولید ثروت دارد اما از جهت نقش آن در مولفه سوم توسعه پایدار یعنی محیط زیست با انتقادهایی روبرو است.در کشورهای درحال توسعه، به ویژه ایران که دارای منابع غنی معدنی است. در صورتی که به مولفه های توسعه پایدار در صنعت معدنکاری توجه نشود نه تنها سبب پیشرفت نمی شود بلکه باعث عقب ماندگی اجتماعی و اقتصادی می شود. محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران معتقد است باید این حوزه با برنامه ریزی و تدوین چشم انداز مناسب به سمت و سوی توسعه حرکت کند.

مصاحبه ذیل، نتیجه گفتگوی گسترش نیوز با محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران است که به مسائل و مشکلات صنعت معدن کاری و معدن پرداخته شده است. با گسترش نیوز همراه باشید.

محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران با بیان این که درحال حاضر برای مشکلات صنعت معدنکاری برنامه ریزی صحیحی وجود ندارد در گفتگو با گسترش نیوز گفت: « برای رفع برخی مشکلات در کوتاه مدت،‌ راهکارهای مناسبی وجود دارد به طور مثال مشکلاتی که حاصل از کسری برق در صنعت ایجاد مشکل کرده بود، با تدبیر دولت در راستای، ارجحیت قائل شدن صنعت نسبت به مشترکان خانگی یا کاهش ساعات اداری تا حدود قابل توجهی رفع شد اما برخی راهکارها در طولانی مدت رفع خواهدشد».

رئیس خانه معدن ایران در بخش دیگری از سخنانش  با اشاره به این که صنعت معدن کاری در کشورمان یک مزیت محسوب می شود با بیان این که امروز نگاه ها به سمت و سوی این صنعت تغییر کرده اذعان کرد:‌ « ایران در مقایسه با سایر کشورها جز معدود کشورهایی است که دارای چنین مزیتی بوده بنابراین برای ارتقای این صنعت، باید سیاستگذاری‌های طولانی مدت برای آن در نظر گرفته شده و برنامه های راهبردی همزمان برای آن تعریف شود».

وی با بیان این که متاسفانه هنوز نتوانسته‌ایم یک سند شفاف برای سیاست‌های بخش معدن و برنامه ریزی مناسب تا سال ۲۰۵۰ داشته باشیم عنوان کرد: « از این جهت، برسال ۲۰۵۰ تاکید کرده ایم که تا مدت تعیین شده، شناخت مناسبی نسبت به صنایع و نیازهای دنیا نسبت به صنایع مواد معدنی داشته باشیم و برآن اساس سند چشم انداز بخش معدن را تعبیه کنیم به عبارتی سیاست های بخش معدن کشور باید براساس این چشم انداز دیده شود».

بهرامن در ادامه با اشاره به این که چون امروز عملا سیاست‌های مقتضی در این بخش را دارا نیستیم نمی‌توانیم راهکارهای کوتاه مدت هم برای این حوزه مد نظر قرار دهیم خاطرنشان کرد: « یک روز در بخش ماشین‌آلات دچار معضل می شویم و روز دیگر درباره عوارض  و مسائل ناشی از ساخت داخل با مشکل مواجه ایم و علت همه این مشکلات را می توان در خلاء برنامه ریزی جست».

ایران سرمدار صنعت معدنکاری در منطقه

رئیس خانه معدن ایران در ادامه سخنانش با بیان این که آیا کشورهایی همچون عربستان ،ترکیه یا سایر کشورها دارای مزیت معدنی و صنعت معدنکاری هستند یادآور شد: « ذخایر معدنی ثروت و مزیت بوده و حتی بیش از سایر کشورهایی که دارای ذخایر معدنی هستند برای ایران مفید است بنابراین این شانس را نباید دست کم گرفت و باید همراه با برنامه ریزی این زنجیره تا انتها دیده شود. به طور مثال؛ تمامی مواد معدنی برای گردش فرآوری نیازمند انرژی بوده و از سوی دیگر برای داشتن ارزش افزوده دارای منابع انرژی همچون نفت و گاز هستیم در نتیجه باید برنامه ریزی و سیاستگذاری صحیحی در این‌باره انجام شود تا درک صحیحی از توسعه در این صنعت نیز ایجاد شود».

بهرامن با بیان این که همین امروز باید در بخش تولید ظرفیت های مناسبی تعریف و ایجاد شود ادامه داد: « وقتی دولت تصمیم می گیرد ظرفیت بخش معدن را از ۵۵۰ میلیون تن  به ۸۰۰ میلیون تن تولید برساند باید تمامی راه‌کارهای آن نیز تعبیه شده و زیرساخت ها آماده شود».

دولت سیزدهم؛ مسائل و مشکلات معدن را بازنگری کند

این کارشناس ارشد حوزه معدن در بخش دیگری از سخنان با اشاره به این که انتظار ما این است که دولت سیزدهم نگاه ویژه ای به بخش معدن داشته باشد و یادآور شد: « بازنگری به مشکلات و مسائل معدن و صنعت معدنکاری؛ به عنوان یک مزیت در آینده، نه تنها منجر به ارتقای آن خواهد شد بلکه؛ شرایط را برای حضور پررنگ ایران در بازارهای هدف بالاخص منطقه فراهم خواهد کرد».

وی در پاسخ به این سوال که، دنیا دائم در حال تغییر است اتفاقاتی در اوکراین و روسیه رخ داده و یکسری از مواد و محصولات معدنی با چالش هایی روبه‌رو شدند سیاست‌های ما باید به چه صورتی باشد؟ گفت: «سیاست‌ امروز ما، کسب بازار‌های جدید است به عبارتی باید سیاست‌های ما همین باشد تا از این طریق، راه های توسعه ای باز شود اما امروز هنوز شرایط برای حوزه معدن مهیا نبوده و همین موضوع نگرانی فعالان این حوزه را برانگیخته است».

وی با اشاره به این که توسعه بخش تامین ماشین‌آلات یکی از مسائلی است که باید در درون سیاست‌گذاری‌های حوزه معدن مد نظر قرار گیرد یادآور شد: «حذف برخی بازارهای هدف، نگرانی فعالان این حوزه را تشدید کرده و با توجه به این که آخرین سیاست گذاری حوزه معدن در سال ۱۳۵۵ بوده بهتر است چشم اندازهای طولانی مدت زودتر نگاشته شود».

بهرامن در ادامه با اشاره این که در کشور ۲۲۰۰ معدن وجود دارد یادآور شد: «نوسازی این معادن کجا باید دیده شود؟ این امتیازی برای صنعت ما در کشور است در نتیجه باید پشتیبان این صنعت باشیم. حال این سوال مطرح است پشتیبان کیست؟ دولت و در بخش معدن، سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران می‌تواند عهده دار بخشی از مسائل شده و برای آنها برنامه‌ریزی خاصی داشته باشد و ما می‌توانیم در آینده مسائل و مشکلات خود را در تامین ماشین‌آلات در داخل کشور حل کنیم».

رئیس خانه معدن ایران در ادامه با اشاره به این که  ساختار زمین شناسی  کشور به نوعی است که در هر بخشی از ایران به خصوص در شرق از جنوب شرق تا شمال شرق باید با نگاهی خاص نگریسته شود اذعان کرد: « با این اوصاف باید اکتشافات مان را کامل کنیم اما این اتفاق نیفتاده  و متاسفانه در عملیات اکتشاف موفق نبوده ایم به عبارتی ما در بحث اکتشافات در ابتدای کار هستیم چرا که اکتشافات  با میزان حفاری سنجیده می شود اما ما چقدر حفاری انجام می‌دهیم؟ در خوش بینانه‌ترین حالت ۲ میلیون حفاری تابه امروز انجام شده این در حالی است که طی ۵۰ سال گذشته، حداکثر حفاری های انجام شده ۱۵ هزار متر بوده است».

وضعیت حفاری خوب نیست

بهرامن در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به این که کشورهای معدنی همچون استرالیا ، کانادا و کشور‌های افریقای جنوبی دارای ارقام سه یا چهار میلیون متری حفاری هستند اذعان کرد: « این نوع حفاری ها، سرمایه‌گذاری زیر ساختی است که نتیجه آن ثروت اندوزی برای کشورشان بوده و پیامدهای مثبت آن در بازارهای جهانی دیده می شود در نتیجه ایران با توجه به برخورداری از معادن مناسب،‌سیاست گذاری های صحیح و تدوین چشم اندازهای مناسب می تواند با چنین کشورهایی به رقابت بپردازد».

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به این که خراسان جنوبی یکی از استان های ثروتمند کشور است ادامه داد: «از خراسان جنوبی تا سیستان و بلوچستان رنگین کمانی از ساختار زمین شناسی، انواع محصولات معدنی، مواد معدنی و ذخایر ما وجود دارد بنابراین در این استان سرمایه‌گذاری زیر ساختی انجام می‌شود و با توجه به این که سرمایه‌گذاری در بخش معدن عمقی است پس باید اکتشافات نیز عمیقی باشد اما آیا ما این دسترسی، تکنولوژی و سرمایه را داریم؟ آیا ما می‌توانیم امروز در عمق ۱۵۰۰ متری فعالیت معدنی داشته باشیم؟ نه نمی‌توانیم پس باید چه کاری کرد؟ در نتیجه باید سرمایه‌گذاری خارجی جذب تا از ظرفیت آنها برای توسعه بخش معدن کشور برنامه‌ریزی کنیم».