نرخ تورم محصولات گوشتی برای فقرا / گوشت از سفره این دهک ها حذف شد؟

در اسفند ۱۴۰۲، نرخ تورم گوشت و محصولات گوشتی در کل کشور به کمتر از یک درصد رسید. به طور دقیق‌تر، در این ماه، گوشت و محصولات گوشتی سهم چهار درصدی از نرخ تورم خانوارهای کل کشور را تشکیل دادند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که این سهم در دهک‌های مختلف هزینه‌ای یکسان نبوده است. تورم گوشت و محصولات گوشتی در دهک اول که فقیرترین دهک جامعه محسوب می شوند منفی بوده است. این بدان معناست که گوشت و محصولات آن برای اولین دهک هزینه ای ارزان شده است.

تورم کالاهای این گروه برای دهک دوم درامدی مثبت بوده و با حرکت از سمت این دهک به سمت دهک نهم رویه صعودی داشته است. بنابراین می توان گفت بیشتر فشار تورمی حاصل از مصرف گوشت و فرآورده های گوشتی در اسفند ۱۴۰۲ بر دوش دهک هشتم و نهم وارد شده است. در ادامه به تورم ماهانه «گوشت و فرآورده‌های گوشتی» در دهک‌های مختلف هزینه‌ای پرداخته شده است.  

سهم ۴ درصدی گوشت و فرآورده‌های آن از تورم کل کشور

«تورم» یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی است که نشان می دهد سطح عمومی قیمت سبد مختلفی از کالا و خدمات مصرفی به صورت مستمر چگونه تغییر کرده است. در تعریف تورم به دو مفهوم «سبد متنوعی از کالا»‌ و «مستمر» باید توجه کرد.

طبق تعریف مطرح شده تورم برای یک کالای خاص درنظر گرفته نمی شود و اگر قیمت گروهی از کالاها افزایش یابد از مصادیق ایجاد تورم بوده است. افزون بر آن اگر قیمت‌ها در یک دوره زمانی معین و به صورت مقطعی بالا رود، ‌تورم نبوده است. بلکه اگر گرانی ایجاد شده ادامه دار شود و گروهی از کالاها را در برگیرد، «تورم» نامیده می‌شود.

داده های منتشر شده توسط مرکز آمار در اسفندماه ۱۴۰۲ نشان می دهد که تورم ماهانه کل کشور در این دوره به ۲ درصد رسیده است. به بیان دقیق تر مردم برای خرید گروه متنوعی از کالاها در اسفندماه، ۲ درصد بیشتر از قیمت خرید همین اقلام در بهمن ماه هزینه کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ۴ درصد از تورم ایجاد شده در اسفند ۱۴۰۲ در کشور، مربوط به «انواع گوشت و فرآورده های گوشتی» بوده است.

شواهد نشان می دهد در آخرین ماه از سال ۱۴۰۲ تورم ماهانه «گوشت قرمز، سفید و فرآورده های آن» در کل کشور به ۰.۰۸ درصد رسیده است. البته این رقم مربوط به تورم کل است. بر اساس بررسی‌های انجام شده هر خانوار متناسب با درآمدی که کسب کرده است، نسبت متفاوتی از کالا و خدمات مانند، گوشت و فرآورده های آن را مورد استفاده قرار می‌دهد. لذا تورم ماهانه هر خانوار با خانوار دیگر متفاوت است. برای حل این موضوع از مفهوم «دهک‌های هزینه‌ای» استفاده می شود.

گوشت خانوارهای کم درامد در اسفند ۱۴۰۲ ارزان شد

اگر تمام خانوارهای کشور به ترتیب میزان هزینه‌، از کمترین به بیشترین مرتب شوند، و هر ۱۰ درصد آن‌ها در یک گروه قرار گیرند، دهک های هزینه ای ایجاد می شوند. بدین ترتیب دهک اول،‌ شامل ۱۰ درصد از فقیرترین خانوارها در جامعه و دهک دهم شامل ۱۰ درصد از ثروتمندترین آن‌ها است.

آخرین گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد در اسفند ۱۴۰۲ تورم ماهانه گوشت سفید، قرمز و فرآورده های گوشتی در دهک اول به منفی ۰.۰۳ درصد رسیده است. به بیان دقیق تر در اسفندماه قیمت خرید گوشت و فراورده‌های آن برای دهک اولی ها ۰.۰۳ درصد کمتر از قیمت خرید همین محصولات در بهمن ماه شده است.

این رقم کمترین میزان تورم ثبت شده از محصولات گوشتی در اسفند ۱۴۰۲ محسوب می شود. این نرخ در سایر گروه‌ها مثبت بوده و در سطوح بالاتری قرار گرفته است. همچنین این رقم از دهک دوم تا دهک نهم روند فزاینده داشته و در هرگروه هزینه‌ای بیشتر شده است. بیشترین میزان تورم ثبت شده از انوع گوشت و فرآورده های گوشتی نیز در اسفند متعلق به دهک هشتم و نهم بوده و در سطح ۰.۱ درصدی قرار گرفته است.

سهم ۵ درصدی گوشت از تورم ماهانه دهک هشتم

بررسی‌ها نشان می دهد در اسفند امسال تورم کل دهک اولی‌ها در کشور برابر ۱.۶۲ درست بوده است. تورم ماهانه محصولات گوشتی این گروه نیز در این دوره منفی ۰.۰۳ درصد به ثبت رسیده است. بدین ترتیب می توان گفت ارزان شدن گوشت فقرا منجر به کاهش تورم کل آن ها در اسفند ۱۴۰۲ شده است. به بیان دیگر اگر قیمت گوشت این گروه بدون تغییر می ماند و ارزان نشده بود،‌ تورم این گروه ۰.۰۳ درصد بیشتر از تورم کنونی آن‌ها برآورد می شد.

تورم در دهک دوم در آخرین ماه از سال ۱۴۰۲ نیز به  ۱.۶۶ درصد رسیده است. تورم گوشت این گروه در بازه بررسی شده ۰.۰۲ درصد بوده است. یعنی اگر قیمت گوشت و محصولات گوشتی بدون تغییر می ماند، تورم دهک دومی ها ۰.۰۲ درصد کمتر شده بود. سهم تورم گوشت و فراورده های گوشتی از کل سبد مصرفی خانوارهای دهک دوم، در اسفند سال گذشته ۱.۲ درصد بوده است. به بیان دیگر اگر افزایش کل هزینه‌های دهک دومی ها را ۱۰۰ درنظر بگیریم، ۱.۲ واحد آن به گوشت و فرآورده های گوشتی تعلق داشته است.

همانطور که پیش تر اشاره شده است،‌ با حرکت از سمت دهک دوم به سمت دهک نهم،‌ میزان تورم گوشت و فراورده های گوشتی بیشتر شده است. تورم در دهک هشتم و نهم در این دوره زمانی در محدوده ۰.۱ درصدی برآورد شده است. سهم گرانی گوشت از تورم کل اقلام و خدمات گروه هشتم به ۵.۱ درصد رسیده است. بدین ترتیب دهک هشتمی‌ها بیشترین سهم از تورم گوشت و فرآورده های گوشتی را در اسفند سال گذشته داشته اند.

 این سهم در خصوص دهک نهمی ها ۴.۹ درصد بوده است. حال شاید این سوال ایجاد شود که با وجود یکسان بودن تورم این دو گروه چرا سهم تورم گوشت و فرآورده های گوشتی آن ها متفاوت است؟

 در پاسخ به این سوال باید گفت که دهک‌های مختلف بر اساس درآمد خود،‌ وزن متفاوتی از کالاها را مصرف می کنند. بنابراین می توان گفت علت بالا بودن سهم تورم گوشت در دهک هشتم آن است که این کالا در سبد مصرفی دهک هشتمی ها وزن بیشتری نسبت به دهک نهمی ها دارد. به بیان دقیق تر اگر سبد مصرفی هر خانوار به ۱۰۰ قسمت تقسیم شود، ۶.۸ قسمت از این سبد سهم گوشت و فرآورده های گوشتی در دهک هشتم است. در دهک نهم این سهم ۶.۴ درصد بوده و وزن کمتری داشته است. لذا اثر تورم گوشت بر هزینه خانوارهای این گروه کمتر بوده است.

تورم ماهانه محصولات گوشتی دهک دهمی ها نیز در اسفند ۰.۹ درصد گزارش شده است. به صورت کلی ارقام منتشر شده از تورم گوشت و فرآورده های گوشتی در اسفند ماه نشان می دهد که در این بازه زمانی، کالاهای این گروه در دهک اول ارزان شده و فشارتورمی حاصل از آن در دهک هشتم و نهم بیشترین مقدار را داشته است.