ناکجاآباد دلار

هفته گذشته دلار وارد کانال ۴۷ هزار تومان شد و در نخستین روز هفته جاری به کانال ۴۹ هزار تومان رسید؛ روندی غیرقابل کنترل و خطرناک در سقوط ارزش پول ملی. مهم‌ترین دلیل افزایش تقاضای ارز در بازار، سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول و در برخی موارد، کسب سود است. در روزهای گذشته اعلام شد ارز کافی در کشور وجود ندارد که مسعود توکلی، سخنگوی بازار متشکل ارزی اعلام کرد کمبودی در زمینه ارز نداریم و با راه‌اندازی سامانه ناخدا تمام مشکلات ارزی متقاضیان برطرف خواهد شد.

یکی از اقدامات مکرر دولت‌ها و بانک‌ مرکزی در ادوار مختلف، تشدید عرضه ارز برای مدیریت بازار آن است. دولت‌ها همواره بانک‌های مرکزی را مجبور به افزایش عرضه ارز کرده‌اند، اما تجربه دهه ۹۰ نشان داده بازار دارایی‌ها با افزایش عرضه به تعادل نمی‌رسد و اگر هم افزایش قیمت‌ها با تشدید عرضه، مدتی متوقف شود، با توقف یا کاهش شدت عرضه، دوباره جریان می‌یابد؛ به‌عبارت دیگر، هر قدر بیشتر به بازار دارایی عرضه انجام شود، تشنگی بازار بیشتر خواهد شد؛ اتفاقی که اکنون باعث شده نرخ دلار افسار پاره و بازارساز را در کنترل نرخ مستاصل کند.در حال ‌حاضر کشور با تورمی بالای ۵۰ درصد دست‌وپنجه نرم می‌کند و به همین دلیل است که افزایش‌های خیره‌کننده نرخ در سایر بازارها به بازار ارز نسبت داده می‌شود. بازار ارز مستقل از سایر بازارهای کشور نیست و باید آن را در سبد بقیه بخش‌های اقتصادی تعریف کرد؛ از همین رو تا تورم مهار نشود امکان کنترل نرخ ارز هم وجود ندارد و حتی اگر سیاست‌گذار بخواهد با اقداماتی ارز را وارد مسیر کاهشی نرخ کند آسیب‌های ناشی از آن و هزینه‌هایی که اقتصاد برای این کاهش دستوری باید بپردازد قابل‌چشم‌پوشی نخواهد بود.باید پذیرفت باوجود تورم بالای ۵۰ درصد هر تمهیدی برای مهار رشد نرخ ارز خروجی مثبتی نخواهد داشت. واقعیت این است که تورم محرک رشد نرخ دلار در کشور است. زمانی که جهش نرخ ارز اتفاق می‌افتد نرخ کالاهای وارداتی نیز بالا می‌رود و اقتصاد زیر آوار تورم ناشی از گران شدن کالاها باقی می‌ماند و این چرخه ادامه پیدا می‌کند.اما شرایط سال ۱۴۰۲ بسیار پرابهام است، زیرا اگر مذاکرات از سر گرفته نشود سال آینده هم انتظارات در زمینه نرخ ارز صعودی خواهد بود.

 بنابراین عوامل غیراقتصادی مهم‌ترین تاثیر را بر بازار ارز خواهد داشت. در عین حال نوسان نرخ دلار در چند ماه گذشته چالش بزرگی برای بیشتر سرمایه‌گذاران بوده است. نرخ دلار نه فقط در بازار ارز، بلکه در بیشتر بازارهای پولی و مالی رایج در کشور تاثیرگذار بوده است. پیش‌بینی درباره رفتار آینده نرخ دلار، برای تمام سرمایه‌گذاران حائزاهمیت است و نمی‌توان از اثرگذاری آن بر وضعیت معیشتی مردم نیز چشم‌پوشی کرد.  بنابراین حساسیت دولت هم نسبت به بازار ارز دوچندان شده و ماموریت رئیس کل جدید بانک مرکزی هم دقیقا کنترل و ساماندهی بازار ارز بوده، اما متاسفانه فرزین هم راه رئیس کل‌های قبلی یعنی ارزپاشی برای کنترل نرخ را در پیش گرفت؛ اقدامی که در گذشته به شکست انجامید؛، بنابراین دیری نخواهد پایید که با کاهش ذخایر ارزی بساط بریزوبپاش ارزی برچیده شود.

نمی‌توان عدد و رقم واضحی را برای نرخ دلار در سال آینده متصور بود. فقط باید دعا کنیم دلار شب عید وارد کانال ۵۰ هزار تومان نشود، زیرا خارج کردن ارز شاخص از کانال مقاومتی ۵۰ هزار تومان از منظر اقتصادی کار آسانی نیست.روشن است که دلار نیز خود را با سایر قیمت‌ها در بازار تطبیق می‌دهد و اگر تغییری در نرخ ارز ایجاد نشود به این معناست که بانک مرکزی در حال سرکوب نرخ ارز است. این بار بانک مرکزی با ارزپاشی قصد دارد بازار ارز را سرکوب کند که این نیز تبعات و آسیب‌های زیادی به فعالان و کسب‌وکارها وارد می‌کند و فقط معامله‌گران از این ارزپاشی سود خواهند برد.