سیاست‌های نادرست، بلای جان اقتصاد
امین دلیری-کارشناس و مدرس حوزه اقتصاد
زمزمه خروج امریکا از برجام، بارها ازسوی ترامپ پس از انتخاب شدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری امریکا رسانه‌ای شده بود که در نهایت در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ ترامپ به‌طور رسمی خروج امریکا از برجام را اعلام و در ضمن تهدید کرد که تحریم‌های حداکثری علیه ایران اعمال می‌کند. با شرایطی که برای کشورمان رقم خورد، بازار ارز، سکه، خودرو، مسکن و زمین پرالتهاب‌تر از گذشته شد و صادرات نفت ایران به‌شدت تحت‌تاثیر این تحریم‌ها قرار گرفت. در این میان، برای مقابله با شرایط اقتصادی خاص کشور، تصمیمات اشتباه اقتصادی درباره توزیع بی‌رویه سکه و ارز، بسیاری از ذخایر طلا و ارز کشور را به جیب دلالان، سوداگران و سفته‌بازان سرازیر کرد.
ضمن اینکه حجم نقدینگی کشور که از سال ۹۷ از میزان تولید ناخالص ملی فزونی یافته بود، روند افزایشی خود را که نسبت به دوره‌های گذشته بی‌سابقه بود، ادامه داد. این نقدینگی رهاشده، مانند سیلی ویرانگر به بازارهای معاملات ارز و سکه در کشور سرازیر شد. در این شرایط، در دولت دوازدهم همواره سیاست‌های انفعالی و مقطعی برای خنثی کردن معضلات اقتصادی، ارزی و مالی که خود موجد این مشکلات بودند، به کار گرفته می‌شد. افزایش ۳ برابری نرخ بنزین، تصمیم نادرست دیگری بود که ضمن واردکردن ضرر و زیان‌های کلان ناشی از تهاجم گروه‌های معترض به گرانی نرخ بنزین و حضور افراد معاند فرصت‌طلب در جمع معترضان در تخریب اماکن عمومی و خصوصی، خسارت جبران‌ناپذیری به بیت‌المال و اموال بخش خصوصی وارد کرد. این خسارت‌ها بر خسارت‌های اقتصادی ناشی از توزیع بی‌رویه سکه و ارز و پرداخت یارانه نقدی جدید با‌وجود هشدار اقتصاددانان و صاحب‌نظران دلسوز کشور افزوده شد و اوضاع اقتصادی کشور را بدتر از حد تصور دولتمردان کرد. علاوه بر این مشکلات ایجادشده، در این شرایط تورمی شدید، دولتمردان مردم را تهییج به خرید سهام در بازار سرمایه کردند. در این میان، افزایش تقاضا برای خرید سهام و اثرات افزایش نرخ ارز و کاهش مداوم ارزش پول ملی، مردم را ترغیب کرد برای حفظ ارزش دارایی نقدی خود اقدام به خرید سهام در بورس کنند و در نتیجه آن بیش از ۴۵ میلیون خریداران حقیقی با دریافت کد بورسی وارد بازار سرمایه شدند. رشد بالای ۲ میلیون واحدی شاخص کل بورس در شهریور ۹۹ نشان از افزایش تقاضا ازسوی خریداران خرد برای خرید سهام شرکت‌های عرضه‌شده در بورس داشت. باتوجه به رشد شدید شاخص بورس بدون توجه به مناطق اقتصادی و دلایل عقلانی و منطقی، در مدتی کمتر از یک ماه، شاخص بورس به‌شدت افت کرد و پس از دو، سه ماه به زیر ۱۱ میلیون واحد رسید. در این افت شدید شاخص بورس، عده کمی از سهامداران شناخته‌شده حقیقی و حقوقی با اطلاع از سقوط قریب‌الوقوع شاخص بورس، به سودهای هنگفتی دست پیدا کردند و عده زیادی که از سهامداران خرد بودند به‌علت عدم‌اطلاع از تحولات و تغییرات ناگهانی در بورس، سرمایه خود را از دست دادند. این وقایع تلخ در کارنامه دولت دوازدهم ثبت شده که هنوز هم آثار آن بر بازار سرمایه مشهود است.
تشدید نرخ تورم و رشد شدید نقدینگی و کسری بودجه‌های سنگین در سال‌های ۹۸ و ۹۹ و ۱۴۰۰ نتیجه سیاست‌های اقتصادی نادرست دولت دوازدهم در دوره چهارساله دوم ریاست‌جمهوری بود که از آن به‌عنوان سخت‌ترین دوران معیشتی اقشار آسیب‌پذیر جامعه در ۴۳ سال گذشته انقلاب اسلامی نام برده می‌شود. رشد منفی اقتصادی و کاهش سرمایه‌گذاری ثابت، سبب شد اغلب واحدهای تولیدی با مشکلات کارگری روبه‌رو شوند، تعطیلی برخی از واحدهای تولیدی را شاهد باشیم که ضربه بزرگی به صنعت و تولید کشور بود و برخی از واحدهایی که توانستند ادامه حیات بدهند، فعالیت‌شان را به کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت تولیدی رساندند؛ بنابراین بسیاری از نیروهای کارگری بیکار و با مشکلات درآمدی مواجه شدند و معضلات اقتصادی با تصمیمات نادرست و مقطعی افزون شد.
ارسال نظر