کنکور برای رشته‌های پرطرفدار حذف شدنی نیست

دکتر محمدعلی زلفی‌گل دوشنبه شب با حضور در برنامه صف اول شبکه خبر در پاسخ به سوال اینکه وضعیت از سرگیری آموزش حضوری چگونه است، گفت: بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، از چهاردهم فروردین‌ماه آموزش حضوری در دانشگاه‌های سراسر کشور بایستی از سر گرفته می‌شد که البته مقطع تحصیلات تکمیلی دانشجویان ارشد و دکتری که عنوان پایان‌نامه‌ها و رساله‌های آنها تصویب شده بود طی دو سال گذشته نیز در دانشگاه‌ها برای انجام تحقیقاتشان حضور داشتند اما عزیزانی که پایان‌نامه‌های آنها طرح تصویب نشده و مقاطع کارشناسی به صورت مجازی آموزش خود را پیگیری می‌کردند.

زلفی گل با اشاره به فعالیت دوباره خوابگاه ها افزود: در این دو سال، خوابگاه های خصوصیِ برخی دانشگاه ها تغییر کاربری داده بود و در دسترس نبودند اما با از سرگیری آموزش‌های حضوری، این خوابگاه‌ها به تدریج و با اندکی تأخیر در اختیار دانشجویان قرار داده شد.

وزیر علوم با بیان اینکه دانشجویان علاقه‌مند به حضور در دانشگاه‌ها هستند، گفت: اگر دانشگاهی به هر دلیلی آموزش حضوری را برای دانشجویان یک مقطع یا ورودی برگزار نکرد، دانشجویان درخواست حضوری شدن کلاس‌ها را مطرح کردند و جزو مطالبات آنها بود.

دکتر زلفی‌گل خاطرنشان کرد حضوری شدن دانشگاه‌ها خوشبختانه به منزله دمیدن روح به کالبد دانشگاه‌ها است چون دانشگاه ها بدون حضور دانشجو مثل یک بدن و کالبد بدون روح هستند. الحمدالله که این اتفاق افتاد و از صدا و سیما هم بسیار متشکریم که کمک کرد از سرگیری آموزش حضوری با کیفیت آغاز شود.

ضرورت توسعه مناطق نوآوری و شتاب‌دهنده‌ها

وزیر علوم در پاسخ به سوال نقش دانشگاه‌ها در تحقق شعار سال گفت: محور فرمان مقام معظم رهبری در خصوص نامگذاری سال ۱۴۰۱، وزارت علوم تحقیقات و فناوری است. علتش هم این است که تربیت صاحبان ایده و آموزش دهندگان خلاقیت و دانش در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و پژوهشی هستند.

وی افزود: از تمامی دانشگاه‌ها و موسسات تابعه وزارت علوم تحقیقات و فناوری خواستیم که در اولین فرصت با توجه به ماموریت‌ها و راهبردهای مصوب، برنامه‌های عملیاتی خود را برای تحقق این شعار اعلام کنند که این برنامه باید به گونه‌ای باشد که قابل رصد؛ پایش و ارزیابی باشد.

وزیر علوم ادامه داد: در کشور ۴۹ پارک علم و فناوری و ۱۲۴ مرکز رشد که داریم که در استان های مختلف پراکنده هستند و وظیفه دادن تسهیلات و فضا به افراد صاحب ایده را دارند. تلاش می‌کنیم ایده ها در این مراکز تبدیل به نوآوری و محصول شوند و هسته‌های فناور شکل بگیرد.

وی افزود: یکی از کارهای دیگری که در دستور کار است، توسعه مناطق نوآوریست که در مناطق شهری و مجاور دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی این نواحی ایجاد شوند و محل فعالیت شتاب‌دهنده‌ها باشند و شتاب دهنده ها به طی فرآیند رشد افراد و شرکت‌‌های نوپا و به ویژه دانش پایه کمک کنند.

وی تأکید کرد با افزایش شتاب‌دهنده‌ها امکان تشکیل شرکت‌های دانش‌بنیان زیاد می شود و این امکان وجود خواهد داشت که این شرکت‌های نوپا وارد مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری شده و از تسهیلات خاصی مانند تسهیلات صندوق شکوفایی و نوآوری استفاده کنند.

دکتر زلفی‌گل با بیان اینکه اکثر دانشگاه‌های بزرگ کشورمان دارای صندوق‌های پژوهش و فناوری هستند، گفت: سعی می‌کنیم با فرهنگ‌سازی که انجام می‌دهیم و با کمک صدا و سیمای جمهوری اسلامی هدایت کنیم افرادی که توانسته‌اند ایده و فکر خودشان را به محصول تبدیل کنند بتوانند مجوز شرکت دانش‌بنیان بگیرند و از ظرفیت صندوق‌های پژوهش و فناوری استان‌ها استفاده کنند.

دکتر زلفی‌گل گفت: در بحث پذیرش دانشجو که در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده در خصوص بحث محتوا و شیوه ارزیابی سوابق تحصیلی به وزارت آموزش و پرورش مربوط می‌شود. اما نکته اساسی این است که امکان حذف کنکور برای رشته‌های پرطرفدار نیست.

وزیر علوم تأکید کرد: امکان پذیرش در رشته‌های پرطرفدار بر اساس سوابق تحصیلی وجود ندارد زیرا تقاضا بسیار بیش از ظرفیت است برای مثال اگر برای رشته خاص پرطرفداری در یک دانشگاه ظرفیت پذیرش ۱۰۰ نفر باشد و تعداد افرادی که از نظر سوابق تحصیلی و معدل ۲۰ شبیه بود و تقاضای ورود به این رشته را دارند ۱۰ هزار داوطلب باشد؛ چگونه می‌توانیم بر اساس سوابق تحصیلی دانشحو پذیرش کنیم. اما برای بیش از ۸۵ درصد رشته‌های دانشگاهی این امکان وجود دارد که با در نظر گرفتن سوابق تحصیلی و بر اساس مصوبات مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشجو پذیرش شود.

وی در پاسخ به سوال مجری که قرار شده در سهمیه‌های دانشگاه‌ها در سال جاری ۱۴۰۱ تغییراتی اعمال شود و مهم‌ترین مولفه‌های تغییرات چیست گفت: ما طبق قانون عمل می‌کنیم هر چه قانون مشخص کرده باشد ملاک عمل است.

دکتر زلفی‌گل اظهار داشت: بعضاً انتقاداتی نسبت به برخی از سهمیه‌ها و جابجایی ها از دانشگاهی به دانشگاه دیگر وجود داشته که البته برخی از این امکانات حذف شده است. ما هم مطیع قانون هستیم و آنچه را که قانون مشخص کرده باشد طبق آن عمل می‌کنیم.

شفافیت در پاسخگویی به مطالبات را از بخش اداری وزارت علوم آغاز کردیم

دکتر زلفی گل در خصوص پیاده کردن نظام شفافیت در وزارت علوم گفت: شفافیت در بخش‌های مختلف باید وجود داشته باشد در بخش اداری ستاد وزارت در حال راه اندازی سامانه ای هستیم که مراحل اداری یک نامه وارده به وزارت برای ارباب رجوع قابل رویت و پیگیری باشد و مدیران بتوانند بر نحوه پاسخگویی کارشناسان نظارت کنند.

وی افزود: در بخش آموزش و پژوهش هم امکان شفافیت، نظارت و پیگیری آنلاین وجود خواهد داشت.

وزیر علوم ادامه داد: در بخش پژوهشی یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که عنوان شود عدالت پژوهشی در شرایط فعلی وجود ندارد و همه به طور یکسان در کشور از نیازهای پژوهشی صنایع آگاهی و اطلاعات کافی ندارند و نمی‌توانند پروژه بگیرند که با راه‌اندازی سامانه نان این مشکل رفع می شود.

زلفی‌گل ادامه داد: سامانه نان در هفته آموزش و روز معلم، رونمایی می شود و تمام نیازهای صنایع خصوصی و دولتی را در این سامانه نمایه می کنیم و در رشته‌های مختلف که مرتبط هستند دسته‌بندی می کنیم و در معرض دید دانشمندان و دانش‌پژوهان اعضای هیأت علمی و دانشجویان ارشد و دکترا قرار می دهیم.

وی تأکید کرد: با راه اندازی سامانه نان، از این به بعد همه افرادی که علاقه‌مند به تحقیق و پژوهش است نیازهای کشور را می‌بینند می‌توانند در راستای نیازها تحقیق کنند.

دکتر زلفی گل در خصوص آموزش پژوهش‌محور و پژوهش آموزش‌محور گفت: منظور این است که در هنگام آموزش مفاهیم و محتوای درسی صرفاً بازگو کردن و دانشجویان و متکلم وحده بودن در کلاس نبایستی باشد؛ دانشجویان برای یادگیری بیشتر سعی کنند شیوه‌های تدریس و آموزش و محتوای کتاب‌های درسی به گونه‌ای باشد که در خصوص طرح هر مفهوم به دانشجویان کمک کنند و برای اینکه هر مفهوم بخواهیم عمیق تر جا بیفته، حالت پژوهشی هم به آن بدهیم.

به دانشجویان اجازه اشتباه کردن بدهیم

زلفی‌گل در ادامه درباره آزادی بیان دانشجویان در کرسی های آزاد اندیشی، تاکید کرد: بحث اصلی، میزان و درجه آزادی است. دانشجویان و نهادهای حاکمیتی باید یک درجه از این آزادی را در قالب قانون بپذیرند و به قانون احترام بگذارند؛ نهادهای حاکمیتی که روی شیوه مدیریت آزادی نظارت دارند باید با سعه صدر بیشتری موضوع را پیگیری کنند.

وی افزود: دانشجو در دانشگاه حق اشتباه کردن دارد و اگر در دانشگاه اشتباه نکند، کجا و چه زمانی اجازه دارد اشتباه کند؟ باید بپذیریم هزینه اشتباهات در دوران دانشجویی کمترین مقدار ممکن باشد. دانشجویان در سنی هستند که حساب و کتاب آینده را نمی کنند و صادقانه حرفی را که به ذهن شان می رسد، در قالب انتقاد یا پیشنهاد مطرح می کنند.

وزیر علوم گفت: دانشجویان، فرزندان ما هستند و باید نظراتشان را شفاف بگویند، تندی نکنیم و اجازه دهیم اشتباه کنند. این اشتباهات باعث می شود آنها در آینده اشتباهات کمتری کنند. دانشجویان ما، افراد باهوشی هستند و اگر ببینند این کرسی ها جنبه سوری دارند، با انگیزه در آن شرکت نمی‌کنند. از سوی دیگر باید روسای دانشگاه‌ها و معاونان فرهنگی را برای چگونه مدیریت کردن، آموزش دهیم. دانشجویان هم باید آموزش ببینند که چه اصولی را با چه ادبیاتی مطرح کنند تا این آزادی افزایش یابد.

جذب نخبگان و المپیادی‌ها در رشته‌های دارای مدال

وزیر علوم در بخش دیگری از سخنان خود درباره آن دسته از دانشجویان مدال آور و المپیادی که رشته خود را رها کرده و به دنبال رشته‌های دارای بازار کار می‌روند، اظهار کرد: به این دانشجویان حق می دهم؛ هر دانشجویی که جزو استعدادهای برتر است، به فکر آینده خود بوده و در رشته ای تحصیل می‌کند که برای پیدا کردن شغل مناسب با مشکل کمتری مواجه شود.

وی بیان کرد: مدال آوران به دلیل نگرانی نسبت به آینده، تصمیم به ترک رشته خود و تحصیل در رشته دارای بازار کار بهتری می‌گیرند. بر اساس رایزنی با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، آیین نامه‌ای تصویب می‌کنیم که المپیادی‌ها را در همان رشته‌ای که مدال کسب کرده‌اند، بورسیه کنیم.

زلفی‌گل خاطرنشان کرد: همچنین، وزارت علوم از طریق هیأت اجرایی جذب هیأت علمی، فرد را به عنوان عضو هیأت علمی در همان رشته مدال آور جذب می‌کند. شرط مهم این است که افراد همچنان وضعیت علمی خود را در حد مطلوب حفظ کنند.

به گفته وی، با طراحی شیوه‌نامه‌ای، این تضمین را می‌دهیم که دانشجویان توانمند در رشته‌های علوم انسانی و علوم پایه همچنین دیگر رشته‌های المپیادی، نگرانی بابت آینده شغلی خود نداشته باشند.