نرخ سیمان در بازار افزایشی شد؟

قیمت هر کیسه سیمان از مرز ۵۰ هزار تومان عبور کرده و در بعضی موارد شاهد عرضه پاکت ۵۰ کیلویی با نرخ ۶۵ تا ۷۵ هزار تومان هستیم. وزارت صمت، اعتقادی به این عدد ندارد؛ یک مقام مسئول در این وزراتخانه می‌گوید نرخ هر کیسه سیمان ۵۰ کیلویی برای مصرف‌کننده بین ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان است و فروش سیمان با نرخ بیشتر غیرقانونی است. وضعیت فعلی بازار و نرخ سیمان شباهت زیادی به یک سال پیش دارد. به روز‌هایی که تعادل بازار سیمان از بهمن ۱۳۹۹ به‌هم خورد و تا شهریور ۱۴۰۰ که دولت جدید اعلام کرد پیروز شده، رنگ آرامش را ندید.

سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت در شهریور پارسال و در نخستین روز‌های نشستن بر صندلی ساختمان خیابان سمیه خبر داد با عرضه سیمان در بورس کالا و بالا بردن حجم عرضه، نرخ سیمان دو هزار تومان کاهش پیدا کرده و مشکل بازار رفع شده است. اما حالا با گذشت کمتر از یک‌سال، شاهد هستیم که هیولای گرانی در بازار سیمان دوباره از خواب بیدار شده و هماورد می‌طلبد. نرخ مصوب سیمان درحال‌حاضر حداقل به دو برابر آن روز‌ها رسیده است.

قیمت سیمان گران شده است؟

نرخ هر کیسه سیمان، به ۵۰ هزار تومان رسیده؛ این جمله همان‌قدر که صحیح است، می‌تواند اشتباه باشد. عدد ۵۰ هزار تومان را آن‌هایی که در ساختمان شماره یک وزارت صنعت، معدن و تجارت، پشت میزهایشان نشسته‌اند می‌پسندند و قبول دارند. می‌گویند مصرف‌کننده درحال‌حاضر باید بتواند یک کیسه سیمان ۵۰ کیلویی را ۵۰ هزار تومان نرخ بخرد و فروش سیمان با نرخ بالاتر غیرقانونی است. بازار را شما بهتر می‌شناسید، راه خودش را می‌رود و کمتر به حرف و سخن یک مقام دولتی که پشت میز خود نشسته گوش می‌دهد. نه دستور می‌پذیرد و نه توصیه. گزارش‌ها از کف بازار نشان می‌دهد مردم ناچار هستند بابت یک کیسه سیمان ۵۰ کیلویی بین ۵۵ تا ۶۵ و حتی گاهی تا ۷۵ هزار تومان پول پرداخت کنند.

افزایش نرخ سیمان در هفته‌های اخیر ماهیتی متفاوت نسبت به سال گذشته دارد، چون امسال حداقل تا الان، کارخانه‌های تولیدکننده با مشکل قطع برق و کاهش تولید روبه‌رو نیستند. مقامات وزارت صنعت می‌گویند طبق برنامه، هر هفته یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیمان در بورس کالا عرضه می‌شود و از آن طرف تقاضای خرید در بازار سیمان به‌طور متوسط هفته‌ای ۹۰۰ هزار تن است. با این حال یک سری شایعه باعث شده، تقاضا برای خرید سیمان بالا برود.

سیف‌الله امیری، مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت، گفته پس از انتشار شایعه احتمال قطع برق، افرادی متقاضی خرید سیمان در بورس کالا شدند که تا پیش از این حتی یک کیسه سیمان نیز خریداری نکرده بودند؛ بنابراین برای خرید سیمان از بورس شرط گذاشتیم و قرار شد خریدار حتما ۷۰ درصد سیمان خریداری شده را بفروشند و تنها پس از بارگذاری فاکتور فروش در سامانه جامع تجارت امکان دوباره خرید سیمان از بورس کالا را داشته باشند. او در دفاع از تصمیم وزارت صنعت می‌گوید: پس از این اقدام، دلال‌ها از بازار کنار رفتند و تقاضا برای سیمان به میزان واقعی خود در هفته یعنی بین ۹۰۰ هزار تن تا یک میلیون تن کاهش پیدا کرد. این گزارش دلایل دیگری را در ماجرای افزایش اخیر نرخ سیمان دخیل می‌داند.

تاریخچه التهاب؛ رابطه نرخ سیمان با تابستان

سیمان در پنجم تیرماه سال ۱۳۹۸ به‌طور رسمی ۳۷ درصدی گران شد. در این تاریخ نرخ یک تن سیمان در بسته‌بندی‌های ۵۰ کیلویی به ۲۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. یک‌سال بعد در نهم تیرماه، یک‌بار دیگر دولت مجوزی برای افزایش نرخ همان مقدار سیمان تا ۲۵۵ هزار تومان صادر کرد. در این زمان نرخ مصوب هر پاکت سیمان برای مصرف‌کننده به ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان رسید.

اگرچه گزارش‌ها نشان می‌دهند در همان تاریخ بازار آزاد سیمان را با نرخ ۴۰ هزار تومان به‌رسمیت می‌شناسد. خبرگزاری تسنیم در بهمن ۱۳۹۹ گزارشی کار کرده و نوشته نرخ هر تن سیمان در بسته‌بندی ۵۰ کیلویی تا ۶۰۰ و حتی ۸۰۰ هزار تومان پیش رفته است. این خبرگزاری از قول تولیدکننده‌ها اضافه کرده با توجه به شرایط، منطقی خواهد بود که دولت افزایش نرخ هر تن سیمان تا ۵۰۰ هزار تومان را بپذیرد و در ادامه کنایه‌ای انتخاباتی حواله داده‌اند: دولت به‌خاطر نزدیک بودن انتخابات این تصمیم را عقب می‌اندازد!

رقابت‌های انتخابات سال ۱۴۰۰، در خردادماه با پیروزی سیدابراهیم رئیسی به پایان رسید. دولت جدید در ۱۲ مرداد مستقر شد و در فاصله این اتفاقات نرخ سیمان با سوءاستفاده از خالی ماندن صندلی ریاست وزارت صنعت شتابان بالا رفت. محمدحسن آصفری، نماینده اراک در اوج ماجرا، هشدار داد نرخ سیمان از پاکتی ۱۷ هزار تومان به ۷۰ هزار تومان رسیده است. خود تولیدکننده‌ها هم به این وضعیت اعتراض داشتند. تسنیم در هشتم مرداد از قول یک تولیدکننده نوشته: مگر می‌شود سیمان از کارخانه ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان خارج شود، اما با نرخ بیش از ۱۰۰ هزار تومان به‌دست مصرف‌کننده برسد؟

مردم در تابستان ۱۴۰۰، با برنامه و بی‌برنامه و به‌طور مکرر شاهد قطع برق بودند. خبر‌هایی درباره توقف اجباری فعالیت کارخانه‌های مشهور مثل کارخانه سیمان بروجرد، کارخانه سیمان بجنورد و... به‌گوش رسید و نرخ سیمان این‌بار با تاثیرپذیری از کاهش تولید، بالا رفت.

نوزدهم شهریورماه ۱۴۰۰، علی نیکزاد به‌عنوان نایب‌رئیس وقت مجلس در حساب توییتر خود نوشت: پیش از این دو سرپرست و یک وزیر دولت دوازدهم قول ساماندهی بازار فولاد و سیمان داده بودند که متاسفانه نتوانستند عمل کنند. در نشستی که با وزیر جدید صمت داشتیم، قول دادند [قیمت]کیسه سیمان که هم‌اکنون در بازار ۲۷ هزار تومان است، ظرف ۱۵ روز به ۲۵ هزار تومان برسد.

سیدرضا فاطمی‌امین دو روز بعد خبر پیروزی را به نمایندگان مجلس اعلام کرد: خوشبختانه نرخ سیمان به نرخ پیش از قطعی برق بازگشت و نرخ آن در بورس به کیسه‌ای ۲۵ هزار تومان رسید. تاریخ این روز را به‌خاطر بسپارید؛ ۲۱ شهریور ۱۴۰۰.

کاهش دمای هوا و برچیده شدن قطعی برق در کنار ایده عرضه در بورس کالا، دو عاملی هستند که دست در‌دست هم باعث شدند بازار سیمان در پاییز و زمستان ۱۴۰۰ آرام بگیرد. تنها یک خبر در سوم اسفند ماه با کلیدواژه سیمان منتشر شده که در مدح عرضه سیمان در بورس کالا است. فروردین امسال یک مقام صنفی در بخش ساخت مسکن کمی گلایه کرده و دیگر هیچ. تا خود ۱۲ تیرماه سیمان دغدغه هیچ‌کس نبوده، اما انگار قرار است با رسیدن تابستان بازار سیمان رم کند. بعضی‌ها می‌گویند اگرچه امسال شاهد قطع برق نیستیم و روند فعالیت کارخانه‌های سیمان و جریان عرضه و تقاضا عادی است. روایت‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد کارخانه‌ها سرعت تولید را افزایش داده‌اند و حتی بعضی از آنها شب تا صبح فعالیت خود را ادامه می‌دهند. اما با شروع تابستان نرخ پاکت ۵۰ کیلویی سیمان از ۳۵ هزار تومان تا ۵۰، ۶۰ و به‌روایتی تا ۷۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. دوباره به گفت‌وگوی مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت با خبرگزاری تسنیم برمی‌گردیم. جایی که سیف‌الله امیری گرانی را گردن دلالان‌ انداخته و گفته یک سری سلسه اقدامات برای کوتاه کردن دست واسطه‌ها انجام گرفته.

افرادی که به بورس سیمان مراجعه می‌کنند، حالا باید قبل از ثبت سفارش جدید، حتما فاکتور فروش ۷۰ درصد از خرید قبلی را ارائه دهند. فعالان بازار هم چنین روایتی را تایید می‌کنند. حداقل همگی درباره حضور پررنگ دلال‌ها در بازار سیمان اتفاق نظر دارند. چه چیزی باعث شده دلالان ناگهان به خرید سیمان علاقمند شوند؟ از اینجا به بعد را باید دست به عصا حرکت کرد. با تاکید روی عباراتی مثل شاید و احتمالا. قرار است انگشت اشاره‌مان را به سمت دولت بگیریم و دست روی طرح بزرگ و مهم نهضت ملی مسکن بگذاریم. پروژه‌ای که قرار است تا پایان عمر دولت سیزدهم، سالانه یک میلیون واحد مسکونی و روی هم رفته چهار میلیون واحد مسکونی تحویل دهد. اگر شما دلال بودید و پیروزی‌تان در رسیدن به سود آنچنانی بود، چرا باید فرصت ایده‌آلی را که رونق گرفتن ساخت‌وساز در گوشه گوشه کشور ایجاد می‌کند، از دست بدهید؟ آن هم در شرایطی که می‌دانید بازار سیمان قادر است با رشد بیش از ۱۰۰ درصد نرخ همراه شود. تنها خبر بد برای دلا‌ل‌ها این است که مدت زمان نگهداری سیمان در انبار‌ها سه ماه خواهد بود و بعد از گذشت این مدت سیمان خراب می‌شود.