دورهمی مطبوعاتی‌ها با مردم
ناصر بزرگمهر/ مدیر مسئول
از پنجم تا دوازدهم آبان ۹۶، بیست‌وسومین گردهمایی بزرگ مطبوعاتی‌ها در عبادتگاه مصلای تهران با حضور همه نمایندگان مطبوعات شهرستان‌های ایران برگزار شد تا یک‌بار دیگر این اتفاق بزرگ رسانه‌ای در تاریخ کشور ثبت و ضبط شود.
از ۱۳۷۳ که نخستین نمایشگاه مطبوعات در تالار وحدت با حدود ۶۰ نشریه آغاز به‌کار کرد تا امروز که با بیش از ۶۰۰ نشریه و در ابعادی بسیار بزرگ‌تر ادامه کار می‌دهد همیشه این سؤال مطرح بوده که نمایشگاه مطبوعات برای چیست؟ و چه فایده‌ای دارد؟
شاید بزرگ‌ترین مشکل کسانی که این سؤال را مطرح می‌کنند، نوع نگاه مقایسه‌ای آنها از واژه نمایشگاه است و در لحظه نخست نمایشگاه مطبوعات را با نمایشگاه‌های تجاری و صنعتی مقایسه می‌کنند و از این نمایشگاه هم، همان انتظارهایی را دارند که از دیگر نمایشگاه‌های کالایی انتظار است.
نمایشگاه مطبوعات در حوزه فرهنگ قرار دارد و چند سالی هم زلفش با نمایشگاه کتاب گره‌خورده بود، تا با رشد کمی مطبوعات، از آن فاصله گرفت و به نمایشگاهی مستقل تبدیل شد. این نمایشگاه همان‌طور که منتقدان می‌گویند یک دکه بزرگ مطبوعاتی است که در طول یک هفته این فرصت را برای تولیدکنندگان خبر و گزارش فراهم می‌کند تا با مصرف‌کنندگان رسانه مکتوب، چشم‌درچشم صحبت کنند و با دیدگاه‌های خوانندگان خوب خود آشنا شوند. نویسنده و خبرنگار و گزارشگر و عکاس و دبیر و سردبیر و مدیرمسئول و صاحب‌امتیاز و توزیع‌کننده و همه دست‌اندرکاران یک رسانه مکتوب فرصت می‌یابند که پای درددل‌های مردم و خوانندگان خود بنشینند و از دانش و تجربه هم‌صنفی‌های خود بیاموزند.
مطبوعات در ایران از بدو تولد تا امروز که بیش از یک‌صد سال می‌گذرد همیشه به ده‌ها دلیل حکومتی و عمومی و خصوصی ضعیف و ناتوان بوده و شرایط سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و مذهبی بر آن تأثیر مستقیم داشته است، سطح سواد عامه جامعه و نحوه استفاده از رسانه مکتوب در فرازونشیب دائمی بوده است، مطالعه در کشور هرگز در طول تاریخ باسوادی جامعه، امری نهادینه در ذهن مردم نشده است، آمار اندک تیراژ کتاب و مطبوعات نشانه همین شرایط تلخ تاریخی است.
پیشرفت فناوری رایانه و سادگی استفاده از موبایل و برنامه‌های جنبی آن و ایجاد جامعه شهروند خبرنگار و تغییر نحوه فرهنگ اطلاع‌رسانی از رسانه‌های مکتوب و صداوسیما به سمت گوشی‌های تلفن همراه، فاصله تاریخی نداشتن مطالعه را دوچندان کرد و بر سرعت دوری مخاطب از کتاب و روزنامه و مجله افزود.
نمایشگاه مطبوعات ایران که می‌شود گفت مشابهی در جهان ندارد، بر این باور است که بتواند با عرضه خود در فضایی بزرگ‌تر، در ایجاد رابطه با مخاطب تلاش کرده و به معرفی توانایی‌های عرصه رسانه مکتوب به مردم کمک کند و از فاصله ایجادشده بکاهد.
در این نمایشگاه همه دست‌اندرکاران عرصه تولید خبر و گزارش و گفت‌وگو و مقاله و یادداشت و عکس و طرح تلاش می‌کنند تا با معرفی نشریه خود بر تعداد کمی مخاطب خویش بیفزایند و مسئولان برگزارکننده نمایشگاه مطبوعات ایران هم با تدارک برنامه‌های جنبی از تالارهای گفت‌وگوهای علمی تا رنگ کردن آدم‌ها کوتاهی نمی‌کنند و هرسال بر این‌گونه برنامه‌های حاشیه‌ای می‌افزایند، حضور مسئولان و مقامات دولتی و بخش خصوصی در غرفه‌های مطبوعات و نشستن و برخاستن با روزنامه‌نگاران و پاسخ‌های صبورانه به ده‌ها خبرنگار و گذاشتن وقت چندساعته از نکات بارز و مهم این نمایشگاه هرساله است که جای قدردانی از یکایک آنها که به نمایشگاه می‌آیند دارد. هرچند من بر این باورم که نمایشگاه مطبوعات نیاز به شلوغی و ازدحام نمایشگاه‌های عرصه کالاهای تجاری ندارد و با مواد غذایی و شیرینی و شکلات تفاوت دارد و باید نمایشگاه در فضایی آرام‌تر و با مخاطب خاص و جامعه علاقه‌مند برگزار شود.
مطبوعات امروز جهان هم مثل هر کالای دیگری در سبد رقابتی عرضه و تقاضا و تغییر فنّاوری‌ها قرار گرفته است، مطبوعات ایران هم در شرایط سخت قرار دارند، هزینه‌های سنگین انتشار، نداشتن حمایت‌های بخش دولتی و خصوصی، تنگناهای نهادهای نظارتی، وجود قوانین دست‌وپاگیر، کمی سرانه مطالعه، توجه به اخبار کوتاه، رشد فضای شایعه، وجود شهروند خبرنگار، توسعه فناوری و فراگیری تلفن همراه بدون شک سال‌های آینده را به سمت‌وسویی هدایت خواهد کرد که از تقاضای کاغذی مطبوعات کاسته خواهد شد، اما آگاهی از خبر، نیاز بیشتر مغز و اندیشه انسان باقی خواهد ماند و انسان باسواد و حتی بی‌سواد همچنان نیازمند فهمیدن و روشنگری باقی می‌ماند، هیچ جامعه‌ای در جهان بدون رسانه و اهل‌قلم مسیر دشوار پیشرفت و رسیدن به آزادی‌های انسانی را طی نخواهد کرد، ما همچنان در طول تاریخ به اندیشه و اندیشه‌سازان نیازمند باقی خواهیم ماند و این همان شرایط تاریخی است که روزنامه‌نگاران باید از تهدیدها نهراسند و آن را به فرصت تبدیل کنند.
ارسال نظر