تاثیرات مثبت عملیاتی شدن بازار باز در اقتصاد کشور

رضا بوستانی با بیان اینکه اقتصاد ایران در سه سال گذشته با تکانه‌های شدیدی از سمت تحریم‌ ها و همه‌گیری کرونا روبرو شده است، تاکید کرد: هر یک از این تکانه‌ها به تنهایی می‌تواند اثرات درازمدتی بر عملکرد اقتصاد هر کشوری داشته باشد؛ حال آنکه اقتصاد ایران این تکانه‌ها را به طور همزمان و در دوره‌ای بسیار کوتاه تجربه کرده است.

وی تصریح کرد: گذر از این شرایط سخت نیازمند نوآوری در ابزارهای مدیریت اقتصاد بود و بانک مرکزی که از سال‌ها قبل‌تر ضرورت بازنگری در چارچوب سیاستگذاری پولی را احساس کرده بود، چارچوب هدفگذاری تورم و ابزار سیاستی نرخ سود را برگزید که از جنبه اجرایی بر عملیات بازار باز متکی بود.

این مقام مسئول در بانک مرکزی ادامه داد: عملیات بازار باز نه تنها امکان هدایت نرخ سود بازار بین‌بانکی را برای بانک مرکزی فراهم کرد بلکه از طریق الزام به ارائه وثیقه در قالب توافق بازخرید، رابطه میان بانک‌ها و بانک مرکزی را بازتعریف کرد، همچنین عملیات بازار باز علاوه بر وثیقه‌محور کردن فعالیت‌های اعتباری بانک مرکزی، با انتشار اطلاعیه‌های هفتگی و همچنین اطلاع‌رسانی در مورد نرخ سود بازار بین‌بانکی همراه بود تا شفافیت نسبت به عملکرد بانک مرکزی را بهبود بخشد.

بوستانی افزود: از طرف دیگر، برای پوشش کسری بودجه، دولت تا حد ممکن مخارج را کاهش داد و برای تأمین کسری باقی‌مانده، - و در هماهنگی با سایر قوا - اقدام به انتشار اوراق بدهی کرد. بانک مرکزی نیز با شروع برگزاری حراج‌های فروش اوراق بدهی دولتی تلاش کرد از طریق انتشار اطلاعیه‌های جداگانه علاوه بر اطلاع‌رسانی در جهت رفع ابهامات نسبت به نحوه تأمین غیرتورمی کسری بودجه، نشان دهد که فروش اوراق بدهی اقدامی در حوزه سیاستگذاری بودجه‌ ای است و نباید آن را با سیاستگذاری پولی و عملیات بازار باز یکسان دانست.

معاون اداره عملیات بازار باز همچنین با اشاره به اینکه اجرای عملیات بازار باز با تکانه‌های بزرگی هم‌زمان شده است، خاطر نشان کرد: اما نباید این همزمانی را به صورت علیت تفسیر کرد و این عملیات را علت مشکلات اقتصادی از جمله رشد نقدینگی، تورم مزمن دانست.

وی افزود: عملیات بازار باز ابزاری در اختیار بانک مرکزی است که می‌تواند اجرای سیاست پولی را تسهیل کند و مسلماً این ابزار نباید به صورت یگانه نوشدارویی برای همه زخم‌های تاریخی اقتصاد تعبیر شود.

بانک مرکزی به منظور دستیابی به ثبات قیمت‌ها (کنترل تورم)، از عملیات بازار باز به عنوان یک ابزار غیرمستقیم سیاست‌گذاری پولی جهت هدایت نرخ‌ سود یک شبه بازار بین‌بانکی حول نرخ سود هدف و مدیریت نقدینگی در این بازار استفاده می‌کند.