پاییز سرد تالار شیشه‌ای
فردین آقابزرگی- کارشناس بازار سرمایه
شاخص کل بورس تهران در ماه‌های گذشته روند نزولی به خود گرفت؛ تا جایی که نماگر بورس به کانال یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی سقوط کرد. این روند نزولی مجددا موجی از اعتراضات را میان سهامداران بورسی، تقویت کرد؛ بنابراین سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام به تصویب محرک‌های مختلفی در حمایت از بازار سرمایه کرد که این سیاست‌ها به بازگشت شاخص کل به روند صعودی منتهی شدند. تحت تاثیر شرایط یادشده در حال حاضر شاخص بورس تهران در مرز یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی نوسان می‌کند؛ بنابراین می‌توان این‌طور ادعا کرد که انتشار بسته حمایتی سازمان بورس از بازار سرمایه و همچنین روند رو به رشد بهای دلار در هفته‌های اخیر مهم‌ترین عامل رونق تالار شیشه‌ای بوده است. در واقع سیاست‌گذاران تلاش کردند با اجرای راهکارهای متعددی همچون تزریق منابع نقدینگی از منابع صندوق توسعه ملی به بورس، محدود کردن فروش حقوقی‌ها و بازارگردان‌ها، بیمه کردن سهام و... زمینه‌ساز بازگشت دوباره بورس به روند صعودی باشند.
باوجود بازگشت دوباره بازار سرمایه به مسیر رشد از آبان، این بازار از رونق کافی برخوردار نیست؛ به‌بیانی دیگر همچنان بازدهی سایر بازارهای موازی در مقایسه با بازار سهام به‌مراتب بیشتر برآورد می‌شود. با این حساب باید اقرار کرد راهکارهای مطرح‌شده ازسوی سازمان بورس در بلندمدت نتیجه‌بخش نیستند.
از مجموع موارد یادشده می‌توان این‌طور برداشت کرد که بازار سرمایه ما حکم بیماری را دارد که با رسیدگی و تزریق انواع مسکن برای مدتی، به شرایط رونق عملکردی بازمی‌گردد. تجربه چنین راهکارهایی در سال ۱۳۹۹ و در جریان ریزش شاخص بورس نیز وجود داشت، اما این راهکارها در بلندمدت نتیجه‌بخش نیستند، زیرا همچنان متغیرهای اصلی اثرگذار بر عملکرد بورس تهران همچون سیاست قیمت‌گذاری دستوری، نرخ واقعی موثر اوراق بدهی، نرخ بهره بین‌بانکی و سود سپرده یا حجم قابل‌توجه انتشار اوراق و عرضه‌های اولیه، روند صعودی بورس تهران را تهدید می‌کنند؛ بنابراین تا زمانی که سیاست‌های یادشده ادامه دارند نباید به تغییر عملکرد بازار سرمایه کشور و تغییر سمت‌وسوی بورس تهران امید داشت.
در ادامه باید به روند صعودی بهای دلار در هفته‌های اخیر اشاره کرد. در حال حاضر دلار در بازار آزاد در کانال ۳۶ هزار تومانی نوسان دارد. روند رو به رشد بهای دلار در بازار آزاد موید تداوم تورم در اقتصاد کشور است. همزمان قیمت دلار نیمایی نیز که مبنای عملکرد صنایع بورسی است، افزایش یافته است. البته همچنان فاصله قابل‌توجهی میان نرخ دلار در بازار آزاد و دلار نیمایی وجود دارد که به ضرر صنایع بورسی صادرات محور منتهی می‌شود. بااین‌وجود در حالت کلی می‌توان این‌طور مدعی شد که روند رو به رشد بهای دلار از دیگر فاکتورهای مؤثر بر رشد شاخص بورس است.
در ادامه باید تاکید کرد که بازار سهام نهادی برای تأمین مالی و سرمایه‌گذاری است. بااین‌وجود رسالت این نهاد در کشور ما به تأمین مالی با محوریت دولت بدل شده است. همین موضوع نیز از اعتبار بازار سرمایه در میان مردم و سرمایه‌گذاران حقیقی کاسته است. در واقع دولت‌ها از این سازکار برای جبران بخشی از کسری بودجه خود استفاده کرده‌اند که به ضرر این بازار بوده است. از سال گذشته تاکنون نیز شاهد انتشار قابل‌توجه اوراق قرضه با تکیه بر توان بازار سرمایه بوده‌ایم که این سیاست خود از رونق و بازدهی بازار سهام کاسته است، زیرا از انتشار اوراق می‌توان به‌عنوان سرمایه‌گذاری بدون ریسک نام برد. هرچند دولت در سایه اجرای این سیاست با چالش‌های جدی در جهت تصفیه این اوراق، روبه‌رو خواهد شد، اما این سیاست در حال حاضر به ضرر بورس منتهی شده و آثار سوء ناشی از آن ادامه‌دار است. باتوجه به تمام موارد یادشده نباید به صعود قدرتمند بازار سرمایه امید چندانی داشت.
ارسال نظر