تحریم‌ها لغو می‌شود؟

خبرگزاری آناتولی ترکیه چند روز پیش در خبری اعلام کرد، ایران قرار است مذاکرات خود را با قدرت‌های جهانی در وین درباره احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ از سر بگیرد، زیرا روند بازنگری دورهای قبلی مذاکرات در حال پایان یافتن است.

منابع آگاه به خبرگزاری آناتولی گفتند که دور بعدی مذاکرات بین تهران و سایر امضاکنندگان توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ احتمالاً قبل از پایان ماه جاری میلادی در پایتخت اتریش برگزار می‌شود.

این در حالی است که طرف امریکایی توپ را در زمین ایران انداخته و مکرر هشدار می‌دهد که زمان برای احیای برجام در حال پایان یافتن است. «تونی بلینکن» وزیر خارجه امریکا حتی هشدار داده ممکن است در سایه پیشرفت ایران در زمینه هسته ای، برجام دیگر کارایی نداشته باشد.

 ایران نیز به دنبال این است که تحریمهای دوره ترامپ همه تحت هر عنوان و برچسبی برچیده شود. چرا که ترامپ برخی از تحریمهای ایران را از ذیل عنوان هسته‌ای به عناوین دیگری چون مبارزه با تروریسم، سلاحهای کشتار جمعی، نقض حقوق بشر و... تغییر داده است.

خبرنگار بازار در گفت‌وگو با پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی امریکا و استاد دانشگاه جورج تاون به بررسی این موضوع پرداخته است که در ادامه می‌آید.

هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.

کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرآیندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.

از جمله آثار دیگر وی می‌توان به کتابهای «خدا در کنار ماست: دین و امور بین‌الملل»، «سیاست خارجی ایران در دوران بعد از شوروی»، «ایران متفرق: ریشه‌های تاریخی مناظرات ایرانیان درباره هویت »، «فرهنگ و حکومت در قرن بیست و یکم»، «اسلام در روسیه؛ سیاست هویت و امنیت»، «آینده اسلام و غرب؛ برخورد تمدنها یا همزیستی مسالمت آمیز»، «صدای اسلام از جناح اصلاح طلب»، «اسلام و حقوق بشر»، «مدرنیزاسیون، دموکراسی و اسلام» و «اسلام: دین دوم اروپا» اشاره کرد.

یک رسانه ترکیه‌ای اخیرا اعلام کرده که مذاکرات احیای برجام اواخر ماه اکتبر دوباره آغاز می‌شود. ارزیابی شما از مواضع طرفین با آغاز دور جدید گفت‌وگوها چیست؟ آیا همان روند قبلی ادامه پیدا خواهد کرد؟

من از موضع ایران اطلاعی ندارم جز آنچه در اخبار می‌باشد. از اظهارات مقامات ایرانی این طور استنباط می‌شود که آنها قصد دارند موضع سخت تری اتخاذ کنند و جز به لغو تمام تحریمها به هیچ گزینه دیگری راضی نشوند. اما امریکا بعید است که این تقاضای ایران را بپذیرد. آگر هر دو طرف قدری کوتاه نیایند امید به پیروزی مذاکرات زیاد نیست.

دولت رئیسی اعلام کرده که امریکا باید تحریمها را بردارد و مذاکرات باید نتایج ملموسی داشته باشد. این در حالی است که تاکنون امریکا اعلام کرده تحریمها ناسازگار با برجام را لغو خواهد کرد. به نظر شما رویکرد امریکا به تحریمها در دور جدید مذاکرات تغییر خواهد کرد؟

بعید است که امریکا تمام تحریمها را لغو کند. اگر ایران پافشاری کند مذاکرات به جایی نخواهد رسید. شاید اصولگراها به همین دلیل چنین خواسته هایی را مطرح می‌کنند.

امریکا اخیرا تحریمهای شرکت ماموت و زیر مجموعه‌های آن را لغو کرد. این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اینها اقدامات کوچکی می‌باشند که امریکا برای نشان دادن حسن نیت خود انجام می‌دهد. نباید اهمیت آنها را زیاد جلوه داد.

ایران اعلام کرده که ادامه مذاکرات تحت نظر وزارت خارجه دنبال خواهد شد. این در حالی بود که قبلا زمزمه هایی مبنی بر انتقال مذاکرات به شورای‌عالی امنیت ملی ایران مطرح شده بود. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟

درحال‌حاضر اصولگراها تمام قدرت را در دست دارند. بنابراین فرقی نمی‌کند که شورای امنیت ملی و یا وزارت خارجه مذاکرات برجام را هدایت کنند. اما ممکن است که در وزارت خارجه کارشناسی در این زمینه بیشتر باشد.

البته درحال‌حاضر کادر دیپلماتیک و کارشناسی ایران در مقایسه با دیگر اعضای برجام قابل مقایسه نیست.

با توجه به روند کنونی، ارزیابی شما از مذاکرات احیای برجام چیست؟

احیای برجام بستگی به این دارد که ایران تا چه حد می‌خواهد وضعیت دشوار اقتصادی و همچنین امنیتی را تحمل کند. ایران شدیدا به منابع مالی نیاز دارد. این منابع هم برای بهبود زندگی مردم و هم برای تقویت نیروهای امنیتی ایران ضروری می‌باشد.