تامین زیرساخت و تعامل با بخش خصوصی

این در حالی است که در دهه ۹۰ ایمیدرو نقشی پررنگ تر از امروز را در این بخش ایفا می‌کرد و حالا انتظار بر آن است تا با بازنگری در سیاست‌های ۲ سال اخیر، نقش خود در توسعه بخش معدن را افزایش دهد. زیرا در ادامه جبران عقب ماندگی از دنیا بسیار سخت تر خواهد شد و سوددآوری صنایع معدنی در گرو توسعه بخش معدن به ویژه توسعه اکتشافات است. سازمان‌های توسعه‌ای براساس اهداف و سازکارهای اجرایی به عنوان بازوی اجرایی دولت باید فراهم‌کننده بسترهای توسعه باشند. این بسترها در عمده موارد به تامین زیرساخت‌ها باز می‌گردد که از چالش‌های جدی فعالان صنعتی و معدنی محسوب می‌شود.عدم توجه به رفع این چالش‌های می‌تواند شرایط را برای توسعه بخش‌های تولیدی و صنایع سخت کند و نرخ تمام شده برای تولید را افزایش دهد. اما کارنامه ایمیدرو به عنوان سازمان توسعه‌ای و نوسازی معدن و صنایع معدنی، نشان می‌‌دهد سال گذشته اقدامات خوبی در حوزه تامین زیرساخت‌ها به ویژه زیرساخت‌های انرژی و همچنین اکتشافات انجام شده است.

راه‌اندازی ۷۰۷ میلیون دلار طرح

به گزارش صمت، توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، تا پایان دی ۱۴۰۱ حدود ۷۰۷میلیون دلار طرح معدن و صنایع معدنی تکمیل و آماده راه‌اندازی کرد. تعداد این طرح‌ها به ۲۷ فقره در بخش معدن و صنایع معدنی می‌رسد که با مشارکت شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی تکمیل و آماده افتتاح شده‌اند.

از مهم‌ترین طرح‌های تکمیل و راه‌اندازی شده می‌توان به نخستین نیروگاه از تفاهمنامه وزارت صنعت معدن و تجارت با وزارت نیرو اشاره کرد که از ظرفیت تولید ۳۶۶مگاوات برق برخوردار است. این نیروگاه در استان سمنان واقع شده و شهید باکری نام دارد.راه‌اندازی واحد تولید شمش طلای هیرد در استان خراسان جنوبی از دیگر اقدامات ایمیدرو در سال گذشته بوده است. ظرفیت تولید شمش طلا در این مجتمع سالانه به ۲۰۰ کیلوگرم می‌رسد. معدن طلای هیرد از جمله معادنی است که اکتشافات تکمیلی آن طی سال‌های گذشته صورت گرفته است.

همکاری برای تامین زیرساخت

همانطور که اشاره شد یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها نیروگاه شهید باکری است که با مشارکت گروه مپنا انجام گرفت. اما اجرای پروژه‌ها در حوزه انرژی از موضوعاتی است که باید در امسال با شتاب بیشتری دنبال شود. بدون شک برای تحقق شعار سال باید زیرساخت‌ها جهت افزایش تولید فراهم شود. تامین برق و گاز از فاکتورهای اصلی است که ایمیدرو باید در تامین آنها با حمایت وزارت صمت، راندمان بخش معدن و صنایع معدنی را افزایش دهد. سال گذشته چالش برق و گاز توانست صنایع معدنی را با مشکلات بسیاری همراه کند و حالا سوال این است با بحران کم گازی چطور می‌توان به افزایش تولید دست یافت و به دنبال آن تورم را مهار کرد. درواقع سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران علاوه بر تاکید بر اقدامات انجام گرفته باید هدف گذاری‌های سال جدید در راستای حمایت از بخش معدن را هم مشخص کند.

افزایش تعامل با بخش خصوصی

شاید یکی از چالش‌های جدی در بخش معدن تصمیم‌گیری‌های ناگهانی است که می‌تواند تولید را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه فعالان بخش معدن باید بدانند امسال قرار است چه حمایت هایی از سمت ایمیدرو صورت بگیرد تا براساس آن برنامه‌ریزی‌های تولید انجام شود. اما نگاهی به کارنامه ایمیدرو در سال گذشته نشان می‌دهد این مجموعه به دنبال افزایش تعاملات خود با بخش خصوصی است تا بتواند توسعه را با کمک این بخش پیش ببرد. باید پذیرفت بخش معدن در سال‌های اخیر توانمندی‌های بسیاری کسب کرده که می‌تواند با حمایت‌های دولت میزان بهره‌وری در بخش معدن را افزایش دهد. البته ترویج و توسعه این نگاه امروز دیگر یک ضرورت برای بخش معدن محسوب می‌شود و باید ایمیدرو سطح حمایت‌های خود را از این بخش افزایش دهد. بخش خصوصی در سال گذشته نشان داده است می‌تواند در تمامی حوزه‌ها در کنار دولت میزان بهره‌برداری از ذخایر معدنی را افزایش دهد. درنتیجه ایمیدرو باید بیش از گذشته در امسال به این بخش اطمینان کرده و کار را به‌دست آن بسپارد.

ضرورت توسعه اکتشاف

اما از دیگر الزاماتی که ایمیدرو باید در سال جدید در آن پر قدرت ظاهر شود بحث توسعه اکتشافات است. توسعه اکتشافات از موضوعاتی است که در سال‌های اخیر بارها بر آن تاکید شده و در صورت بی‌توجهی به آن میزان فاصله ایران که در میان ۱۵ کشور معدنی قرار دارد با دنیا بیشتر می‌شود. جبران عقب ماندگی کار بسیار سختی است که هنوز محقق نشده زیرا در شرایطی که تحریم‌ها تعامل با دنیا را سخت کرده، پیشرفت تکنولوژی باعث شده تا میزان بهره‌وری شرکت‌های بزرگ معدنی افزایش پیدا کند.

حل چالش تامین سنگ آهن

امروز صنعتی همچون فولاد با چالش تامین سنگ آهن مواجه است که می‌تواند میزان توجیه اقتصادی برای سرمایه گذاری‌های انجام شده را کاهش دهد. عدم توسعه اکتشافات در سال‌های اخیر این چالش را پدید آورده و می‌تواند عمق آن را بیش از گذشته کند. البته در سال‌های قبل سیاست پیشنهادی برای حل این موضوع ورود فولادی‌ها به حوزه معدن بود که در این راستا معاونت‌های معدنی در شرکت‌های فولادی شکل گرفت. البته این مسکن موقت تنها توانست چالش‌ها در بازار را افزایش دهد زیرا فولادی‌ها با ورود به بخش معدن و معدنی‌ها با ورود به صنعت فولاد دچار رقابت منفی شدند که توانست به کمبود مواد اولیه دامن بزند. با توسعه زنجیره ارزش در واحدهای معدنی، معادن بزرگ سنگ آهن خود تولید‌کننده فولاد شدند و بخشی از ماده معدنی به مصرف خودشان می‌رسد در نتیجه این سیاست چندان در توسعه اکتشافات کارساز نبود. از سویی دیگر معادن کوچک و متوسط نیز به دلیل افزایش هزینه‌ها و همچنین برخی قوانین و مقررات چندان توانی برای توسعه در اختیار ندارند.

ضرورت بازنگری در برخی سیاست‌ها

هرچند سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران ( ایمیدرو) تاکید دارد که تا پایان دی سال ۱۴۰۱ حدود ۷۰۷میلیون دلار طرح معدن و صنایع معدنی تکمیل و آماده راه‌اندازی کرده است اما شاید بهتر باشد برخی سیاست‌های این مجموعه برای سال جدید مورد بازنگری قرار بگیرد و ایمیدرو بار دیگر بتواند نقش اصلی خود در توسعه بخش معدن و صنایع معدنی را ایفا کند.

سخن پایانی

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران ( ایمیدرو) در دهه۹۰ توانست نقش آفرینی بسیار خوبی در بخش معدن و همچنین عرصه بین‌المللی داشته باشد و با بسیاری از کشور‌های معدنی جهان وارد مذاکرات و همکاری‌های مشترک شود. امروز این انتظار وجود دارد که ایمیدرو در کنار بخش خصوصی بیش از گذشته توسعه در بخش معدن را محقق کند زیرا توانمندی‌های بخش خصوصی بیش از گذشته شده است و بازار‌های جهانی نیز با تقاضا بالایی برای مواد معدنی مواجه هستند. پس نباید چنین فرصتی را به راحتی از دست داد و پس از آن به دنبال راهکاری برای جبران بود. درواقع ایمیدرو باید حمایت از بخش معدن، تامین زیرساخت‌ها و افزایش تعاملات با بخش خصوصی را برای امسال در اولویت قرار دهد در غیر این صورت چندان نمی‌تواند مانند دهه گذشته نقش پررنگی در بخش معدن و صنایع معدنی ایفا کند./روزنامه صمت