بازار رقابتی زمینه ساز رشد صنعت نمایشگاهی

قرار گرفتن در آستانه روز جهانی صنعت نمایشگاه، فرصت مناسبی برای پرداختن به اهمیت برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و به خصوص بومی در سطح استانی و کشوری و توجه به مزایای برگزاری نمایشگاه‌ها در رونق هر گونه کسب‌وکار است. در عین حال این روز، زمان مغتنمی است تا این مرتبه با رویکردی نقادانه به قضیه نگاه شود و علاوه بر پرداختن به مزایای برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی به موضوع وجود دلالی در این صنعت نیز پرداخته شود؛ شاید این توجه به کاهش معضلاتی منجر شود که در شرایط کنونی دامن این صنعت را گرفته است.

نمایشگاه‌های تخصصی فرصتی مناسب برای جمع شدن فعالین صنایع مختلف است. این گردهمایی امکانی را به وجود می‌آورد تا فعالین در حوزه‌های مختلف زنجیره تولید در مکانی واحد حضور یابند و توانایی‌های خود را در معرض دید قرار دهند. به این ترتیب فرصتی برای آشنایی بخش‌های مختلف زنجیره تولید از حلقه‌های مختلف تولید تا شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تکنولوژیک به وجود می‌آید و در این رهگذر بازاریابی به بهترین روش و بر اساس ارائه توانمندی میسر می‌شود.

در سال‌های گذشته عمده نمایشگاه‌های بزرگ تخصصی در شهرهای بزرگ و عمدتا شهر تهران برگزار می‌شد، این مرکزگرایی در برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی درحالی وجود داشت که بخش عمده‌ای از صنایع کشور در سایر استان‌ها واقع شده‌اند و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در شهر تهران مانعی برای حضور شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تکنولوژیک و حتی عمومی بود که در شهرستان‌ها واقع هستند و بنا به دلایل مختلف امکان حضور در نمایشگاه‌های مرکز کشور را نداشتند.

ظرف سال‌های اخیر موضوع برگزاری نمایشگاه‌های بومی بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت و به این ترتیب شاهد افزایش برگزاری نمایشگاه تخصصی صنعتی در شهرهای مختلف کشور بودیم. برگزاری این دست نمایشگاه‌ها و گسترش آن باعث شد تا کسب‌وکارهای کوچک بومی فرصت بهتری برای ارائه توانمدی خود پیدا کنند. در عین حال شاهد بودیم که کسب‌وکارهای کوچک و متوسط از استان‌ها و شهرهای همجوار نیز در این نمایشگاه‌ها حضور پیدا کرده و تمرکززدایی از نمایشگاه‌های صنعتی را فرصتی مناسب برای ارائه توانمندی‌های فنی، علمی و عمومی خود با هزینه‌ای به مراتب کمتر بیان کردند.

از جمله مهم‌ترین مزایای برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی کمک به ایجاد اشتغال پایدار است که این مهم نیز در نمایشگاه‌های تخصصی بومی، بهتر محقق می‌شود.

همانگونه که در ابتدای این یادداشت اشاره شد، برگزای نمایشگاه‌های تخصصی در کشور دستخوش ایراداتی نیز هست. به‌عنوان نمونه این صنعت در انحصار افراد و گروه‌هایی مشخص بوده و راه برای حضور افراد جدید در صنعت نمایشگاهی کشور به سادگی میسر نیست. متاسفانه انجمن‌های صنفی نیز تبدیل به بازوی این گروه‌های قدیمی شده و نه‌تنها از حضور افراد، تفکر و سرمایه جدید به این صنعت استقبال و حمایت نمی‌کنند که با مانع‌تراشی سدی جدی در این مسیر شده و درواقع در حفظ و تداوم سود  افراد سابق می‌کوشند.

مانع‌تراشی برای ورود تفکر و سرمایه جدید به صنعت نمایشگاهی در حالی رخ می‌دهد که امروز همگان از مزایای اقتصاد آزاد مطلع بوده و از آن سخن می‌گویند؛ اما زمانی که سرمایه‌ و فکری جدید قصد ورود به صنعتی مشخص را دارد، عده‌ای با واهمه از دست دادن سود انحصاری خود، مانع از ایجاد بازاری رقابتی در این صنعت مهم می‌شوند. رویکرد فعلی در برگزاری نمایشگاه تخصصی در کشور باعث شده تا این صنعت تبدیل به محلی برای رواج دلالی شود. دلالی در برگزاری تا دلالی در اعطای غرفه. کوچکترین زیان این دست دلالی‌ها افزایش هزینه حضور در نمایشگاه‌ها برای شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ است. در این شرایط این افزایش هزینه به مرور به حذف شرکت‌های کوچک از این عرصه منجر شده و با افزایش هزینه شرکت‌های بزرگ باعث می‌شود که این شرکت‌ها که عموما سهامدار عام دارند نیز متحمل هزینه غیر ضروری شده و به این ترتیب از جیب سهامدار عام، هزینه حفظ بقای عده‌ای خاص می‌شود.

به هر ترتیب حضور در نمایشگاه‌های داخلی فرصتی مناسب برای برقرای ارتباط میان شرکت‌های داخلی است. در این شرایط برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در داخل کشور  و حتی حضور شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی نیز باعث می‌شود تا ارتباطی مناسب با شرکت‌های خارجی برقرار شود و امکان استفاده از توان تکنولوژیک این شرکت‌ها برای فعالین صنعتی داخلی میسر شود. با توجه به شرایط تحریمی کشور، نمایشگاه‌های بین‌المللی زمانی مناسب برای برقراری ارتباط است. بنابراین انتظار می‌رود که برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی در داخل کشور به این مهم توجه کرده و زمینه حضور شرکت‌های توانمد بین‌المللی را نیز برقرار کنند تا به این ترتیب اثرگذاری نمایشگاه‌های داخلی دوچندان شود