یک بازار جدید صادراتی برای ایران

در مورد اهمیت و تاثیر تشکیل میزهای کشوری در تجارت ایران با سایر کشورها از جمله کشورهای اروپایی و امریکایی گفت: در مسیر توسعه تجارت، میز‌های کالایی و کشوری تشکیل می‌شود. میز کالا مربوط به بخش توسعه کالا و خدمات است اما میز بازار که برای کشورهای مختلف تشکیل می‌شود، سعی دارد تا با تشکیل جلسه با حضور سایر دستگاه‌های مرتبط، تجار و تشکل‌های مربوط به آن کشور را برای بحث پیرامون مسائل مختلف تجارت مانند لجستیک و حمل‌ونقل، تبادلات مالی و برنامه‌های ترویجی تجارت و غیره دعوت کند.

وی ادامه داد: در مورد اروپا و قاره امریکا نیز این موضوع صادق است و میزهای مختلفی تشکیل شده یا خواهد شد و موضوعات مورد نظر در آنجا بحث می‌شود. البته تجارت ما با اروپا پس از خروج یک جانبه امریکا از برجام روند کاهشی داشته که این به دلیل ساختار اقتصادی، نوع تجارت و فعالیت بنگاه‌های اروپایی است که به شدت تحت تاثیر قرار گرفت. باید توجه داشت که مخاطب ما در موضوع برجام، مقامات دولتی اروپا بود و آنها این سند را امضا و تعهداتی را برعهده گرفتند اما در دنیای امروز غرب دولتی‌ها در اقتصاد نقش اساسی را ندارد به طوری که نزدیک به ۹۷ یا ۹۸ درصد اقتصاد آنها در اختیار بنگاه‌های خصوصی است و به نوعی فرآیند تولید و تجارت در تملک بخش خصوصی است و دولت‌ها دخالت اندکی دارند.

مدیرکل دفتر اروپا و امریکای سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: در مدت دو سال اخیر حداقل اروپایی‌ها در ظاهر اعلام می‌کردند که تلاش می‌کنند تا بنگاه‌های اروپایی را برای حفظ مراودات تجاری با ایران راضی کنند اما ضمانتی برای انجام آن نداشتند. لذا در عمل شرکت‌های اروپایی تجارت خود با ایران را به سطح قابل توجهی کاهش دادند و برخی از آنها قراردادها را تعلیق و متوقف کردند. از همین روی، روند تجاری ایران با اروپا روند روند نزولی داشت تا اینکه در سه ماه نخست سال میلادی ۲۰۲۰ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۹ تا حدودی بهبود یافته اما در کل فرآیند منفی است.

این مقام مسئول با اشاره به کارکرد اینستکس افزود: یکی از موضوعات مهم در مبادلات تجاری که از سوی بنگاه‌های اروپایی مطرح می‌شد، نحوه مبادلات مالی بود که پس از طرح آن فرآیند طولانی SPV و اینستکس مطرح شد که عملا کارکرد اندکی داشتند، تاثیری در بهبود تجارت ایران و اروپا نداشته و انتظارات را برآورده نکرده است. هرچند که این کانال مختص مبادلات مالی و تسویه تجاری بین بازرگانان بود و در صورتی که کارکرد مورد نظر را هم داشت، به تنهایی نمی‌توانست تجارت خارجی ایران و اروپا را حفظ کند چون در چارچوب تجارت موضوعاتی مانند حمل‌ونقل، بیمه، کشتیرانی، ... مطرح هستند که باید در کنار هم قرار بگیرند، در حالی که همه این موارد در سایه تحریم قرار گرفته‌اند.

وی یادآور شد: باید توجه داشت که به دلیل آزادی عمل بنگاه‌ها در اروپا، آنها براساس محاسبه هزینه و فایده در مورد تجارت با ایران تصمیم‌گیری کردند. با این وجود تجارت ایران و اروپا در ماه‌های سه ماه اول ۲۰۲۰ روند مثبتی داشته که این با در نظر گرفتن تاثیر منفی ۴۰ تا ۵۰ درصدی کرونا بر تجارت ایران در طول سه دوم امسال میلادی با کاهش مواجه بوده است. البته این آمار در مورد امریکای لاتین متفاوت است و صادرات به این منطقه از جهان با رشد قابل توجهی مواجه بوده است.

الفت با بیان اینکه تجارت ما با کشور امریکا به شدت تحت تاثیر موضوع تحریم‌ها قرار گرفته است، ادامه داد: تجارت ما با سایر کشورهای قاره امریکا مانند برزیل و ونزوئلا روند مثبتی داشته و به ویژه با ونزوئلا در امسال در حال افزایش است. بطوریکه در هفته‌های اخیر مشاهده کردیم ۶ کشتی حامل بنزین و اقلام مصرفی به ونزوئلا صادر شد. بنابراین در موضوع تامین نیازهای کالایی ونزوئلا مشکلی وجود ندارد و تنها بحث ما نحوه تسویه مالی است که برای آن نیز روش‌های مختلفی ارائه شده است.

مدیرکل دفتر اروپا و امریکای سازمان توسعه تجارت افزود: بنابراین در بخش صادرات مواد غذایی، کالاهای مصرفی، بهداشتی، دارویی به ونزوئلا ظرفیت لازم را داریم و می‌توانیم نیازهای این کشور را تامین کنیم که آن نیز در گرو تعیین نحوه تسویه مالی است که تا حدودی برطرف شده است. مثلا در مودر اخیر اعلام شد در ازای صادرات بنزین، طلا دریافت شده است. می‌توان از روش تهاتر نیز استفاده کرد و برخی از نیازهای خود را از ونزوئلا تأمین کنیم. اما در این موضوع باید ابتدا رضایت صادرکنندگان جلب و ثانیاً مواد اولیه مورد نیاز به ازای صادرات دریافت شود. باید توجه داشت وقتی کالا از طریق کشتی به ونزوئلا صادر می‌شود، می‌تواند در مسیر برگشت مواد اولیه مورد نیاز ما مانند چوب، پودر آلومینا و آلومینیوم که مورد نیاز صنعت ما است را به ایران حمل کند.