چالش جدید اوپک پلاس برای افزایش تولید نفت

اوپک و متحدانش در قالب گروه اوپک پلاس در حال تسهیل محدودیت عرضه هستند که در سال ۲۰۲۰ در واکنش به فروپاشی تقاضا در اوج بحران شیوع ویروس کرونا انجام دادند اما از نظر واشنگتن این افزایش تولید برای مهار روند رشد قیمتها که به بالاترین رکورد سه سال گذشته صعود کرده بودند، به حد کافی سریع نیست.

اوپک پلاس که شامل اعضای اوپک، روسیه و تولیدکنندگان دیگر است، در برابر فشارها برای افزایش فوری تولید مقاومت کرده و از اوت به برنامه خود برای افزایش تدریجی تولید به میزان ۴۰۰ هزار بشکه در روز در هر ماه پایبند مانده و اعلام کرده که نگران است افزایش سریع‌تر به اشباع عرضه در سال ۲۰۲۲ منتهی خواهد شد.

با این حال اوپک پلاس حتی نمی تواند اهداف تولیدش را محقق کند. طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی (IEA)، تولید این گروه در ماههای سپتامبر و اکتبر ۷۰۰ هزار بشکه در روز کمتر از میزان برنامه ریزی شده بود و چشم انداز عرضه محدود و قیمتهای بالاتر برای مدت طولانی تر را برانگیخته است.

تولیدکنندگان کوچکتر اوپک در آفریقا و حتی بعضی تولیدکنندگان بزرگتر این گروه در منطقه خلیج فارس در گذشته هنگامی که قیمتهای نفت پایین بود و به پول بیشتری نیاز داشتند، نفت بیشتری از سهمیه تعیین شده تولیدشان می کردند. اما ریزش سرمایه گذاری در تولید تحت تاثیر پاندمی و فشار محیط زیستی بر غولهای نفتی به خصوص در کشورهای فقیرتر عضو اوپک به معنای آن است که تنها سه عضو اوپک شامل عربستان سعودی، امارات متحده عربی و عراق ظرفیت اضافی برای افزایش نسبتا سریع تولید دارند.

شرکت مشاوره "انرژی اسپکتس" در یادداشتی نوشت: آمار اخیر این انتظارات را تایید می کند که شمار رو به رشدی از اعضای اوپک پلاس با محدودیت ظرفیت مازاد تولید روبرو می شوند.

آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ اوپک پلاس را برای کاهش تولید در سال ۲۰۲۰ که قیمتها ریزش کرده بود و صنعت نفت آمریکا را به ورطه نابودی کشانده بود، تحت فشار قرار داد. این گروه با کاهش فوری تولید به میزان حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز معادل ۱۰ درصد از عرضه جهانی موافقت کرد. اکنون که تقاضا سریع‌تر از حد انتظار بهبود پیدا کرده است، دولت جو بایدن، رییس جمهور آمریکا به دلیل نگرانی از قیمت بالای نفت، اوپک پلاس را برای عرضه بیشتر تحت فشار قرار داده است.

انرژی اسپکتس در این باره گفت: اوپک پلاس در برابر فشار سیاسی برای تسریع افزایش عرضه کر مانده است.

بایدن که در مجاب کردن اوپک پلاس برای افزایش بیشتر تولید ناتوان مانده و با کاهش محبوبیت عمومی در آستانه انتخابات میان دوره ای کنگره در سال آینده روبرو شده، به همراه چین، هند، کره جنوبی، ژاپن و انگلیس به برداشت هماهنگ از ذخایر نفت مبادرت خواهد کرد. با این حال چنین اقدامی تحت ماموریت آژانس بین المللی انرژی پیچیده است. تحت مقررات این سازمان، ذخایر باید در واکنش به شوکهایی مانند جنگ و طوفان و نه تنها اصلاح قیمتها آزاد شوند.

گلدمن ساکس در یادداشتی نوشت: برداشت از ذخایر تنها یک علاج موقت برای کمبود ساختاری است و ریسکهای صعودی برای پیش بینی قیمت نفت سال ۲۰۲۲ این بانک فراهم می کند.

اگرچه قیمتهای بالاتر نفت به بالاتر رفتن عرضه کمک می کند اما نگرانیهای محیط زیستی، اجتماعی و حاکمیتی و نگرانیها نسبت به گرمایش جهانی تاثیر بازدارنده روی سرمایه گذاری داشته و بانکها برای وام دادن به پروژه‌های نفتی هزینه بیشتری نسبت به پروژه های سبز دریافت می کنند.

طبق برنامه تسهیل محدودیت عرضه تولیدکنندگان اوپک پلاس، این گروه تا اول دسامبر رسما تولیدش را به میزان ۳.۸ میلیون بشکه در روز محدود نگه می دارد اما بعضی از اعضای اوپک پلاس قادر به افزایش تولید به میزان کافی نبوده اند و محدودیت عرضه واقعی بالاتر مانده است.

طبق آمار آژانس بین المللی انرژی، آنگولا و نیجریه عامل حدود ۹۰ درصد از ۷۳۰ هزار بشکه در روز کمبود تولید اوپک پلاس در اکتبر بوده اند.

انرژی اسپکتس پیش بینی کرد کمبود تولید اوپک پلاس با افزایش سهمیه های تولید بالاتر رود. حتی اگر تولیدکنندگان اوپک پلاس روند افزایش تولید را سرعت ببخشند، ظرفیت مازاد تولید کمتر می شود و به گفته کارشناسان صنعتی، اگر ظرفیت اضافی کافی برای استفاده در مواقع اضطراری وجود نداشته باشد، این مسئله باعث نگرانی سرمایه گذاران و بالاتر رفتن قیمتها می شود.

عربستان سعودی اکنون نزدیک به ۱۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید می کند اما هرگز بیش از ۱۱ میلیون بشکه در روز نفت برای مدت طولانی تولید نکرده است حتی اگر بگوید ظرفیت تولید بیشتری دارد. تولیدکنندگان روسیه مانند گازپروم نفت هم برای تولید بیشتر تقلا می کنند.

بر اساس گزارش رویترز، صنعت نفت شیل آمریکا که در سالهای اخیر این کشور را از یک واردکننده بزرگ به یک صادرکننده بزرگ تبدیل کرد، ممکن است با افزایش تولید به کاهش فشار قیمتها کمک کند. اما ریسک قیمتهای صعودی به قوت خود باقی مانده است. راسل هاردی، مدیر شرکت بازرگانی ویتول ماه جاری پیش بینی کرد احتمال افزایش قیمت نفت به ۱۰۰ دلار در هر بشکه کاملا وجود دارد.