بلایی که تازه واردان بر بورس وارد کردند

عامل مهمی که باعث جذاب شدن سرمایه‌گذاری می‌شود کسب سود بالا است.

بر اساس تحقیق انجام‌شده در دهه ۸۰ که هدف آن برآورد بهترین عملکرد سرمایه‌گذاری بود؛ این نتیجه حاصل شد که بازار بورس بعد از سکه و طلا بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری است.

اما تحقیق انجام‌شده که سرمایه‌گذاری در سکه و طلا را قبل از بورس نشان می‌دهد حداکثر مربوط به سال ۹۰ است. درحالی‌که عمده رشد بورس طی فاصله زمانی ۹۱ تا ۹۲ بوده است!

آمار زیر نشان‌دهنده پیشتازی سرمایه‌گذاری در بورس است که بر اساس آمار انتشاریافته بین سال‌های ۷۹ تا ۹۳ میانگین بازدهی بازار مسکن حدود ۲۲ درصد بوده است که این میزان برای سپرده‌گذاری‌های بانکی به‌طور متوسط حدود ۱۸ درصد و برای بازار سکه طلا میانگین ۲۵ درصد است درحالی‌که در همین بازه زمانی، میانگین بازدهی برای سرمایه‌گذاری در بورس بیش از ۴۰ درصد بوده است.

قطعاً سرمایه‌گذاری در بازار خودرو، املاک و سایر بازارهای موازی بورس با یک‌صد هزار تومان امکان‌پذیر نیست؛ اما یکی از مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری در بورس این است که می‌توانید حتی با مبلغ یک‌صد هزار تومان سرمایه‌گذاری را شروع کنید.

درواقع خریدار با خرید هر تعداد سهم از یک شرکت بورسی، به همان میزان در سود یا ضرر شرکت سهیم است و این قابلیتی است که هرگز در دیگر سرمایه‌گذاری‌ها پیدا نخواهد شد.

یکی از دلایل منطقی و قانع‌کننده جهت سرمایه‌گذاری در بازار بورس ویژگی قابلیت نقدشوندگی بالاست که برای هر سرمایه‌گذاری حائز اهمیت است؛

قطعاً اگر شما به‌طور ناگهانی به پول نقد نیاز داشته باشید و بخواهید خانه یا ماشین خود را در ۱۵ دقیقه به پول نقد تبدیل کنید؛ تقریباً غیرممکن به‌نظر می‌رسد؛ اما اگر شما در بورس سرمایه‌گذاری کنید؛ این امکان وجود دارد و شما در لحظه می‌توانید سهام خود را به پول نقد تبدیل کنید. البته به‌جز موارد خاصی که معاملات در برخی از نمادهای شرکت‌های بورسی برای مدتی مشخص متوقف‌شده باشد.

در بازار بورس این امکان وجود دارد که شما به‌روی ۵۰۰ سهم معامله کنید، حداقل یک‌پنجم این تعداد سهام هرکدام روزانه بیش از یک میلیارد تومان خریدوفروش می‌شوند. این عدد برای برخی از سهم‌ها حتی تا ۲۰ برابر هم افزایش پیدا می‌کند.

همچنین یکی دیگر از ویژگی‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس این است که شما در هرجایی که باشید می‌توانید معامله انجام دهید.

مهم نیست کجا! فقط به اینترنت دسترسی داشته باشید...

در گذشته معاملات بورس به‌صورت سنتی انجام می‌شد ــ به‌صورتی که سرمایه‌گذاران در مکان‌های تعیین‌شده به معامله می‌پرداختند ــ اما هم‌اکنون تقریباً کلیه مبادلات بورسی به‌صورت آن‌لاین و اینترنتی انجام می‌شود، مهم نیست کجا! فقط به اینترنت دسترسی داشته باشید کافی است!

برخی از سرمایه‌گذاری‌ها به موقعیت مکانی وابسته هستند این‌گونه که جابه‌جایی از یک شهر به شهر دیگر یا از یک کشور به کشور دیگر ممکن است نتایج سرمایه‌گذاری شما را متفاوت کند؛ اما سرمایه‌گذاری در بورس از هر نقطه‌ای تنها با دسترسی به اینترنت امکان‌پذیر است که امروزه از اینترنت G۳ حتی روستاها هم می‌توانند استفاده کنند.

باوجوداین، همه این دلایل که به‌نوعی حضور در این بازار را توجیه می‌کند؛ دلیل نمی‌شود تا بدون آگاهی‌های لازم و کسب اطلاعات موردنیاز، وارد این بازار غیرقابل‌پیش‌بینی و به‌بیانی دیگر، بازاری بی‌رحم شویم.

موضوع اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به آحاد مردم که درجه نخست رسالت تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران است و شایسته است حاکمیت با درک خطرات هجوم بی‌مهابایی مردم به این بازار متلاطم، تمام توان خود را در جایگاه آموزش مسائل ابتدایی ورود به بازار بورس به مردم، به‌کار گیرند؛ چراکه شاید کشور ما نخستین کشور یا دست‌کم جزء معدود کشورهای دنیا باشد که آموزش عمومی درزمینهٔ بورس قبل از تشویق مردم به ورود به بازار بورس انجام نشده است.

سپرده‌گذاری در بانک توجیه اقتصادی ندارد؛ از «خودرو» تا «پیاز» سرمایه‌گذاری در ایران

عضو هیات‌علمی گروه مدیریت مالی دانشگاه صنعتی شاهرود دراین‌باره معتقد است: در همه اقتصادها، اشخاص تمایل دارند پول‌های مازاد بر نیاز خود را حتی برای دوره‌های کوتاه‌مدت، پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری کنند؛ بنابراین در کشورهایی که از نرخ تورم بالایی رنج می‌برند؛ این تمایل تبدیل به ضرورت می‌شود به‌طوری‌که مردم در این کشورها، همواره به‌دنبال گزینه‌هایی برای سرمایه‌گذاری هستند که دست‌کم بتوانند قدرت خریدشان را حفظ کنند.

سید مجتبی میرلوحی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، با بیان اینکه امروزه نرخ سود بانکی با نرخ تورم هم‌خوانی ندارد افزود: این موضوع سبب می‌شود که پس‌انداز بانکی، پاسخگوی سودآوری که مورد انتظار سرمایه‌گذار است؛ نباشد، بنابراین کشور ما شاید تنها کشوری در دنیا باشد که در آن از خودرو تا پیاز، به‌عنوان گزینه‌ای مناسب جهت سرمایه‌گذاری مردم مطرح باشد؛ بنابراین این نقدینگی سرگردان به هر بازاری کوچ یا از آن پرواز کند، نظام و تعادل عرضه و تقاضای آن را به هم می‌ریزد.

این عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی شاهرود، سودآوری جذاب سرمایه‌گذاری در بورس در سال‌های اخیر را از دلایل مشوق ورود مردم به این بازار دانست و خاطرنشان کرد: اخبار سرمایه‌گذاری جذاب در بورس، سبب شد مردم سرخورده از سپرده‌گذاری در مؤسسات مالی و سایر بازارها، بازار بورس و مزایای غیرقابل‌انکار را بشناسند و به آن علاقه‌مند شوند؛ درهرصورت به‌نظر می‌رسد غیر از آزادسازی سهام عدالت که سبب سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم حدود ۵۰ میلیون نفر در این سهام خواهد شد، دولت کار قابل‌اعتنای دیگری برای ورود مردم به این بازار انجام نداده است.

وی افزود: هرچند که احتمالاً حمایت نامرئی دولت از این بازار سبب مغفول ماندن ریسک‌های آن برای افراد غیرحرفه‌ای باشد و آن را مانند آسانسوری یک‌طرفه قلمداد کنند که برای بالا بردن ثروتشان طراحی شده است؛ اما نکته قابل‌توجه این است که باید رغبت مردم برای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی را غنیمت بشماریم و همچنان که خود را مکلف به حفظ ثروت آنان می‌دانیم، از آن برای حل مشکلات مردم استفاده کنیم.

امیدی به احیای نظام بانکی برای توسعه اقتصادی در کشور نیست/ مهم‌ترین مزایای دارایی‌های مالی

میرلوحی در بیان مزایا و مضرات حضور مردم در بازار سرمایه عنوان کرد: تحقیقات تجربی متعددی، رابطه مستقیم بین توسعه مالی و رشد اقتصادی را تأیید می‌کند و در زمان حاضر که امیدی به احیای نظام بانکی به‌منظور ایفای نقش خود در توسعه اقتصادی نیست، تنها راه پیشِ‌رو توسعه بازارهای مالی است؛ به‌طور متوسط سهم دارایی‌های مالی در سبد دارایی‌های اشخاص حقیقی در کشور ما، با وجود مزیت‌های متعدد آن نسبت به دارایی‌های واقعی بسیار ناچیز است.

این پژوهشگر بازار سرمایه، با برشمردن مزایای دارایی‌های مالی ابراز کرد: از جمله مزایای دارایی‌های مالی نسبت به دارایی‌های واقعی می‌توان به نقدشوندگی بالاتر، عدم نیاز به حجم بالای نقدینگی برای ورود به سرمایه‌گذاری و عدم نیاز به اقدامات امنیتی برای حراست از آن اشاره کرد.

درواقع مشکل اساسی موجود این است که مهندسین مالی نتوانسته‌اند بازارهای مالی جدیدی متناسب با ذائقه و نیاز سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران کشور طراحی کنند که به همین خاطر سهام به‌عنوان تنها گزینه سرمایه‌گذاری جذاب یکه‌تازی می‌کند.

وی افزود: به‌عنوان‌مثال اگر اوراقی طراحی شود که نرخ سود آن با نرخ تورم تعدیل شود، قطعاً مورد اقبال بازار قرار خواهد گرفت که به‌هرحال باید از فرصت ایجادشده و رغبت مردم برای تملک دارایی‌های مالی برای حل مشکل مردم که درواقع منجر به بهبود وضع اقتصادی می‌شود، بهره برد.

برندگان و بازندگان واقعی در بازار بورس چه‌کسانی هستند؟/ کسب آگاهی‌های لازم و مشورت با افراد خبره، لازمه موفقیت در بازار بورس

میرلوحی برندگان واقعی این بازار را افراد قادر به سرمایه‌گذاری هوشمند دانست و عنوان کرد: این افراد کسانی هستند که از مشورت خبرگان ذی‌صلاح برای سرمایه‌گذاری بهره می‌برند.

وی عنوان کرد: بازندگان نیز اشخاصی هستند که بدون تحلیل بر موج‌های هیجانی سوار می‌شوند یا بر اساس توصیه‌های اشخاص فاقد صلاحیت تأییدشده عمل می‌کنند؛ اما باید توجه داشت که اگر قوانین و مقررات حاکم بر بازار به‌خوبی طراحی نشود و بر اجرای صحیح آن نظارتی صورت نگیرد، ممکن است شیادان از حفره‌های موجود به‌نفع خود بهره‌برداری کنند.

بورس پرنوسان‌ترین دارایی است/ خرید عرضه‌های اولیه را توصیه می‌کنیم

این استاد دانشگاه نقش مدیر و ناظر بازار، تصمیم‌گیرندگان و نظرات مطرح‌شده صاحب‌نظران را در آینده بازار بورس مهم دانست و تأکید کرد: اگر با مطالعه درمی‌یافتیم که رشد قیمت‌ها در این بازار منطقی نیست، به‌جای فراری دادن مردم و سلب اعتماد آنها اقدامات اصلاحی انجام می‌دادیم، به‌عنوان‌مثال اگر از غفلت مردم در مورد خطرات بازار نگرانیم؛ باید تلاش کنیم سطح سواد عمومی مالی را ارتقا دهیم، همچنین می‌توانیم با فعال کردن بازارگردان‌ها ــ که در قانون بازار اوراق بهادار، امکان فعالیت آنها دیده شده است ــ برای محدود کردن نوسان قیمت استفاده کنیم که امیدواریم مدیران این بازار که از شایستگان هستند؛ در انجام کار خود موفق باشند و اتاق‌های فکر فهیم و مستقل نیز در انجام این مهم به مدیران مدد رسانند.

سید مجتبی میرلوحی با تصریح به اینکه شواهد تجربی نشان می‌دهد که به‌طورکلی ازنظر نوسان قیمت، سهام، پرنوسان‌ترین دارایی است نیز اضافه کرد: همچنین درازمدت، سودآوری آن در مقایسه با سایر اوراق بهادار بیشتر بوده است؛ بنابراین سهامِ پاداش، عموماً تحمل ریسک بیشتر را نیز دارد؛ به‌شرطی که درجه نخست تحمل ریسک خود را بالا ببریم و همچنین از سرمایه‌گذاری در سهم‌های پرریسک اجتناب کنیم یا به‌بیان‌دیگر سراغ سهم‌هایی با ریسک کمتر برویم. همچنین نباید همه هست و نیست خود را در سهم‌های پرریسک و حتی سهم‌های کم‌ریسک نیز سرمایه‌گذاری کنیم.

عضو هیات‌علمی دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی در مورد عرضه‌های اولیه نیز اظهارکرد: در مورد عرضه‌های اولیه، تحقیقات اولیه در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که بازارها برای خرید این سهام، عموماً از خود ولع نشان می‌دهند و این تنها مختص کشور ما نیست؛ تنها تفاوت بازارهای مختلف، در متوسط رشد قیمت سهم تا رسیدن به وضعیت عادی است که از کشوری به کشور دیگر متفاوت است؛ به‌هرحال در وضعیت موجود خرید سهام در عرضه‌های اولیه را به‌عنوان سرمایه‌گذاری نسبتاً مطمئن در سهام، می‌توان توصیه کرد.

بورس جلودار شفافیت اطلاعات است/ فعالیت در این بازار می‌تواند منجر به جهش تولید شود

میرلوحی همچنین به این سؤال که "تحلیل شما از نقش بازار سرمایه در جهش تولید چیست؟"، نیز این‌گونه پاسخ داد: اول، شرکت پذیرفته‌شده در بورس، مالیات کمتری می‌پردازد؛ دوم، ملزم به ارائه گزارش‌های شفاف دوره‌ای و ناگزیر به شفافیت و ارائه اطلاعات است. این شفافیت سبب می‌شود که از اعتماد بالاتری در محیط کسب‌وکار برخوردار شود و بتواند تأمین مالی جدید، برای ایجاد ایده‌های مدنظر شرکت را راحت‌تر از شرکت غیربورسی انجام دهد به‌طوری‌که هردوی این موارد می‌تواند به جهش تولید در شرکت‌های بورسی کمک کند.

منافع دولت در افزایش قیمت سهام است/ لزوم پیش‌بینی تمهیدات بیشتر در بازار سرمایه توسط دولت

یکی دیگر از اقتصاددانان نیز در تحلیل فعالیت در بازار سرمایه و در خصوص وضعیت بازار سرمایه یادآور شد: دولت با مشکلات مالی مواجه شده است و تصمیم به واگذاری بخشی از سهام شرکت‌های دولتی دارد.

مهرداد احمدی افزود: این واگذاری‌ها، صرفاً با هدف تأمین هزینه‌های جاری دولت صورت خواهد گرفت و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان آن را «خصوصی‌سازی» نامید؛ بنابراین منافع دولت در این است که قیمت سهم‌ها تا حد امکان افزایش یابد و از طریق این واگذاری‌ها، درآمد بیشتری کسب کند، به همین دلیل این فرضیه مطرح است که قیمت سهم‌های بازار سرمایه، دارای حباب است.

وی افزود: اما واقعیت امر این است که دولت برای تأمین هزینه‌های خود، بدترین راه را انتخاب کرده است و معمولاً دولت‌ها برای تأمین هزینه‌های جاری خود، دست به استقراض نمی‌زنند. آنچه در مورد شرکت‌های بزرگ بورسی شاهد هستیم، عملکرد نسبتاً خوب و سودآوری مناسب بیشتر این شرکت‌ها است.

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: حال اگر دولت تصمیم به واگذاری مابقی سهام خود در شرکت‌های دولتی دارد، بهتر است این واگذاری از طریق شرکت‌های کوچک‌تر بخش خصوصی واقعی و حتی با قیمت پایین‌تر از قیمت‌های کنونی صورت بگیرد، چراکه این روش واگذاری افزایش اشتغال به‌همراه دارد و درنهایت درآمد پایدار ایجاد می‌کند.

احمدی در رابطه با راهکارهای هدایت نقدینگی بازار سرمایه به‌سمت تولید و تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی اظهار کرد: دولت می‌بایست نسبت به تأسیس شرکت‌های سهامی عام و «کانالیزه» کردن منابع خرد مردم به‌سمت صنایعی که تأثیرپذیری کمتری از تحریم‌ها دارند، اقدام کند تا فعالیت‌های تولیدی در کشور رونق بگیرد.

وی تصریح کرد: درصورتی‌که دولت تمهیدات بیشتری به‌کار گیرد، بازار سرمایه می‌تواند مناسب‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاری مردم باشد؛ البته با روش فعلی دولت، شاید چنین هدفی محقق نگردد.

باید دورنمای بورس در کوتاه‌مدت نیز مثبت باشد/ مشکل این روزهای بورس عدم‌ورود نقدینگی جدید است

یکی از فعالان بازار بورس نیز در تحلیل وضعیت موجود گفت: روند نزولی شاخص کل طی روزهای اخیر از یک‌سو ناشی از عدم ورود نقدینگی جدید به بازار و از سوی دیگر، خروج نقدینگی بعضی از شرکت‌ها از بازار بوده است که این جریان نقدی منفی خودش ناشی از دو عامل است: یکی نگرانی برخی از سرمایه‌گذاران به‌دلیل افزایش ریسک سیستماتیک در بازارهاست.

سید محسن آقایی در ادامه تحلیل خود، افزود: احساس نگرانی سرمایه‌گذاران از تأثیر منفی اجرایی شدن تحریم‌ها به‌روی فروش برخی شرکت‌هاست که باعث عقب‌نشینی این دسته از فعالان در سمت تقاضا شده است. دوم اینکه خروج پول از سوی بعضی از فعالان اصلی بازار، به‌دلیل تصمیمات داخلی و استراتژیک آنها در مورد حضور در بازار سرمایه و استفاده از منابع در فعالیت‌های جاری و تولیدی خود شرکت‌هاست.

این فعال بازار سرمایه تأکید کرد: باوجوداین مسائل، دورنمای بازار در کوتاه‌مدت احتمالاً مثبت است؛ ضمن اینکه شاخص سهام در میان‌مدت هم با احتمال بالایی صعودی است و توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران منابع خود را به این بازار وارد کنند.

چشم‌انداز روشن صنایع ارزآور و صادراتی/ متأثرشدن بازار از ریسک‌های سیاسی

آقایی صنایع ارزآور و صادراتی بازار سرمایه را دارای چشم‌اندازی روشن ارزیابی کرد و گفت: البته در خصوص ریزش این روزهای بازار رفتار سنتی سهامداران در شهریورماه را باید موردتوجه قرارداد، همیشه در این ماه کفه فروش در بورس سنگین‌تر است.

وی تصریح کرد: می‌توان گفت بازار در دوره اصلاح کوتاه‌مدت قرار دارد، البته روز گذشته خبرهایی نیز از آزاد‌سازی نرخ فروش فرآورده‌های نفتی اعلام شد که احتمالاً می‌تواند انگیزه‌ای برای بازگشت قیمت‌ها باشد. درمجموع، بازار در شرایط خوبی قرار دارد و هنوز به‌طور کامل رشد نرخ ارز در نرخ سهام لحاظ نشده است؛ به همین دلیل اگر ریسک‌های سیاسی را از بازار جدا کنیم، هنوز فرصت رشد در قیمت‌ها وجود دارد.

بورس و تلاطمی که همراه باید مراقب آن بود؛ دولت حمایت کند

به‌هرروی، اگرچه رونق بازار سهام در بسیاری از کشورها از رشد سریع سودآوری شرکت‌ها، توسعه بازار فروش بنگاه‌های اقتصادی یا کاهش ریسک سرمایه‌گذاری حکایت دارد که ارزش‌گذاری بالاتر بازار سهام را توجیه می‌کند، اما رونق یکی‌دوساله اخیر بازار سهام عمدتاً ریشه در شرایط تورمی اقتصاد ما دارد،

همچنان که در اواخر سال ۹۶ و اوایل سال ۹۷ شوک بزرگ اقتصاد در قالب تخلیه آثار نقدینگی فزاینده اقتصاد در بازارهای مختلف (بازار ارز، مسکن، خودرو، طلا و سهام) نمود پیدا کرد، از آن هنگام بازار سهام رونق مناسبی را تجربه کرد؛ به‌نحوی‌که در آن روزها، شاخص کل بازار سهام نزدیک به ۱۴۰ هزار واحد رشد کرد.

 هم‌زمان با رشد بازار سهام، شاهد افزایش ارزش معاملات روزانه بازار و ورود نقدینگی و سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار سهام بودیم؛ افزایش ورود نقدینگی، افزایش ارزش معاملات روزانه، افزایش عمق بازار، کاهش فاصله بین قیمت تقاضا و قیمت عرضه اوراق بهادار و افزایش معاملات احساسی در بازار سهام در ماه‌ها و هفته‌های اخیر همگی حکایت از چیرگی رفتار معاملاتی سرمایه‌گذاران حقیقی (خُرد) دارد؛

 این سرمایه‌گذاران عمدتاً با تکیه‌بر تحلیل‌های «تکنیکال» و تحت تأثیر نظرات منعکس‌شده در شبکه‌های اجتماعی در خصوص سهام شرکت‌ها، اقدام به خرید یا فروش می‌کنند و اغلب، نمادهای پربیننده در شبکه‌های اجتماعی تحت تأثیر حرکت‌های گروهی قرار می‌گیرند؛ بنابراین نوسان شدید قیمت‌ها در بازار سهام طی هفته‌های اخیر که در قالب افزایش یا کاهش چندهزار واحدی شاخص کل بورس در یک روز نمایان می‌شود، بیشتر به تمایلات احساسی سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای وابسته است و منعکس‌کننده اشتباهات قضاوتی گروهی است تا اشتباهات تصادفی غیر‌هم‌بسته.

این شرایط را وجود سرمایه‌گذاران اخلال‌گر و بورس‌اولی‌ها که بر اساس شایعات معامله می‌کنند یا معاملات را از روی دست دیگران کپی می‌کنند، حادتر و نقش تعادلی سرمایه‌گذاران عقلایی را مخدوش می‌کند. این دسته از معامله‌گران با تصور اینکه اطلاعات دقیق و دست‌اولی در اختیار دارند، اقدام به خریدوفروش می‌کنند و قیمت سهام برخی از شرکت‌ها را متورم کرده و گاهی موجب فاصله گرفتن بازار سهام از ارزش‌های واقعی و منصفانه می‌شوند. اثر این دسته از سرمایه‌گذاران در شرایط ناپایدار اقتصاد که انتظارات تورمی در جامعه نقش عمده دارد و بازار مستعد بیش‌واکنشی به اخبار است، چند برابر می‌شود، بااین‌حال فعالان بازار سهام با تکیه‌بر اطلاعات ماهانه و برآورد عملکرد مناسب شرکت‌ها در فصل دوم امسال، انتظار دارند بازار سهام با وقفه چندهفته‌ای به رشد ادامه دهد.

البته شواهد حکایت از تداوم و تشدید عوامل ایجاد تنش در منطقه دارد و نماگرهای کلان اقتصادی تحت تأثیر تورم موجود در اقتصاد، ناپایدار است؛ بنابراین تحلیل وضعیت آینده بازار سهام تا حدودی غیردقیق و توأم با ابهام است. با توجه به برآورد ثبات نسبی قیمت‌های مواد خام در بازارهای جهانی و نیز تداوم تورم به‌رغم پیش‌بینی تشدید تنش‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی و خوراک، می‌توان انتظار داشت عملکرد شرکت‌های بورسی و فرابورسی در سال ۹۹ بهتر از سال گذشته باشد، همچنین این انتظار وجود دارد امکان افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها نیز فراهم شود، بنابراین ارزش‌گذاری بالاتر بازار سهام تا حدودی قابل توجیه است.

شاید دلیل اصلی افت محسوس شاخص کل بورس در روزهای اخیر نیز، رسیدن بازار به حد تعادل و نقطه واقعی خود به‌دوراز هیجانات و تحرکات افراد غیرحرفه‌ای باشد؛ چراکه اگر در سال ۹۸ بیش از ۷۰ درصد از فعالان بازار سرمایه، افراد حرفه‌ای یا لااقل دارای آگاهی‌های اولیه بودند، امروزه این نسبت کاملاً به‌عکس شده است و به‌دلیل افزایش سودآوری بورس در ماه‌های نخستین سال ٩٩ و عرضه‌های اولیه دولتی کنار آزادسازی سهام عدالت، مردم بی‌اطلاع از این بازار را نیز وارد این میدان پرمخاطره کرده است؛ چنانکه اکنون تعداد افراد واردشده به بورس از مرز ۵ میلیون نفر فراتر رفته و هرچند روند حضور مردم در این بازار نسبت به چند ماه گذشته، قدری کندتر شده است، بیشتر این افراد را ناواردها و افراد فاقد آگاهی‌های اولیه در رابطه با فهم این بازار تشکیل می‌دهند.